پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ذي الحجّة الحرام 1441 قمری در ایران
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرضهای بیشتر از 60 درجه پاسخگو نیستند.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ذیحجّه 1441 قمری، در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ذو الحجّة 1441 قمری، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ذي الحجّة 1441 قمری، در غروب چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشتهباشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بیرنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ میدهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب میکند؛ ولی روشنایی هلال به اندازهای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب میکند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ میدهد.)
نتیجهگیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 17:33 UTC دوشنبه 20 جولای 2020 میلادی رخ میدهد؛ ولی حدود 14.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 18 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
با پوزش از خوانندگان و بهعلّت کمبود وقت نگارنده، رؤیتپذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیشبینی میشود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امامخمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیریزنجانی، مکارمشیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، در سراسر خشکیها و دریاهای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ قارّههای آمریکا و آفریقا و اقیانوسهای آرام و اطلس) بهراحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو (جنوب قارّۀ آفریقا، اقیانوس هند، بخشی از جنوب و غرب قارّۀ آسیا، و بخشی از قارّۀ اروپا) نیز ممکن است.
3- در نتیجه، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی (و 29 ذیقعده 1441 قمری در ایران) برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در صورتِ شرایط جوّی مناسب، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده میشود و چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی وحیدخراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، در سراسر خشکیها و دریاهای زمین، ممتنع و ناممکن است؛ از اینرو، امکان اشتراک در بیشترِ شب هم منتفی است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ قارّههای آمریکا و آفریقا و اقیانوسهای آرام و اطلس) بهراحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو (جنوب قارّۀ آفریقا، اقیانوس هند، بخشی از جنوب و غرب قارّۀ آسیا، و بخشی از قارّۀ اروپا) نیز ممکن است.
3- پس، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در صورتِ شرایط جوّی مناسب، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده میشود؛ و چون در محدودۀ سبزرنگ نیز، مطمئنّاً با چشم عادی دیده میشود و ایران هم در بیشترِ شب با آن محدودۀ رؤیت هلال مشترک است؛ در نتیجه، چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطفالله صافیگلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، در سراسر خشکیها و دریاهای زمین، ممتنع و ناممکن است؛ از اینرو، امکان اشتراک در بخشی از شب هم منتفی است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ قارّههای آمریکا و آفریقا و اقیانوسهای آرام و اطلس) بهراحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو (جنوب قارّۀ آفریقا، اقیانوس هند، بخشی از جنوب و غرب قارّۀ آسیا، و بخشی از قارّۀ اروپا) نیز ممکن است.
3- پس، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در صورتِ شرایط جوّی مناسب، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده میشود؛ و چون در محدودۀ سبزرنگ نیز، مطمئنّاً با چشم عادی دیده میشود و ایران هم در بخشی از شب با آن محدودۀ رؤیت هلال مشترک است؛ در نتیجه، چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطهای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ قارّههای آمریکا و آفریقا و اقیانوسهای آرام و اطلس) بهراحتی محقّق میشود؛ از اینرو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی خامنهای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، در سراسر خشکیها و دریاهای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودههای آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ مناطق زمین بهجز «بیشترِ قارّۀ اقیانوسیّه و شمال و شمالشرقی قارّۀ آسیا») ممکن است.
3- در نتیجه، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی (و 29 ذیقعده 1441 قمری در ایران) برابر با 21 جولای 2020 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده میشود و چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضللنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوریهمدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 30 تیر 1399 شمسی برابر با 20 جولای 2020 میلادی، در سراسر خشکیها و دریاهای زمین، ممتنع و ناممکن است؛ از اینرو، امکان اشتراک در بخشی از شب هم منتفی است.
2- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، در محدودههای آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ مناطق زمین بهجز «بیشترِ قارّۀ اقیانوسیّه و شمال و شمالشرقی قارّۀ آسیا») ممکن است.
3- پس، در غروب سهشنبه 31 تیر 1399 شمسی برابر با 21 جولای 2020 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده میشود؛ و چون در محدودههای پیشگفته نیز، مطمئنّاً با چشم مسلّح دیده میشود و ایران هم در بخشی از شب با آن محدودههای رؤیت هلال مشترک است؛ در نتیجه، چهارشنبه 1 مرداد 1399 شمسی برابر با 22 جولای 2020 میلادی، روز اوّل ماه ذیحجّه 1441 قمری خواهد بود.
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پینوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویهای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمیشود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرمافزار محاسبه شده و کپیپیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماههای غیر اختلافی یا ماههایی که نتیجۀ استهلال با پیشبینیِ اعلامشده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمیشود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارشهای استهلال» به انتهای مطلبِ پیشبینی رؤیتپذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده میشود.)