فتاوا و احکام رؤیت هلال - بخش یکم: مبانی «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلح» و «اشتراط اتحاد افق یا عدم آن» - ویرایش سوم: 27 اسفند 1401

فتاوا و احکام رؤیت هلال - بخش یکم: مبانی «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن»

 

اختلاف مبانی فقهیِ مراجع عظام تقلید دربارۀ «راه‌های ثابت‌شدن اوّل ماه»، در آغاز ماه‌های قمری تأثیرگذار است. در این بحث، آنچه تأثیر بیشتری دارد، دو مبنای «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن» است که در این مطلب، فتاوای مراجع در این دو بخش، ذکر و جمع‌بندی می‌شود. (کوشیده شده جدیدترین نظر مراجع لحاظ شود و برای هر فتوا، لینکِ «معتبرترین منبع» در اینترنت داده شود.)

تذکّر: با آرزوی طول عمر برای مراجع بزرگوار تقلید، ابتدا فتاوای مراجع درگذشته به‌ترتیب سالِ درگذشت ذکر می‌شود و سپس، فتاوای مراجع کنونی به‌ترتیب الفبایی نام خانوادگی. همچنین با حفظ احترام برای حضرات آیات عظام و مراجع بزرگوار، برای آسانی در خواندن و جلوگیری از تکرار پیش از هر فتوا، لقبِ «حضرت آیت‌الله العظمی آقای» از جلوی نام هر مرجع، حذف شده‌است.

 

الف) «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح»

1. امام‌خمینی(ره):

* «اول ماه به پنج چیز ثابت می شود:‏ اول: آن که خود انسان ماه را ببیند.‏ ...» [مسئلۀ 1730 رساله]

* «‏‏رؤیت هلال با وسایل مستحدثه اعتبار ندارد؛ پس اگر با بعضی از وسایل‏‎ ‎‏بزرگ کننده یا نزدیک آورنده مانند تلسکوپ مثلاً ببیند، ولی بدون وسیله، هلال،‏‎ ‎‏قابل رؤیت نباشد، حکم به اول ماه نمی شود. پس معیار رؤیت با چشم، بدون وسیلۀ‏‎ ‎‏نزدیک آورنده یا بزرگ کننده است. البته اگر با وسیله ای آن را ببیند و جای آن را‏‎ ‎‏بداند سپس با چشم -بدون وسیله- آن را رؤیت نماید، حکم به اول ماه می شود.‏‎ ‎‏و همچنین است حال در این که رؤیت خسوف و کسوف با وسایل جدید اعتبار ندارد،‏‎ ‎‏پس اگر کسوف واضح نباشد مگر به وسایل جدید و چشم غیر مسلّح آن را نبیند، اثری‏‎ ‎‏بر آن مترتب نمی شود.» [ترجمۀ تحریر الوسیلة، ج 2، ص 674، م 18]‏

 

2. خویی(ره):

* «اول ماه به چهار چيز ثابت مى شود: اول- آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]

 

3. گلپایگانی(ره):

* «اول ماه به پنج چيز ثابت می‌شود: اول - آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]

 

4. سیّدمحمّد صدر(ره):

* «یثبت الهلال بعدّة طرق: أوّلاً: العلم الحاصل من الرؤیة. ...» [منهج الصالحین، ج 2، ص 30]

* «ثبوت الهلال بالمرصد الفلکيّ لیس بحجّة، و إنّما لا بدّ من رؤیة العین المجرّدة الطبیعیّة. و کذا لو کانت العین المجرّدة لشخص أعلی مستوی من البصر الطبیعيّ علی الأحوط. فإن لم یثبت بالعین المجرّدة الطبیعیّة، کان حکم إکمال العدّة ساري المفعول.» [منهج الصالحین، ج 2، ص 287، م 1040]

 

5. محمّد فاضل لنکرانی(ره):

* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: اوّل: آنكه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1780 رساله]

* «در رؤيت هلال فرقى بين چشم غيرمسلح و چشم مسلح نمى كند و از اين جهت رؤيت با تلسكوپ هم كافى است همان طور كه با عينك، دوربين شكارى و مانند آنها كافى است.» [فتوای جدید در 24 ماه مبارک رمضان 1425 ق]

 

6. محمّدتقی بهجت(ره):

* «اول ماه به پنج طريق ثابت مى شود: اول: خود انسان ماه را ببيند. ...» [رساله]

 

تذکّر: برای آنچه مشهور شده که ایشان قائل به «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» بوده‌اند، منبع معتبر و مستندی پیدا نشد و گردآورنده در پرسش از دفتر ایشان در قم (هنگام نگارش نخست این مطلب در اسفند 1397)، پاسخ گرفت که «ایشان قائل به کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح نبوده‌اند و استفاده از ابزار و چشم مسلّح برای یافتن جای هلال را بی‌اشکال می‌دانستند؛ ولی پس از یافتن، لازم می‌دانستند که هلال با چشم عادی هم دیده شود.»

در اردیبهشت 1401 در پایگاه اطّلاع‌رسانی «مرکز تنظیم و نشر آثار آیت‌الله بهجت(ره)» مطلبی دربارۀ «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» از نظر ایشان، قرار گرفته که می‌توانید آن را در این لینک بخوانید: «رؤیت هلال با چشم مسلّح»
گردآورنده در پرسش مجدّد از دفتر ایشان در قم (هنگام ویرایش سوم این مطلب در اسفند 1401)، پاسخ گرفت که «ایشان قائل به کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح بوده‌اند، به‌شرطی که از قول بینندگان با چشم مسلّح، اطمینان پیدا شود.»

 

با توجّه به اختلاف نظر میان شاگردان ایشان و پاسخ‌دهندگان دفتر، از این پس، نام معظّمٌ‌له(ره) در هیچ‌کدام از مبناهای یکم و پنجم آورده نمی‌شود؛ مقلّدان ایشان طبق برداشت خودشان، به یکی از این دو مبنا رجوع کنند.

 

7. سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره):

* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: اوّل- آنكه خود انسان ماه را ببيند. ...» [رساله، ص 366، م 1739]

* «س: آیا رؤیت با چشم مسلح(دوربین و تلسکوپ) در حالی که همان هلال با چشم غیر مسلح رؤیت نمی‌شود، اول ماه را ثابت شرعاً می‌‌کند؟

ج: رؤیت هلال، تنها با چشم غیر مسلح و یا دوربین‌های متعارف ثابت می‌شود.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]

* «س: هل تكفي رؤية الهلال بمثل الاجهزة الفلكية و الراصدات العلمية أم يشترط الرؤية بالعين مجردة؟

ج: اذا كان المقصود الاستفادة من المنظار في رؤية الهلال، فالظاهر هو كفايته ولكن لايكفي ما يسمى بالتلسكوب.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

* «تكفي الرؤية بالنواظير المتعارفة و لا يثبت بالتلسكوب.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

 

8. سیّدمحمّدسعید حکیم(ره):

* «هلال ماه به چند طريق ثابت می‌شود: 1) شخصاً ماه را ببيند. ...» [رساله، ص 262، م 1364]

* «س: المفهوم من الرسائل العملية للعلماء(رضوان الله عليهم) أنه لا يجوز الاعتماد على أجهزة الرصد الفلكي في ثبوت هلال شهر رمضان، فهل ينطبق هذا الأمر على بقية شهور السنة القمرية لا سيما شهر ذي الحجة؟

ج: نعم ينطبق ذلك على جميع الشهور، فلا يصح الاعتماد فيها على ما لا يوجب العلم بظهور الهلال إلا البينة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

 

9. لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره):

* «اول ماه به پنج چیز ثابت می شود: اول آن که خود انسان ماه را ببیند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]

* «كفایت رؤیت با چشم مسلّح، مورد اشكال است.» [استفتاء در احکام روزه]

 

10. حائری، سیّدکاظم:

* «لا يبعد كفاية إمكانيّة الرؤية بالعين المسلّحة.» [الفتاوى الواضحة، ص 710]

* «لا بدّ من إمكان رؤيته ولو بالعين المسلّحة بغضّ النظر عن مانع كالغيم.» [الفتاوی المنتخبة، ص 195، م 1]

 

11. خامنه‌ای، سیّدعلی:

* «راههای ثابت شدن اول ماه: ۱. رؤیت شخص مکلف. ...» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]

* «رؤیت با وسیله، فرقی با رؤیت به طریق عادی ندارد و معتبر است. ملاک آن است که عنوان رؤیت محفوظ باشد، پس رؤیت با چشم و با عینک و با تلسکوپ محکوم به حکم واحدند. بلی رؤیت تصویر هلال از طریق انعکاس به رایانه که در آن صدق عنوان رؤیت معلوم نیست محل اشکال است.» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]

 

12. سیستانی، سیّدعلی:

* «اوّلِ  هر ماه قمری به چهار چیز ثابت می‌شود: اوّل:آنكه خود انسان ماه را ببیند و دیدن، باید با چشم معمولی یعنی چشم غیر مسلّح باشد؛ بنابراین چنانچه هلال ماه با چشم معمولی قابل مشاهده نباشد، دیده‌شدن آن با تلسكوپ كافی نیست.[1]

بدیهی است استفاده از دوربین یا تلسکوپ یا وسایل و ابزار بزرگ‌نمایی مانند آن، برای پیدا نمودن و رصدِ موقعیّت مکانی هلال ماه در آسمان، اشکال ندارد؛ ولی باید دیدن ماه به گونه‌‌ای باشد که اگر دوربین یا تلسکوپ کنار رود، باز هم هلال ماه قابل مشاهده با چشم معمولی (غیر مسلّح) باشد.[2]

البتّه، اگر مانعی مثل ابر يا غبار زياد در آسمان باشد، چنانچه طوری است كه اگر آن مانع (عارضی) در آسمان وجود نداشت، مطمئنّاً ماه با چشم معمولی قابل ديدن بود، اوّل ماه ثابت می‌شود. ...»

 

[پاورقی 1: از زمان قدیم «هلال» نزد عرب، میقاتی ‌بوده که با آن ماه قمری ‌را آغاز کرده و در امور مختلف زندگی‌ خود به آن اعتماد می‌‌کردند. اسلام نیز، همین امر را تأیید نمود. قرآن کریم در سورۀ مبارکۀ بقره، آیۀ 189 در این­ باره می‌‌فرماید: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُلْ هیَ ‌مَواقیٖتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ»؛ دربارۀ هلال‌های ‌ماه از تو سؤال می‌کنند، بگو: آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است.
در حقیقت، ماه یک تقویم طبیعی ‌برای ‌افراد بشر محسوب می‏شود که مردم اعم از باسواد و بی‌‌سواد و در هر نقطه‏ای ‌از جهان باشند، می‏توانند از این تقویم طبیعی ‌استفاده کنند و بدیهی ‌است نظام زندگی ‌اجتماعی ‌بشر بدون تقویم - یعنی ‌یک وسیلۀ دقیق و عمومی ‌برای ‌تعیین تاریخ - امکان‏پذیر نیست؛ به همین دلیل خداوند بزرگ برای ‌نظام زندگی، ‌این تقویم جهانی ‌را در اختیار همگان قرار داده است.
اصولاً یکی ‌از امتیازات قوانین اسلام این است که دستورات آن بر طبق مقیاس‌های ‌طبیعی ‌قرار داده شده، زیرا مقیاس‌های ‌طبیعی ‌وسیله‏ای ‌است که در اختیار همگان قرار دارد و گذشت زمان اثری ‌بر آن نمی‏گذارد؛
امّا به عکس، مقیاس‌های ‌غیر طبیعی ‌در اختیار همه نیست. به همین دلیل می‏بینیم اسلام، مقیاس را گاهی ‌«وجب»، گاهی ‌«گام» و گاهی «‌بند انگشتان» و گاهی ‌«طول قامت» و در مورد تعیین وقت، «غروب آفتاب» و «طلوع فجر» و «گذشتن خورشید از نصف النّهار» و «دیدن ماه» قرار داده است.
بدیهی ‌است آنچه صلاحیّت میقات بودن برای ‌مردم را - آن هم به صورت عام - دارد (آن‌چنان که در آیۀ شریفه آمده است)، هلال ماهی ‌است که قابل رؤیت با چشم غیر مسلّح باشد؛ امّا هلال ماهی ‌که تنها با دوربین و تلسکوپ دیدن آن امکان‌پذیر است و بعد از کنار زدن آن ابزار، دیگر قابل دیدن با چشم معمولی ‌نباشد، صلاحیّت ندارد میقات برای ‌عموم مردم در زمان‌های ‌مختلف قرار داده شده باشد.
همچنان که اگر میزان شرعی، دیدن با تلسکوپ باشد، مستلزم آن است که روزۀ پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ معصومین(علیهم السلام) و عید فطر آنان و حج و سایر اعمالی ‌که در روزهای ‌خاصّ از سال در شرع مقدّس قرار داده شده، در برخی ‌از حالات در ایّام واقعی ‌آن واقع نشده باشد و روشن است که آن بزرگواران در مورد آغاز ماه قمری، ‌بر دیدن با چشم غیر مسلّح ‌اعتماد می‌‌کرده‌اند و روایات و نصوص صادره از معصومین(علیهم السلام) انصراف از دیدن با ابزارهای ‌بزرگ‌نمایی ‌مثل دوربین یا تلسکوپ دارد.
به عبارت دیگر، در تقویم قراردادی که از قدیم الایّام رایج بوده، شبی به عنوان شب اوّل ماه قلمداد می‌شده که هلال ماه پس از دو یا سه شب دیده نشدن (در آخر هر ماه)، به حدّ و موقعیّتی برسد که قابل دیده شدن با چشم غیر مسلّح باشد؛ قرار گرفتن ماه در چنین وضعیّت و موقعیّتی، برای تعیین یک «حدّ زمانی» است که بتواند ملاکی جهت شروع ماه قمری برای عموم مردم باشد (مانند حدّ ترخّص که تعیین یک حدّ مکانی است برای محلّی که مسافر باید نماز را از آنجا شکسته بخواند).
روشن است اگر این حدّ زمانی، وقتی باشد که ماه قابلیّت رؤیت با ابزار را پیدا می‌کند، با توجّه به اینکه محقّق شدن آن، در موارد زیادی یک شب زودتر از زمان دیده شدن آن با چشم غیر مسلّح واقع می‌شود، علاوه بر اینکه یک میزان قابل دسترس برای عموم زمان‌ها و مکان‌ها و اعصار نخواهد بود، ملاک آغاز ماه، چیزی غیر از آنچه در بین مردم عصر پیامبر خداˆ و ائمّۀ معصومین(علیهم السلام) به عنوان تقویم متداول بوده خواهد شد و باید بگوییم اسلام، تقویم جدیدی را مطرح نموده که البتّه عموم مردم در آن زمان اصلاً‌ به آن دسترسی نداشتند و این امری غیر قابل پذیرش است؛ بلکه ظاهر آیات شریفه و روایات و عمل معصومین(علیهم السلام) آن است که اساس تقویم مورد تأیید اسلام، همان تقویم متداول در آن اعصار بوده است.
از پیامدهای دیگر معتبر دانستن رؤیت با چشم مسلّح آن است که با اختراع ابزار جدید و ثبت رکوردهای تازۀ رؤیت هلال، حدّ رؤیت‌پذیری در دوره‌های زمانی مختلف عقب­تر می‌رود، طوری که وقتی ابزار نجومی جدید با قابلیّت‌ها و کیفیّت‌های بالاتر در اختیار رصدگران قرار می‌گیرد، هلال‌هایی دیده می‌شوند که سال­های قبل، هلال ماه با همان مختصّات و ویژگی‌ها، قابلیّت رؤیت نداشتند و معلوم می‌شود در سال­های گذشته اوّل ماه‌های متعدّدی و به تبع آن روزه و افطار و اعمال مردم به اشتباه و به جهت نداشتن ابزار قوی‌تر، دیرتر از آنچه در واقعیّت بوده، تعیین گردیده است و این امری است که در سال­های اخیر رخ داده و حدّ رؤیت‌پذیری هلال به‌طور مکرّر عقب‌تر رفته است، طوری که ممکن است در سال­های بعد با کشف ابزار جدید و قابلیّت رؤیت هلال‌هایی که اکنون نمی‌بینیم، معلوم شود اوّل برخی ماه­ها زودتر از آنچه اکنون می‌پنداریم باشد.
علاوه بر نکات فوق، اگر میزان، رسیدن ماه به حدّ و موقعیّتی باشد که با ابزار قابل رؤیت است، ‌استهلال پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ هدیٰ(علیهم السلام) و همین طور تأکید آنان در روایات بر استهلال، به نوعی لغو به شمار می‌آید، زیرا هدف از استهلال معمول در آن اعصار که با چشم و بدون استفاده از ابزار صورت می‌گرفته، آن بوده که اگر ماه دیده شد، معلوم شود ماه جدید آغاز شده و اگر آسمان صاف بود و ماه دیده نشد، مشخّص شود که اوّل ماه شب بعد می‌باشد؛ در حالی که وقتی میزان، قابلیّت رؤیت با تلسکوپ‌های قوی باشد، دیده نشدن آن با چشم، ‌چیزی را ثابت نمی‌کند.
به عنوان مثال، در روایتی که امام کاظم(علیه السلام) معنای تأکید بر روزه گرفتن یوم الشّک را شرح می‌دهند این مضمون را به مخاطب خود تصریح می‌کنند که «وقتی هوا صاف بوده و هلال دیده نشده، شکّی باقی نمی‌ماند که فرد بخواهد به جهت درک احتمالی ماه رمضان روزه بگیرد»؛ در حالی که واضح است اگر میزان اول ماه رسیدن ماه به حدّی باشد که هلال با ابزار قابل رؤیت باشد، در زمانی که افراد چشم مسلّح در اختیار نداشتند، ‌نمی‌توان به صِرف دیده نشدن هلال با چشم، ‌احتمال ماه رمضان بودن شب و روز پیش رو را منتفی دانست.
بنابراین، رؤیت هلال نیز همانند بسیاری از ملاک‌های دیگر شرعی، یک میزان عرفی و آشنا برای مردم است؛ همچنان که اگر لباس آلوده به خون با آب تطهیر شده و عین خون از آن برطرف شده باشد، ولی رنگ آن (لون) باقی مانده باشد پاک است و باقی ماندن ذرّۀ بسیار کوچکی ‌از خون بر روی لباس که آن ذرّه، با چشم معمولی ‌قابل مشاهده نبوده و فقط در زیر میکروسکپ‌های ‌بسیار قوی ‌قابل مشاهده است را نمی‌‌توان معیار برای بقای ‌نجاست لباس مذکور قرار داد و حکم نمود که آن لباس هنوز نجس است یا در مبحث حدّ ترخّص که توضیح آن در شرط نهم از شرایط شکسته شدن نماز مسافر گذشت، معیار، دیدن با چشم عادی است و هرگز نمی‌‌توان دیدن با دوربین یا تلسکوپ را میزان در تعیین حدّ ترخّص شهر قرار داد.
خوانندگان محترم برای ‌آشنایی ‌با مبانی ‌فقهی ‌معظّم له در مبحث رؤیت هلال، می‌‌توانند به کتاب «أسئلة حول رؤیة الهلال مع أجوبتها، وفق ما أفاده سماحة السیّد السیستانی» مراجعه نمایند.]
[پاورقی 2: همچنان که مثلاً‌ برای اطلاع از رسیدن به حدّ ترخّص (که یک حدّ طبیعی است و در بسیاری از زمان‌ها و مکان‌ها می‌توان با نگاه کردن و دیده نشدن اهالی آخر شهر به آن پی برد)، می‌توان با تعیین مقدار آن به کیلومتر و ابزاری همچون کیلومترشمار خودرو، راحت­تر به آن دست پیدا کرد.
همین طور، برای سهولت بیشتر در تعیین زمان طلوع و غروب خورشید و سایر اوقات شرعی که تشخیص آنها در بسیاری از اوقات به‌طور طبیعی امکان‌پذیر است، می‌توان از محاسبات نرم افزاری و نجومی استفاده نمود؛
نیز برای پی بردن به خصوصیّات رؤیت‌پذیری ماه و معلوم شدن شهرهای هم‌افق در مبحث رؤیت هلال که در مسألۀ «255» توضیح داده می‌شود، می‌توان از نقشه‌های رؤیت‌پذیری که بر اساس محاسبات و توسط نرم افزارها صورت می‌گیرد استفاده نمود.
با این توضیحات، روشن شد استفاده از تکنولوژی و ابزار برای دستیابی آسان‌تر به ملاک شرعی، فرق دارد با اینکه شرع مقدّس چیزی را ملاک حکم شرعی برای عموم مردم قرار داده باشد که در بسیاری از موارد فقط با ابزار و تکنولوژی می‌توان به آن دست پیدا نمود.
علاوه بر اینکه همان طور که سابقاً گذشت، ملاک قرار دادن رؤیت با ابزار، بدین معناست که شرع مقدّس چیزی را معیار قرار داده که عموم مردم بیش از 1000 سال نه تنها آن را در اختیار نداشتند، بلکه اصلاً‌ درک و تصوّر صحیحی هم نسبت به آن نداشتند تا مثلاً بخواهند احتیاط کنند و البتّه هنوز هم عدّۀ زیادی از مردم دسترسی به آن ندارند.] [مسئلۀ 249 جلد دوم رسالۀ جامع]

 

13. شبیری زنجانی، سیّدموسی:

* «راه‌های پنجگانۀ اثبات اول ماه: اوّل ماه به پنج چیز ثابت می‌شود: اوّل: خود انسان ماه را ببیند یا از جهتى براى انسان یقین حاصل شود.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 348، م 1739]

* «از هر راهی که قابل رؤیت بودن هلال با چشم غیر مسلّح، ثابت شود، کفایت می‌کند.» [احکام و استفتائات روزه، ص 113، س 422]

* «رؤیت هلال با چشم مسلّح کفایت نمی‌کند؛ بلکه باید بتوان هلال را با چشم غیر مسلّح دید.» [احکام و استفتائات روزه، ص 114، س 424]

 

14. فیّاض، محمّداسحاق:

* «اول ماه از پنج راه ثابت می‌شود: اول: آنکه خود انسان ماه را با چشم غیر مسلح ببیند یا به تواتر ثابت شود. ...» [رساله، ص 259]

* «از نظر شرعی، ماه باید با چشم غیر مسلّح دیده شود، یعنی در صورتی که رؤیت آن تنها به‌وسیله تلسکوپ، دوربین و امثال آن مقدور باشد، اوّلِ ماه ثابت نمی‌گردد.» [رسالۀ نموداری احکام، ص 46]

* «س: آیا رؤیت هلال با چشمان مسلح برای اثبات اول ماه رمضان یا شوال کفایت می‌کند؟

ج: کفایت نمی‌کند.» [استفتاء در رؤیت هلال]

 

15. مدرّسی، سیّدمحمّدتقی:

* «س: ما هو المناط في دخول الشهر الجديد عندكم؟ هل برؤية الهلال بالعين المجردة؟ أم عند إمكان رؤيته؟

ج: رؤية الهلال بالعين المجرّدة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

* «س: هل يجزي استخدام العدسات المكبرة (العين المسلحة) لإثبات الشهور العربية؟

ج: المعتمد في إثبات الشهور القمرية هو الرؤية بالعين المجرّدة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

 

16. مکارم شیرازی، ناصر:

* «اوّل ماه از پنج طریق ثابت مى شود: 1ـ دیدن ماه با چشم، امّا دیدن با دوربین و وسایل دیگرى از این قبیل کافى نیست.» [مسئلۀ 1456 رساله]

 

17. نجفی، بشیرحسین:

* «یثبت الهلال بالعلم الحاصل من الرؤیة أو التواتر...» [منهاج الصالحین، ص 405]

* «يَجب أن يُرى الهلال بالعين المُجرّدة، و إن توقف ذلك على تحديد مكانه بالآلة كالناظور؛ و بدون ذلك لا تترتب الآثار الشرعية.» [استفتاء در احکام هلال]

* «یجب أن یُری الهلال بالعین المجردة و إن توقف ذلك علی تحدید مکانه بالآلة کالناظور، و لا بأس في تحدید موقع الهلال بالآلة ثم النظر إلیه بالعین المجردة، و بدون ذلك لا تترتب الآثار الشرعیة.» [أعمال و أحکام شهر رمضان المبارك، ص 246]

 

18. وحید خراسانی، حسین:

* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: (اوّل) آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ ۱۷۳۸ رساله]

 

 

 

ب) «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن» و «اخبار رسانه‌ها»

1. امام‌خمینی(ره):

* «اگر در شهری اول ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر فایده‏‎ ‎‏ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند که افق آنها یکی است.» [مسئلۀ 1735 رساله]

* «اول ماه به تلگراف ثابت نمی شود مگر دو شهری که از یکی به‏‎ ‎‏دیگری تلگراف کرده اند، نزدیک یا هم افق باشند و انسان بداند تلگراف از روی‏‎ ‎‏حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1736 رساله]

 

2. خویی(ره):

* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، در شهرهاى ديگر چه دور باشند چه نزديك چه در افق متحد باشند يا نه نيز ثابت مى شود درصورتى كه در شب مشترك باشند ولو اول شب يكى آخر شب ديگرى باشد.» [مسئلۀ 1744 رساله]

* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر انسان بداند كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعاً معتبر است.» [مسئلۀ 1745 رساله]

 

3. گلپایگانی(ره):

* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، براى مردم شهر ديگر فايده ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزديك باشند، يا انسان بداند كه افق آنها يكى است يا در شهرى كه ديده شده آفتاب زودتر از شهر خودش غروب كند.» [مسئلۀ 1744 رساله]

* «اول ماه به (تلگرام) ثابت نمی‌شود، مگر دو شهرى كه از يكى به ديگرى (تلگرام) كرده‌اند، نزديك يا هم افق باشند و انسان بداند كه (تلگرام) از روى حكم حاكم شرع يا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1745 رساله]

 

4. سیّدمحمّد صدر(ره):

* «إذا رؤي الهلال في بلد أو منطقة من الأرض کفی في الثبوت في غیره مع اشتراکهما في الأفق عرفاً، بل و کذلك مع اشتراکهما في خطّ الطول. و بخلافه: فإنّ ثبوت الهلال في أيّ منطقة کاف للثبوت فیما یکون علی غربها من المناطق و لا یکفي لما یکون علی شرقها إلّا بعد مضيّ برهة معتدّ بها کعشرین ساعة أو نحوها من الزمن.» [منهج الصالحین، ج 2، ص 31، م 95]

 

5. محمّد فاضل لنکرانی(ره):

* «رؤيت هلال در هر محلى واقع شود براى محل هاى ديگر اعتبار دارد در صورتى كه آن محل با محل هاى ديگر در شب اگرچه در مقدار كمى باشد اشتراك داشته باشند.» [فتوای جدید در 24 ماه مبارک رمضان 1425 ق]

* «اگر اول ماه در شهرى ثابت شود براى همه شهرهايى كه با آن شهر در قسمتى از شب شريك هستند، كفايت مى كند.» [مسئلۀ 1785 رساله]

* «اول ماه با تلفن، تلگراف راديو و وسايل اطلاع رسانى جديد در صورتى ثابت مى شود كه: 1. در شهر مبدأ كه اول ماه در آن ثابت شده به يكى از راه هايى كه در مسأله 1780 ذكر شده ثابت شده باشد. 2. انسان از خبر مذكور اطمينان به صحت آن پيدا كند. 3. شهرى كه در آن اول ماه ثابت شده با شهر مذكور در مقدارى از شب شريك باشند.» [مسئلۀ 1786 رساله]

 

6. محمّدتقی بهجت(ره):

* «اگر در شهرى ماه ديده شد در صورتى براى ساكنين شهر ديگر مفيد است كه يقين يا اطمينان بكنند اگر در آسمان يا زمين مانعى نبود در آنجا هم ماه ديده مى شد، چه در شرق باشد يا در غرب، ولى اگر به اين مطلب يقين نداشته باشند نمى توانند به ديدن ماه در شهر ديگر اكتفا كنند.» [مسئلۀ 1372 رساله]

* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر اين كه انسان بداند تلگراف از راهى بوده كه شرعاً معتبر است، مثلاً دو نفر شاهد عادل شهادت داده اند يا آنكه سبب اطمينان شود، اگر چه با ضميمه نشانه ها و امارات ديگر باشد.» [مسئلۀ 1373 رساله]

* «اشتراک افق: و اما مقدار حجيّت شهادت به حسب اماكن بعيده، پس اظهر حجيت آن است بر جميع كسانى كه قاطع باشند كه اگر مثلاً اولِ شبِ جمعه، در مكانى ديده شود، اول شب جمعه مكان بعيد، ديده شده يا می‌شود در صورت عدم مانع سماوى يا ارضى (بدون فرق بين شرقى و غربى)؛ و اگر مقطوع نباشد اين مطلب و به حكم مقطوع نباشد، هر بلدى محكوم به حكم خود است به حسب رؤيت و عدم آن.» [جامع المسائل]

 

7. سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره):

* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، در شهرهاى ديگر، چه دور باشند، چه نزديك، چه در افق متحد باشند يا نه نيز ثابت مى‌شود در صورتى كه در شب مشترك باشند ولو اینکه اول شب يكى آخر شب ديگرى باشد.» [رساله، ص 367، م 1744]

* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى‌شود، مگر انسان مطمئن شود كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعاً معتبر است.» [رساله، ص 367، م 1745]

* «س: به نظر جناب عالى آيا در تعيين ماه قمرى، وحدت افق براى ثبوت هلال ماه شرط است يا نه؟

ج: وحدت افق در ثبوت هلال شرط نيست و اشتراک در شب با امكان رؤيت کافی است.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]

* «س: ما هو المراد من الليل عند القول بكفاية رؤية الهلال في بلد ما للثبوت في غيره من المناطق المشتركة في الليل، هل المراد هو الليل الشرعي أم لا؟

ج: المراد هو الليل الشرعي.» [استفتائات روزه در سایت عربی]

* «س: آیا کفایت رویت هلال در مناطقی که اشتراک در شب دارند، منظور شب شرعی است یا نه؟ تعریف شب شرعی چیست و این اشتراک در شب برای ثبوت هلال به چه مقدار از لحاظ ساعت می باشد؟

ج: منظور از شب نسبت به هلال، غروب آفتاب تا طلوع آن است.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]

 

8. سیّدمحمّدسعید حکیم(ره):

* «اگر در شهري ماه ديده شود، نسبت به همۀ شهرهايي كه در طرف غرب آن شهر قرار دارند حلول ماه ثابت مي شود، امّا نسبت به شهرهايي كه در شرق آن شهر قرار دارند، فقط براي شهرهايي حجّت است كه جزء سه قارّۀ آسيا -و بالتبع استراليا- آفريقا و اروپا باشند، ولي نسبت به قاره‌هاي آمريكا و اقيانوسيّه حجّت نمي‌باشند. اگر در قاره‌هاي آمريكا و اقيانوسيه ماه ديده شود، نسبت به تمامي مناطق آن دو قارّه حجّت مي‌باشد، ولي نسبت به سه قارّۀ ديگر حجّت نمي‌باشد.» [رساله، ص 263، م 1367 و 1368]

* «اگر در شهری ماه ديده شود، نسبت به همه شهرهایی كه در طرف غرب آن شهر قرار دارند حلول ماه ثابت می‌شود، امّا نسبت به شهرهایی که در شرق آن شهر قرار دارند، فقط برای شهرهایی حجّت است كه جزء سه قارّه آسيا، آفريقا و اروپا باشند، (كه با محلّ رؤيت هلال، شب مشترك دارند) ولی نسبت به قاره‌های آمريكا و اقيانوسيّه حجّت نیست.» [منتخب المسائل، ص 154-155، م 794]

 

9. لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره):

* «بعید نیست کفایت رؤیت ماه در هر محلی برای سایر نقاط.» [مسئلۀ 1744 رساله]

* «اول ماه به تلگرام ثابت نمی شود، مگر این که انسان بداند که تلگرام از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1745 رساله]

* «بطور کلی در هر نقطه از زمین که ماه رؤیت شود، برای هر نقطه دیگر که بعداً روز می‌شود، آن روز، روز اول ماه است.» [جامع الأحکام، ج 1، ص 132، س 460]

* «بنظر حقیر، رؤیت هلال اگر به یکی از راههایی که در رساله‌های عملیّه مذکور است ثابت شود، برای همه نقاطی که روزشان بعد از آن است، کفایت می‌کند.» [جامع الأحکام، ج 1، ص 132-133، س 462]

* «بنظر حقیر، بعید نیست رؤیت هلال در هر نقطه‌ای، برای نقاط دیگر که در ساعت رؤیت هلال در آن شب یا روز باشد، کافی باشد؛ یعنی روز بعد از آن روز یا شب، برای آنها روز اوّل ماه است... .» [جامع الأحکام، ج 1، ص 133، س 463]

تذکّر: از مجموع فتاوا برداشت می‌شود که ایشان قائل به مبنای «اشتراک در بخشی از شب» هستند؛ این برداشت، در پرسش حضوری گردآورنده از دفتر ایشان در قم، مورد تأیید قرار گرفت.

 

10. حائری، سیّدکاظم:

* «متى ما رُئي الهلال في بلد ثبت أوّل الشهر في ذاك البلد و في كلّ بلد آخر يشترك مع هذا البلد في الليل ولو يسيراً، أمّا البلد الذي لا يصل إليه الليل إلى أن ينتهي ليل البلد الأوّل فيتأخّر أوّل الشهر عندهم لا محالة.» [الفتاوى الواضحة، ص 716]

* «س: هل رؤية الهلال في البلاد البعيدة تكفي عن سائر البلاد؟

ج: نعم يكفي ذلك مع الاشتراك في شيء من الليل.» [الفتاوی المنتخبة، ص 195، م 3]

 

11. خامنه‌ای، سیّدعلی:

* «س: آیا اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟

ج: بلی شرط است.» [أجوبة الاستفتائات، س 838]

* «اگر در شهری اول ماه ثابت شود برای شهرهای دیگر که در افق باهم متحد هستند کفایت می‌کند. منظور از اتحاد افق، شهرهایی است که از جهت احتمال رویت و عدم احتمال رویت هلال یکسان باشند.» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]

* «س: اگر ماه در كشورهاى شرقى رؤيت شود آيا براى كشورهاى غربى خودبه‌خود ثابت مى‌‌شود يا خير؟ و حدود آن چيست؟

ج: رؤيت در بلد شرقى گرچه غالباً ملازم با امكان رؤيت به طريق اولى در بلد غربى است، ليكن گاهى به ملاحظه‌ى اختلاف زياد در عرض جغرافيايى، چنين ملازمه‌اى منتفى است؛ و معيار كلّى ملازمه‌ى بين بلدين در امكان رؤيت هلال است.» [احکام روزه، س 30]

 

12. سیستانی، سیّدعلی:

* «اگر در شهری اوّل ماه ثابت شود، در شهرهای دیگر که در افق با آن شهر متّحد می‌باشند (اتّحاد افق داشته باشند)، نیز اوّل ماه ثابت می‌شود و منظور از «اتّحاد افق» در اینجا آن است که اگر در شهر اوّل ماه دیده شود، در شهر دوّم اگر مانعی مانند ابر یا گرد و غبار نباشد، دیده می‌شود.
به عبارت دیگر، چنانچه دیده شدن ماه در یک شهر «ملازمه» داشته باشد با رؤیت در شهر دیگر (یعنی طوری است که اگر ماه در شهر «الف» دیده شود، مطمئنّاً در شهر «ب» هم دیده می‌شود)، دیده شدن ماه در شهر الف، ‌اوّل ماه را در شهر «ب» نیز ثابت می‌کند؛ برای روشن شدن این امر، توجّه به چند نکته مفید است:
1. ملازمه داشتن در مورد رؤیت هلال دو منطقه، ‌به وقت اذان آن دو منطقه و یا زمان طلوع و غروب خورشید در آن دو، ‌مربوط نیست؛
پس ممکن است در دو شهری که از نظر طلوع و غروب خورشید و وقت اذان، ‌هم‌افق یا قریب الافق هستند، ‌هلال ماه در یکی به راحتی دیده شود و در دیگری دیده نشود؛ بلکه گاه امکان رؤیت در دیگری وجود نداشته باشد.
‌بنابراین، هم‌افق بودن در رؤیت هلال غیر از هم‌افق بودن در طلوع و غروب خورشید و وقت اذان است.
2. ملازمه داشتن رؤیت هلال در یک شهر نسبت به شهر دیگر، بستگی دارد به موقعیّت ماه در دو منطقه و سایر اموری که در رؤیت هلال مؤثّر است.[7]
3. از نظر علمی برای آنکه بدون نیاز به محاسبات ریاضی و استفاده از نرم‌افزار بتوان به امر فوق (وجود ملازمه بین رؤیت هلال در یک شهر نسبت به دیگری) ‌پی برد، یک قاعدۀ کلّی و عمومی وجود دارد به این شرح:
«اگر شهری که در آن ماه دیده شده، ‌در شرق شهری باشد که ماه در آن دیده نشده، ‌چنانچه آن دو شهر روی یک خطّ عرض جغرافیایی باشند، ‌اوّل ماه برای آن شهر غربی ثابت می‌شود»، ‌هرچند در بسیاری از موارد با یکی دو درجه اختلاف در عرض جغرفیایی نیز رؤیت هلال در شهر شرقی، اول ماه را برای شهر غربی ثابت می‌کند.
شایان ذکر است، در شهرهایی که بسیار به هم نزدیکند، ‌غالباً‌ رؤیت در یک شهر، اوّل ماه در دیگری را نیز ثابت می­کند هرچند شهری که ماه در آن دیده شده در غرب شهر دیگر قرار داشته باشد؛ البتّه چنانچه شهر غربی که ماه در آن دیده شده ویژگی‌های بسیار ضعیفی داشته و هلال ماه در آن شهر در مرز دیده شدن و دیده نشدن قرار داشته باشد‌، رؤیت هلال در شهر غربی، اول ماه را برای شهر شرقی ثابت نمی­کند، هرچند به آن نزدیک باشد.
بنابراین، رؤیت هلال در مشهد در اکثر قریب به اتّفاق موارد، اوّل ماه را در نیشابور، ‌فریمان، قوچان، سبزوار، شاهرود، ‌دامغان، تهران، ‌قزوین، سقّز، سردشت و... ثابت می‌کند؛
امّا در سایر موارد، مانند وقتی که دو شهر مورد نظر اختلاف زیاد در عرض جغرافیایی داشته باشند یا اینکه شهر رؤیت در غرب شهر دیگر واقع شده باشد[8] ثابت شدن اوّل ماه بستگی به خصوصیّات رؤیت پذیری هلال دارد.
4. از توضیحات مذکور در نکتۀ قبل معلوم شد ملازمه داشتن در رؤیت هلال دو شهر، (هم‌افق بودن در مسألۀ رؤیت هلال) در بسیاری از موارد، ‌یک طرفه است و به این معنا نیست که اگر در هر یک از دو شهر ماه دیده شود، در دیگری نیز دیده می‌شود؛ مثلاً ملازمه داشتن رؤیت هلال در مشهد برای ثابت شدن اوّل ماه در تهران، به این معنا نیست که رؤیت در تهران هم اوّل ماه در مشهد را ثابت کند.[9]»

 

[پاورقی 7: به‌طور کلّی ،برای رؤیت هلال در هر منطقه پس از گذشت 29 روز از ماه، اموری از جمله درصد روشنایی هلال، ‌ضخامت بخش میانی هلال، ارتفاع هلال نسبت به خطّ افق، مدّت مکث هلال پس از غروب خورشید، ‌جدایی زاویه‌ای ماه نسبت به خورشید، ‌فاصلۀ ماه تا زمین مؤثّر است که امور فوق با محاسبات ریاضی (با درصد خطای صفر یا نزدیک به صفر)، ‌قابل دستیابی است و امروزه نتیجۀ این محاسبات از طریق نرم افزارهای مخصوص، به راحتی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
یکی از راه‌های پی بردن به ملازمه بین رؤیت هلال دو شهر، ‌مقایسۀ ‌ویژگی‌های رؤیت‌پذیری هلال آن دو شهر می‌باشد. فرض کنید هلال ماه در بجنورد دیده شده، ولی در مشهد هوا ابر یا غبار آلود بوده و استهلال نتیجه‌ای نداشته است؛ حال چنانچه با محاسبات نرم افزاری معلوم شود هلال در بجنورد مثلاً‌ (7) درجه ارتفاع و (1) درصد روشنایی داشته و موقعیّت ماه در مشهد طوری است که بیش از (7) درجه ارتفاع و بیش از (1) درصد روشنایی داشته، ‌در این صورت، اوّل ماه در مشهد نیز با رؤیت در بجنورد ثابت می‌گردد و به اصطلاح در اینجا، بجنورد با مشهد هم‌افق به حساب می‌آید.
به‌طور کلّی، هر گاه هلال در شهری دیده شود (مانند بجنورد در مثال فوق) که ویژگی‌های رؤیت‌پذیری آن، ‌ضعیف­تر از شهر دیگر (مانند مشهد در مثال فوق) باشد یا ویژگی‌های آن دو، ‌مانند هم باشد، ‌رؤیت در آن شهر، اوّل ماه را برای شهر دیگر نیز ثابت می‌کند.
از آنچه ذکر گردید روشن شد که مرزها و تقسیمات کشوری و شهری، به هیچ وجه در اتّحاد افق و عدم آن دخیل نمی‌­باشد.]
[پاورقی 8: غیر از شهرهای بسیار نزدیک به هم که توضیح آن ذکر شد.]
[پاورقی 9: با دقّت در توضیحاتی که ذکر شد روشن می‌شود ملاک ثابت شدن اوّل ماه (پس از گذشتن 29 روز از ماه قبل)، آن است که هلال ماه در شهر خود مکلّف با چشم قابل رؤیت باشد؛ ‌اگر هلال در شهر خود مکلّف دیده شود (یا اطمینان به قابل رؤیت بودن آن در صورتی که ابر یا غبار نباشد وجود داشته باشد)، ‌اوّل ماه ثابت است، وگرنه ثابت نیست و حکم ماهی که فرد در آن قرار داشته همچنان باقی است و نیازی به بررسی شهر دیگر یا مراجعه به محاسبات ریاضی و نرم افزار و مانند آن نیست و این، همان معیار سهل الوصول و آسان است که در زمان‌های مختلف و بسیاری از مکان­ها در شرایط طبیعی در دسترس است.
بررسی شهرهای دیگر در مورد رؤیت هلال، ‌نوعی کمک و راهنما برای آن است که در شرایط ابر یا غبار و مانند آن، ‌بتوان پی برد به اینکه آیا هلال در شهر خود مکلّف قابل رؤیت بوده یا نه­ و محاسبات و استفاده از نرم افزار و یا بررسی موقعیّت جغرافیایی، ‌‌ابزاری است که این تحقیق را (که البتّه ضرورت هم ندارد) آسان می‌کند.] [مسئلۀ 255 جلد دوم رسالۀ جامع]

 

13. شبیری زنجانی، سیّدموسی:

* «تفاوت شهرها در ثبوت اول ماه: ا گر در شهرى اوّل ماه ثابت شود، براى مردم شهر دیگر فایده ندارد، مگر بداند که ا گر در شهر اوّل ماه دیده شود، در شهر دوم هم ماه دیده می‌شود.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 349، م 1744]

* «ثبوت ماه با وسایل ارتباطی: اوّل ماه با خبر رسانه‌های جمعی و وسایل ارتباطی ثابت نمی‌شود، مگر انسان بداند از روى شهادت دو مرد عادل یا از راه دیگرى بوده که شرعاً معتبر است.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 349، م 1745]

* «قابل رؤیت نبودن هلال در برخی نقاط یک کشور: س: وسعت جغرافیایی بعضی از کشورهای جهان موجب احتمال دیده شدن ماه در برخی از مناطق کشور و قابل رؤیت نبودن هلال در سایر نقاط آن کشورها می‌شود؛ حکم آغاز ماه در کشورهای این‌چنینی چگونه است؟

ج: هر منطقۀ کشور، حکم مستقلّ خود را دارد و لازم نیست در تمام یک کشور، اوّل ماه از یک شب آغاز گردد.» [احکام و استفتائات روزه، ص 114، س 426]

 

14. فیّاض، محمّداسحاق:

* «مبنای ما اتحاد افق نمی‌باشد. در اتحاد افق، دو قول مشهور است: اول: اتحاد آفاق قاره‌های قدیم که شامل استرالیا و آمریکا نمی‌شود. دوم: اتحاد آفاق جمیع قاره‌ها که ما به قول دوم مایل هستیم، به این معنی که اگر هلال در هر کشوری که با کشور ما در یک بخش از شب -هرچند اندک- مشترک باشد، دیده شود، در کشور ما نیز ثابت می‌شود.» [استفتاء در رؤیت هلال]

* «اگر هلال شوال در کشورهای اسلامی و غیراسلامی شرعاً ثابت شود و کشور شما با آن کشورها شب مشترک داشته باشد، برای شما هم ثابت می‌شود.» [استفتاء در رؤیت هلال]

* «اگر 2 نقطه از کره زمین، شبِ مشترک داشته‌باشند(هرچند فاصله بینشان زیاد باشد) و در یکی از آنها اوّلِ ماه ثابت شود، برای نقطه دوم نیز ثابت می‌شود.» [رسالۀ نموداری احکام، ص 46]

 

15. مدرّسی، سیّدمحمّدتقی:

* «اذا ثبت الهلال في بلد آخر فان اتفق أُفُقُهُ مع افق بلدك، او كان بحيث لو رؤي هناك رؤي في بلدك، فانه يثبت عندك، وإلا فلا.» [شهر رمضان بصائر و أحکام، ص 79]

* «هر کس باید بر اساس ثبوت ماه رمضان در شهری که در آن اقامت دارد روزه بگیرد.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]

 

16. مکارم شیرازی، ناصر:

* «اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود براى شهرهاى دیگر که با آن نزدیک است کافى است و همچنین شهرهاى دور دستى که افق آنها باهم متّحد است.» [مسئلۀ 1458 رساله]

 

17. نجفی، بشیرحسین:

* «إذا ثبت الهلال في بلد وجب ترتیب أثره علی جمیع البلدان علی وجه المعمورة.» [منهاج الصالحین، ص 407، م 1044]

* «إذا ثبت الهلال في منطقة ثبت أوّل الشهر لجميع أهل بقاع الأرض كلهم.» [استفتاء در احکام هلال]

* «سماحة المرجع(دام ظله) يقول بالرؤية العالمية و تعني أن الهلال إذا شوهد في بلد من بلدان العالم فإنه يثبت حكمه في جميع بلدان العالم.» [استفتاء در احکام هلال]

 

18. وحید خراسانی، حسین:

* «اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود ، در شهرهاى ديگر -چه دور باشند چه نزديك ، چه در افق متّحد باشند يا نه- در صورتى كه در بیشتر از شب مشترک باشند ثابت می شود ، و در غیر این صورت ثبوت اول ماه در آنجا محل اشکال است.» [مسئلۀ 1743 رساله]

* «اوّل ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر انسان بداند كه تلگراف بر اساس حجّت شرعيّه بوده است.» [مسئلۀ 1744 رساله]

* «اگر برای شما ثابت شد كه ماه در كشور ديگری ديده شده، چنانچه آن كشور در بيشتر ساعات شب با محل سكونت شما مشترک باشد كافی است. مثلاً اگر شب ده ساعت است، در شش ساعتِ آن با محل سكونت شما مشترک باشد. و اگر در بيشتر ساعات شب مشترک نباشد، بنا بر احتياط واجب، اول ماه ثابت نمی‌شود.» [منتخب احکام، ص 140، س 130]

 

 

 

ج) جمع‌بندی و دسته‌بندی مبانی

پیش از جمع‌بندی، گفتنی است که در مبناهای زیر، مراد از «رؤیت هلال»، «رؤیت‌پذیری و امکان رؤیت هلال» است؛ زیرا مشهور فقهاء قائل‌اند که رؤیت هلال «طریقیّت» دارد؛ امّا نه برای مجرّد حضور ماه در افق! بلکه برای حضور ماهی در افق که ویژگی‌هایی را داشته باشد که اگر ابر و موانع نباشد، هلالش قابل رؤیت باشد؛ هرچند، کسی هم آن را نبیند! یعنی آنچه موضوعیّت دارد، رؤیت‌پذیری و امکان رؤیت هلال است و رؤیت فعلی، موضوعیّت ندارد و لازم نیست (رؤیت تقدیری کافی است)؛ بنابراین، رؤیت «طریق محض» است و بدیل‌هایی مانند قیام بیّنه یا گذشتن سی روز از آغاز ماه گذشته، طریق بر آن طریق هستند و به همان رؤیت بر می‌گردند؛ یعنی بیّنه‌ای معتبر است که شهادت دهد هلال را دیده‌است یا گذشتنِ سی روز از آغاز ماهی معتبر است که اوّل آن ماه، با رؤیت هلال ثابت شده باشد.

 

با جمع‌بندی فتاوای ذکرشده از مراجع عظام تقلید دربارۀ «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن»، مبانی فقهیِ ایشان را می‌توان چنین دسته بندی کرد:

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق»

مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیّدعلی سیستانی، سیّدموسی شبیری زنجانی، ناصر مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی

-

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند»

مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی حسین وحید خراسانی

-

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»

مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض

-

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین»

مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی

-

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق»

مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدعلی خامنه‌ای

-

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»

مبنای فقهی حضرات آیات عظام محمّد فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری

-

مبنای هفتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آسیا و استرالیا و آفریقا و اروپا برای تمام همین قارّه‌ها، و کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آمریکا و اقیانوسیّه برای همین دو قارّه»

مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدمحمّدسعید حکیم(ره)

-

مبنای هشتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی یا دوربین‌های متعارف(و عدم کفایت رؤیت با تلسکوپ)» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»

مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره)

-

 

گردآوری و تنظیم: محسن فصاحت

التماس دعا

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیه 1440 قمری در ایران و جهان

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و جهان

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیة 1440 قمری، در غروب دوشنبه 15 بهمن 1397 شمسی برابر با 4 فوریه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری، در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیة 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 21:03 UTC دوشنبه 4 فوریه 2019 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از 18 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 22 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.[چنانچه در مناطق مرزی(غرب آفریقا، جنوب برزیل، شمال کشورهای آرژانتین و شیلی، مرکز و شمال‌غربی ایالات متّحدۀ آمریکا) هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهندشد.]

3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، برای بقیّۀ مناطق زمین(قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا)، در غروب چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی(و 30 جمادی‌الاولی 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و پنجشنبه 18 بهمن 1397 شمسی برابر با 7 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 3 است.)

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و غرب آفریقا(یعنی نیمۀ غربی کشورهای نیجریّه و نیجر، نوار باریکی از غرب لیبی، سراسر کشورهای الجزایر و تونس، و کشورهای غربی‌تر از آنها) و غرب و مرکز اروپا(تقریباً سراسر کشورهای ایتالیا، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، لیتوانی، لتونی، استونی، شهر سن‌پترزبورگ روسیه، و کشورهای غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و خاورمیانه و بخشی از آسیای مرکزی(تقریباً سراسر کشورهای پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزّاقستان، شهر نووسیبیرسک روسیه، و کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2)، پنجشنبه 18 بهمن 1397 شمسی برابر با 7 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و خاورمیانه و بیشترِ آسیا به‌جز نواری از شرق آسیا[یعنی نیمۀ شرقی کشورهای اندونزی و مالزی، و سراسر کشورهای فیلیپین، کره شمالی، کره جنوبی، ژاپن، و نوار شرقی چین(شهرهای ژانژیانگ، چانگشا، ووهان، جینان، پکن، و مناطق شرقی‌تر از آنها)، و نوار شرقی روسیه(شهرهای خاباروفسک و بلاگووشچنسک و مناطق شرقی‌تر از آنها، و شبه‌جزیرۀ کامچاتکا)] که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا(به‌جز کشور نیوزیلند و جزایر شرق استرالیا) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2) یعنی برای کشور نیوزیلند و جزایر شرق استرالیا، پنجشنبه 18 بهمن 1397 شمسی برابر با 7 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی 45 درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و بیشترِ آفریقا[به‌جز کشورهای ماداگاسکار و آفریقای جنوبی، و جنوب موزامبیک(پایین‌تر از شهر بیرا)، و به‌جز شمال‌شرقی کشورهای سومالی، جیبوتی، اریتره، سودان، و سراسر کشورهای مصر و تونس، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای لیبی و الجزایر] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، در بقیّۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّه‌های آمریکا و آفریقا، و سراسر اروپا و آسیا و استرالیا)، در غروب چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی(و 30 جمادی‌الاولی 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و پنجشنبه 18 بهمن 1397 شمسی برابر با 7 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 16 بهمن 1397 شمسی برابر با 5 فوریه 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی 45 درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و بیشترِ آفریقا[به‌جز کشورهای ماداگاسکار و آفریقای جنوبی، و جنوب موزامبیک(پایین‌تر از شهر بیرا)، و به‌جز شمال‌شرقی کشورهای سومالی، جیبوتی، اریتره، سودان، و سراسر کشورهای مصر و تونس، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای لیبی و الجزایر] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای آن محدوده‌ها و سراسر قارّه‌های آمریکای شمالی و جنوبی و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه 17 بهمن 1397 شمسی برابر با 6 فوریه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیة 1440 قمری خواهدبود.

 

التماس دعا

 

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

خسوف یا ماه‌گرفتگی جزئی دوشنبه 1 بهمن 1397 شمسی

ماه‌گرفتگی(خسوف) جزئی دوشنبه 1 بهمن 1397 شمسی

در چهارچوب سنّت‌های تکوینیِ جاری به قدرتِ الهی، دوشنبه 1 بهمن 1397 شمسی إن‌شاءالله، ماه‌گرفتگی(خسوف) جزئی در کشور عراق و بخشی از کشورهای ایران و عربستان، رخ می‌دهد و «نماز آیات واجب می‌شود».

با چشم‌پوشی از ثانیه‌ها و گِردکردنِ آنها به دقیقه، ماه در ساعت 7:04 بامداد دوشنبه 1 بهمن 1397 به وقت رسمی ایران، وارد بخش تمام‌سایهٔ زمین می‌شود و گرفتِ جزئی آغاز می‌شود. این گرفتِ جزئی در نیمۀ شرقی ایران، با چشم غیر مسلّح دیده نخواهدشد و در نیمۀ غربی ایران و سراسر عراق برای دقایقی دیده می‌شود؛ امّا پیش از رسیدن به گرفتِ کلّی، با طلوع خورشید در هر شهر، ماه غروب می‌کند و دیگر دیده نمی‌شود و فرصت رؤیت ادامۀ ماه‌گرفتگی و گرفتِ کلّی و بازشدن آن، نصیب کشورهای اروپا و غرب آفریقا و قارّۀ آمریکا خواهدشد که در شب قرار دارند.

(از بیانِ ورود ماه به بخش نیم‌سایهٔ زمین و گرفتگیِ نیم‌سایه‌ای صرف‌نظر شد.)

هم‌وطنان عزیز ایرانی به نقشۀ زیر بنگرند: (با کلیک روی نقشه، تصویر با کیفیّت بالاتر نمایش داده می‌شود.)

کسانی که محلّ سکونتشان در سمت راست «خطّ مورّب زردرنگ» است، در منطقۀ ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای هستند(نیازمند چشم مسلّح) و ماه‌گرفتگی جزئی را نخواهنددید؛ امّا کسانی که محلّ سکونتشان در سمت چپ «خطّ مورّب زردرنگ» است، از ساعت 7:04 تا لحظۀ «غروب ماه» می‌توانند ماه‌گرفتگی جزئی را ببینند؛ یعنی از ساعت 7:04 تا تقریباً لحظۀ «طلوع خورشید»(که نماز صبح، قضاء می‌شود) فرصت دارند نماز آیات را اداء کنند.

محاسبات علمی و زمان اعلام‌شده، با دقّتِ «دقیقه» مفیدِ اطمینان است؛ ولی بهتر است برای اداء نماز آیات نسبت به دقایقی از آغاز ماه‌گرفتگی تا طلوع آفتاب، رعایت احتیاط ترک نشود.

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الاولی 1440 قمری در ایران و جهان

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری در ایران و جهان

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الاولی 1440 قمری، در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری، در غروب دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الاولی 1440 قمری، در غروب سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 1:28 UTC یکشنبه 6 ژانویه 2019 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از 18 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و بیش از 22 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.(چنانچه هلال رؤیت نشود، این محدوده به مناطق بند 3 ملحق خواهدشد.)

3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، برای عمدۀ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند 4 گفته می‌شود)، در غروب دوشنبه 17 دی 1397 شمسی(و 30 ربیع‌الثانی 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

4- مناطقی که در محدوده‌های صورتی و آبی و بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی تقریباً تمام نیوزیلند و منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شبه‌جزیرۀ کامچاتکا و بالاتر) و شمال آسیا[تقریباً تمام کشور روسیه به‌جز نوار جنوبی آن(که شاملِ جنوب ساخالین و شهرهای خاباروفسک، بلاگووشچنسک، چیتا، کراسنویارسک، تومسک، یکاترینبورگ، پرم، کیروف و سن‌پترزبورگ و شهرهای جنوبی‌تر از آنها می‌شود که جزء مناطق بند 3 هستند.)] در غروب سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، هلال را با چشم عادی خواهنددید و برای آنان چهارشنبه 19 دی 1397 شمسی برابر با 9 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 3 است.)

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام آمریکای شمالی و مرکزی و شمال‌غربی آمریکای جنوبی(تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور و پرو، نواری از شمال‌غربی کشور برزیل) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّۀ آمریکا و گوشۀ شمال‌غربی قارّۀ آفریقا(کشورهای ساحل عاج و مالی و نیمۀ غربی الجزایر و کشورهای غربی‌تر از آنها) و نیمۀ غربی قارّۀ اروپا(نیمۀ غربی ایتالیا و تمام کشورهای کرواسی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، بلاروس، استونی، فنلاند و کشورهای غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2)، سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 3 است.)

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و بیشترِ قارّۀ آفریقا(به‌جز کشورهای نوار جنوب‌شرقی آفریقا مانند ماداگاسکار، سومالی، اتیوپی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک، مالاوی، زیمبابوه، بوتسوانا و آفریقای جنوبی) و شمال‌غربی کشورهای عربستان و عراق و تمام کشورهای سوریه، ترکیه، گرجستان، ارمنستان و غرب کشورهای قزّاقستان و روسیه که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و آفریقا و بیشترِ قارّۀ آسیا(به‌جز کشورهای اندونزی، تایلند، لائوس، ویتنام، کامبوج، لاگوس، فیلیپین، ژاپن، کره جنوبی و کره شمالی، نیمۀ شرقی کشور چین و نوار جنوب‌شرقی روسیه) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2)، سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

(چنانچه هلال در بند 2 رؤیت شود، کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است؛ وگرنه، جزء مناطق بند 3 خواهدبود.)

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی در اقیانوس آرام و غرب اقیانوس اطلس و تمام آمریکای مرکزی و نیمۀ شمالی آمریکای جنوبی[تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی، نوار اندکی از شمال کشورهای شیلی و آرژانتین و پاراگوئه، بیشترِ کشور برزیل(به‌جز جنوب‌شرقی آن مانند شهرهای بلوهوریزونت، ریودوژانیرو، سائوپائولو و شهرهای جنوبی‌تر از آنها)] و یک‌سوم جنوبی آمریکای شمالی[تمام کشورهای کوبا، جامائیکا، مکزیک، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا(شهرهای ریچموند، چارلستون، ایندیاناپلیس، دموین، بویس، سیلم و شهرهای هم‌عرض و جنوبی‌تر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، برای عمدۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّۀ آمریکا و قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند 3 گفته می‌شود)، در غروب دوشنبه 17 دی 1397 شمسی(و 30 ربیع‌الثانی 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

3- مناطقی که در محدودۀ بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی اندکی از منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شمال شبه‌جزیره کامچاتکا و بالاتر) در غروب سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، هلال را با چشم مسلّح خواهنددید و برای آنان چهارشنبه 19 دی 1397 شمسی برابر با 9 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب یکشنبه 16 دی 1397 شمسی برابر با 6 ژانویه 2019 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی در اقیانوس آرام و غرب اقیانوس اطلس و تمام آمریکای مرکزی و نیمۀ شمالی آمریکای جنوبی[تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی، نوار اندکی از شمال کشورهای شیلی و آرژانتین و پاراگوئه، بیشترِ کشور برزیل(به‌جز جنوب‌شرقی آن مانند شهرهای بلوهوریزونت، ریودوژانیرو، سائوپائولو و شهرهای جنوبی‌تر از آنها)] و یک‌سوم جنوبی آمریکای شمالی[تمام کشورهای کوبا، جامائیکا، مکزیک، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا(شهرهای ریچموند، چارلستون، ایندیاناپلیس، دموین، بویس، سیلم و شهرهای هم‌عرض و جنوبی‌تر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای آن محدوده‌ها و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و آفریقا و آسیا و نیمۀ غربی استرالیا که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه 17 دی 1397 شمسی برابر با 7 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

2- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، سه‌شنبه 18 دی 1397 شمسی برابر با 8 ژانویه 2019 میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

 

التماس دعا

 

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1440 قمری در ایران و جهان

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری در ایران و جهان

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1440 قمری، در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری، در غروب شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1440 قمری، در غروب یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 7:20 UTC جمعه 7 دسامبر 2018 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از 16 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و بیش از 20 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید):

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، تنها در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام(محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزیرۀ پالمیرا و نزدیک آن) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، برای عمدۀ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند 3 گفته می‌شود)، هلال در غروب شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 30 ربیع‌الأوّل 1440 قمری و 8 دسامبر 2018 میلادی با چشم عادی دیده خواهدشد و یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

3- مناطقی که در محدوده‌های آبی و صورتی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی جنوب شرقی استرالیا(شهرهای نیوکاسل، سیدنی، کانبرا، ملبورن، هوبارت تاسمانی، تمام نیوزیلند) و شمال‌شرقی و شمال آسیا(تقریباً تمام کشور روسیه به‌جز شهرهای ورونژ و ساراتوف و شهرهای جنوبی‌تر از آنها) و شمال اروپا(کشورهای استونی، فنلاند، سوئد، نروژ) هلال را در غروب یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی با چشم عادی خواهنددید و برای آنان دوشنبه 19 آذر 1397 شمسی برابر با 10 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، تنها در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام(محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزیرۀ پالمیرا و نزدیک آن) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها برای آن محدوده و تمام آمریکای شمالی و مرکزی و گوشۀ شمال‌غربی آمریکای جنوبی(یعنی شمال‌غربی کشورهای ونزوئلا و پرو و نیمۀ غربی کشور کلمبیا و تمام کشور اکوادور) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

2- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، تنها در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام(محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزیرۀ پالمیرا و نزدیک آن) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها برای آن محدوده و تمام قارّۀ آمریکا و بیشترِ قارّۀ آفریقا(به‌جز کشورهای نوار جنوب‌شرقی آفریقا مانند ماداگاسکار، سومالی، اتیوپی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک، مالاوی، زیمبابوه و آفریقای جنوبی) و شمال‌غربی کشورهای عربستان و عراق و تمام قارّۀ اروپا و کشورهای ترکیه و گرجستان و ارمنستان و غرب و شمال کشور روسیه که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

2- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، تنها در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام(محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزیرۀ پالمیرا و نزدیک آن) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای همۀ نقاط زمین شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، در نوار غربی کشور مکزیک و بخشی از اقیانوس آرام(محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا، ایالت باخا کالیفرنیا سور و مناطق غربی‌تر از آنها) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، برای عمدۀ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند 3 گفته می‌شود)، هلال در غروب شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 30 ربیع‌الأوّل 1440 قمری و 8 دسامبر 2018 میلادی با چشم مسلّح دیده خواهدشد و یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

3- مناطقی که در محدودۀ بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی نیمۀ جنوبی کشور نیوزیلند(شهر ولینگتون و جنوبی‌تر از آن) و منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شبه‌جزیره کامچاتکا و نوار بالاتر از عرض جغرافیایی 55 درجه در کشور روسیه) هلال را در غروب یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی با چشم مسلّح خواهنددید و برای آنان دوشنبه 19 آذر 1397 شمسی برابر با 10 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه 16 آذر 1397 شمسی برابر با 7 دسامبر 2018 میلادی، در نوار غربی کشور مکزیک و بخشی از اقیانوس آرام(محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا، ایالت باخا کالیفرنیا سور و مناطق غربی‌تر از آنها) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای آن محدوده‌ها و تمام قارّۀ آمریکا و اروپا و آفریقا و بیشترِ قارّۀ آسیا(به‌جز کشورهای اندونزی، برمه، تایلند، ویتنام، کامبوج، لاگوس، فیلیپین، ژاپن، کره جنوبی و کره شمالی، نیمۀ شرقی کشور چین و جنوب‌شرقی روسیه) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، شنبه 17 آذر 1397 شمسی برابر با 8 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

2- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، یکشنبه 18 آذر 1397 شمسی برابر با 9 دسامبر 2018 میلادی، روز اوّل ماه ربیع‌الثانی 1440 قمری خواهدبود.

 

التماس دعا

 

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الاول 1440 قمری در غروب چهارشنبه 16 و پنجشنبه 17 آبان ماه 1397

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الأوّل 1440 قمری در غروب چهارشنبه 16 و پنجشنبه 17 آبان ماه 1397

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الأوّل 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 16 آبان 1397 شمسی برابر با 7 نوامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الأوّل 1440 قمری، در غروب پنجشنبه 17 آبان 1397 شمسی برابر با 8 نوامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الأوّل 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 16 آبان 1397 شمسی برابر با 7 نوامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

چهار) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الأوّل 1440 قمری، در غروب پنجشنبه 17 آبان 1397 شمسی برابر با 8 نوامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری*:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه ربیع الأوّل 1440 قمری در غروب چهارشنبه 16 آبان 1397 شمسی برابر با 28 صفر 1440 قمری و 7 نوامبر 2018 میلادی، نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر زمین، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه ربیع‌الأوّل 1440 قمری در غروب پنجشنبه 17 آبان 1397 شمسی برابر با 29 صفر 1440 قمری و 8 نوامبر 2018 میلادی، در سراسر ایران و عراق و عربستان با چشم مسلّح دیده خواهدشد و در صورت مساعدبودن شرایط جوّی، با چشم غیر مسلّح نیز به احتمال زیاد دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه صفر 29 روزه و طبق هر دو مبنا، جمعه 18 آبان 1397 شمسی روز اوّل ماه ربیع‌الأوّل 1440 قمری خواهدبود.

3. به این ترتیب طبق هر دو مبنا، سال‌روز شهادت رسول اکرم(ص) و سبط اکبرش امام حسن مجتبی(ع) در 28 صفر، چهارشنبه 16 آبان 1397 شمسی، و سال‌روز شهادت حضرت امام رضا(ع) در آخر صفر، پنجشنبه 17 آبان 1397 شمسی خواهدبود.

التماس دعا

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری در غروب سه‌شنبه 17 و چهارشنبه 18 مهر ماه 1397

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری در غروب سه‌شنبه 17 و چهارشنبه 18 مهر ماه 1397

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری، در غروب سه‌شنبه 17 مهر 1397 شمسی برابر با 9 اکتبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 18 مهر 1397 شمسی برابر با 10 اکتبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری، در غروب سه‌شنبه 17 مهر 1397 شمسی برابر با 9 اکتبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

چهار) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 18 مهر 1397 شمسی برابر با 10 اکتبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری*:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه صفر 1440 قمری در غروب سه‌شنبه 17 مهر 1397 شمسی برابر با 29 محرّم الحرام 1440 قمری و 9 اکتبر 2018 میلادی، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر قارّه‌های آسیا و اروپا، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه صفر 1440 قمری در غروب چهارشنبه 18 مهر 1397 شمسی برابر با 30 محرّم‌الحرام 1440 قمری و 10 اکتبر 2018 میلادی، در سراسر ایران و عراق و عربستان با چشم مسلّح و غیر مسلّح به‌راحتی دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه محرّم 30 روزه و طبق هر دو مبنا، پنجشنبه 19 مهر 1397 شمسی روز اوّل ماه صفر 1440 قمری خواهدبود. آغاز ماه صفر، بیش از تأثیری که در تعیین روز اربعین حسینی دارد، در پایان‌بخشی به «ماه‌های حرام و بحث تغلیظ و افزایش دیه» نقشی تعیین‌کننده دارد.

3. به این ترتیب، اربعین حسینی(هم در ایران و هم در عراق) طبق هر دو مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح و اشتراط اتّحاد افق»(مانند مبنای فقهی مقام معظّم رهبری) و مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح و اشتراط اتّحاد افق»(مانند مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی)، سه‌شنبه 8 آبان 1397 شمسی برابر با 30 اکتبر 2018 میلادی خواهدبود.

التماس دعا

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه محرم 1440 قمری در غروب یکشنبه 18 و دوشنبه 19 شهریور ماه 1397

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم الحرام 1440 قمری در غروب یکشنبه 18 و دوشنبه 19 شهریور ماه 1397

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرم‌الحرام 1440 قمری، در غروب یکشنبه 18 شهریور 1397 شمسی برابر با 9 سپتامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم‌الحرام 1440 قمری، در غروب دوشنبه 19 شهریور 1397 شمسی برابر با 10 سپتامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرم الحرام 1440 قمری، در غروب یکشنبه 18 شهریور 1397 شمسی برابر با 9 سپتامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

چهار) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم الحرام 1440 قمری، در غروب دوشنبه 19 شهریور 1397 شمسی برابر با 10 سپتامبر 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری*:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه محرّم 1440 قمری در غروب یکشنبه 18 شهریور 1397 شمسی برابر با 28 ذی‌حجّه 1439 قمری و 9 سپتامبر 2018 میلادی، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر قارّه‌ها، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه محرّم‌الحرام 1440 قمری در غروب دوشنبه 19 شهریور 1397 شمسی برابر با 29 ذی‌الحجّه 1439 قمری و 10 سپتامبر 2018 میلادی، در سراسر ایران و عراق و عربستان با چشم مسلّح دیده خواهدشد و در صورت مساعدبودن شرایط جوّی، با چشم غیر مسلّح نیز به احتمال زیاد دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه ذی‌حجّه 29 روزه و طبق هر دو مبنا، سه‌شنبه 20 شهریور 1397 شمسی روز اوّل ماه محرّم‌الحرام 1440 قمری خواهدبود.

التماس دعا

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه 1439 قمری در غروب شنبه 20 و یکشنبه 21 مرداد ماه 1397

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی الحجّة الحرام 1439 قمری در غروب شنبه 20 و یکشنبه 21 مرداد ماه 1397

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه 1439 قمری، در غروب شنبه 20 مرداد 1397 شمسی برابر با 11 آگوست 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌الحجه 1439 قمری، در غروب یکشنبه 21 مرداد 1397 شمسی برابر با 12 آگوست 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی حجّة 1439 قمری، در غروب شنبه 20 مرداد 1397 شمسی برابر با 11 آگوست 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

چهار) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی الحجّة 1439 قمری، در غروب یکشنبه 21 مرداد 1397 شمسی برابر با 12 آگوست 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری*:

1. تقویم «أمّ القری عربستان» برای آغاز ماه‌های قمری معیاری دارد که مورد تأیید مذهب ما نیست؛ اگر چه به گفته برخی کارشناسان، گاهی به همان معیار نیز پایبند نبوده و اوّل ماه را غلط اعلام کرده‌اند! با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، موقعیّتِ هلال این ماه ذی‌الحجّه به‌گونه‌ای است که طبق معیار «أمّ القری»، یکشنبه 12 آگوست 2018 میلادی برابر با 21 مرداد 1397 شمسی را اوّل ذی‌الحجّة الحرام 1439 قمری اعلام خواهندکرد.

2. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه ذی‌حجه 1439 قمری در غروب شنبه 20 مرداد 1397 شمسی برابر با 28 ذی‌قعده 1439 قمری و 11 آگوست 2018 میلادی، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر قارّه‌های آسیا و اروپا و آفریقا، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

3. هلال ماه ذی‌الحجه 1439 قمری در غروب یکشنبه 21 مرداد 1397 شمسی برابر با 29 ذی‌قعده 1439 قمری و 12 آگوست 2018 میلادی، با چشم مسلّح و غیر مسلّح در سراسر ایران و عراق و عربستان به‌راحتی دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه ذی‌قعده 29 روزه و طبق هر دو مبنا، دوشنبه 22 مرداد 1397 شمسی روز اوّل ماه ذی‌حجّه 1439 قمری خواهدبود.

التماس دعا

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

خسوف یا ماه‌گرفتگی جزئی و کلّی جمعه 5 و شنبه 6 مرداد 1397 شمسی

ماه‌گرفتگی(خسوف) جزئی و کلّی جمعه 5 و شنبه 6 مرداد 1397 شمسی

در چهارچوب سنّت‌های تکوینیِ جاری به قدرتِ الهی، جمعه 5 و شنبه 6 مرداد 1397 شمسی إن‌شاءالله، ماه‌گرفتگی(خسوف) جزئی و کلّی در ایران و عراق و برخی از کشورهای نزدیک، رخ می‌دهد و «نماز آیات واجب می‌شود».

با چشم‌پوشی از ثانیه‌ها و گِردکردنِ آنها به دقیقه، ماه در ساعت 22:54 جمعه 5 مرداد به وقت رسمی و تابستانی ایران، وارد بخش تمام‌سایهٔ زمین می‌شود و گرفتِ جزئی آغاز می‌شود و در ساعت 00:00 شنبه 6 مرداد به گرفتِ کلّی می‌رسد و در ساعت 1:43 ماه از گرفتِ کلّی بیرون می‌آید و گرفتگی شروع به بازشدن می‌کند و هم‌چنان در گرفتِ جزئی است تا در ساعت 2:49 بامداد شنبه 6 مرداد، گرفتِ جزئی پایان می‌یابد و ماه کاملاً از بخش تمام‌سایهٔ زمین خارج می‌شود.

(از بیانِ ورود و خروج ماه به بخش نیم‌سایهٔ زمین و گرفتگیِ نیم‌سایه‌ای صرف‌نظر شد.)

با توجّه به اختلاف فتاوای مراجع عظام تقلید دربارهٔ زمان اداء و قضاء نماز آیات(و اینکه برخی از آنان، احتیاط واجب کرده‌اند که تا پیش از خروج ماه از گرفتِ کلّی و بازشدن گرفتگی، نماز آیات اداءً خوانده‌شود و پس از بازشدن و پیش از پایان گرفتِ جزئی، بدون نیّت اداء و قضاء خوانده‌شود و پس از آن، قضاءً خوانده‌شود)، توصیه می‌شود پس از رجوع به رسالهٔ مرجع تقلید خویش و با توجّه به زمان‌های گرفتگی(که در بالا گفته‌شد)، به وظیفهٔ شرعی خویش عمل کنید.

محاسبات علمی و زمان‌های به‌دست‌آمده، با دقّتِ «دقیقه» مفیدِ اطمینان است؛ ولی بهتر است برای اداء نماز آیات نسبت به دقایقی از آغاز و پایان ماه‌گرفتگی، رعایت احتیاط ترک نشود.