وبلاگ آسمان 25

نگاشته‌های « محسن فصاحت » در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ...
وبلاگ آسمان 25

باسمه تعالی
نگاشته‌های خویش در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ... را در این وبلاگ منتشر می‌کنم.

ادمینِ محترم، خلاصۀ مطالب وبلاگ را با اجازه و هماهنگی بنده، در کانال پیام‌رسان‌های منتخب (که لینکشان در بخش پیوندها آمده) بازنشر می‌کند.

***
برای ارتباط با من، به آدرس aasemaan25@gmail.com ایمیل بزنید؛
یا در صفحهٔ مستقلّ «درباره من(بیوگرافی) و راه تماس» برایم پیام بگذارید؛
البتّه پیام‌ها و نظرهای این وبلاگ را دیر به دیر می‌خوانم.

بایگانی
آخرین نظرات

وبلاگ آسمان 25

نگاشته‌های « محسن فصاحت » در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ...

۱۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «ماه شوال» ثبت شده است

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1445 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1445 قمری، در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1445 در 20 فروردین 1403 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1445 قمری، در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1445 در 21 فروردین 1403 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1445 قمری، در غروب چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1445 در 22 فروردین 1403 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به‌سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در اوضاع جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 18:22 UTC یا 21:52 IRST دوشنبه 8 آوریل 2024 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 14 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 17 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی، دوزدوزانی تبریزی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی (و 28 رمضان المبارک 1445 قمری در ایران) برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1445 قمری در ایران) برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در مناطق بسیاری از زمین (سراسر آمریکای شمالی و مرکزی، نیمۀ شمالی آمریکای جنوبی، بیشترِ آفریقا جز جنوب آن، سراسرِ اروپا، غرب و مرکز آسیا) با چشم عادی دیده می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی (و 28 رمضان المبارک 1445 قمری در ایران) برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1445 قمری در ایران) برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم مسلّح و نیز، با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 20 فروردین 1403 شمسی برابر با 8 آوریل 2024 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 21 فروردین 1403 شمسی برابر با 9 آوریل 2024 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم مسلّح و نیز، با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 22 فروردین 1403 شمسی برابر با 10 آوریل 2024 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1445 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.

۰ نظر ۱۹ فروردين ۰۳ ، ۰۴:۳۲
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1444 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1444 قمری، در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1444 در 31 فروردین 1402 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1444 قمری، در غروب جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1444 در 1 اردیبهشت 1402 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1444 قمری، در غروب شنبه 2 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 22 آوریل 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1444 در 2 اردیبهشت 1402 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به‌سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در اوضاع جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 4:12 UTC پنجشنبه 20 آوریل 2023 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 16 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 19 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1444 قمری در ایران) برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی (و 30 رمضان المبارک 1444 قمری در ایران) برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و شنبه 2 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 22 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است و اگرچه در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (بخشی از مرکز، شمال و شمال‌شرقی اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام، بیشترِ آمریکای مرکزی، و بخشی از آمریکای شمالی) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است؛ امّا ایران با محدودۀ رؤیت هلال، در بیشترِ شب، اشتراک ندارد.
2- در غروب جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و شنبه 2 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 22 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- امّا در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (بخشی از مرکز، شمال و شمال‌شرقی اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام، بیشترِ آمریکای مرکزی، و بخشی از آمریکای شمالی) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است؛ و از آنجا که در این محدوده‌ها، مطمئنّاً هلال با چشم عادی دیده می‌شود و ایران هم در بخشی از شب با این محدوده‌های رؤیت هلال مشترک است، جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (بخشی از مرکز، شمال و شمال‌شرقی اقیانوس آرام) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1444 قمری در ایران) برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی (و 30 رمضان المبارک 1444 قمری در ایران) برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم مسلّح و عادی دیده می‌شود و شنبه 2 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 22 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- امّا در غروب پنجشنبه 31 فروردین 1402 شمسی برابر با 20 آوریل 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز و شمال و شرق اقیانوس آرام، سراسر آمریکای مرکزی و شمالی، بخشی از آمریکای جنوبی، و غرب و بخشی از مرکز اقیانوس اطلس) محقّق می‌شود؛ و از آنجا که در این محدوده‌ها، مطمئنّاً هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ایران هم در بخشی از شب با این محدوده‌های رؤیت هلال مشترک است، جمعه 1 اردیبهشت 1402 شمسی برابر با 21 آوریل 2023 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1444 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.

۰ نظر ۲۸ فروردين ۰۲ ، ۰۶:۳۶
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1443 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1443 قمری، در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1443 در 10 اردیبهشت 1401 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1443 قمری، در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1443 در 11 اردیبهشت 1401 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1443 قمری، در غروب دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1443 در 12 اردیبهشت 1401 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 20:28 UTC شنبه 30 آوریل 2022 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 18 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 21.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1443 قمری در ایران) برابر با 1 می 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است؛ از این‌رو، ماه مبارک رمضان 30 روزه خواهد بود.
3- در غروب دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی (و 30 رمضان المبارک 1443 قمری در ایران) برابر با 2 می 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و سه‌شنبه 13 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 3 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی، و غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ اقیانوس آرام، سراسرِ آمریکای مرکزی، بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1443 قمری در ایران) برابر با 1 می 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در شمال‌غربی، غرب، جنوب‌غربی، مرکز و بخش‌هایی از جنوب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در بخشی از شمال، شمال‌شرقی، شرق و بخشی از جنوب‌شرقی ایران (اندکی از شمال استان اردبیل، نیمۀ شرقی استان مازندران، مرکز و شرق استان سمنان، شرق و شمال‌شرقی استان‌های یزد و کرمان، بیشترِ استان سیستان و بلوچستان به‌جز جنوب‌غربی آن، و سراسرِ استان‌های گلستان و خراسان شمالی و خراسان رضوی و خراسان جنوبی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، دشوار است.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمال و شمال‌شرقی (نام‌برده در بند پیشین) به‌دست آید، در سراسر ایران، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌افق با آن و جنوبی‌تر از آن، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و در آن مناطق شمال و شمال‌شرقی و شرق و جنوب‌شرقی (نام‌برده در بند پیشین)، سه‌شنبه 13 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 3 می 2022 میلادی ، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 10 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 30 آوریل 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 11 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 1 می 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در شمال‌غربی، غرب، جنوب‌غربی، مرکز و بخش‌هایی از جنوب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در بخشی از شمال، شمال‌شرقی، شرق و بخشی از جنوب‌شرقی ایران (اندکی از شمال استان اردبیل، نیمۀ شرقی استان مازندران، مرکز و شرق استان سمنان، شرق و شمال‌شرقی استان‌های یزد و کرمان، بیشترِ استان سیستان و بلوچستان به‌جز جنوب‌غربی آن، و سراسرِ استان‌های گلستان و خراسان شمالی و خراسان رضوی و خراسان جنوبی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، دشوار است؛ امّا از آنجا که این مناطقِ نام‌برده، در بخشی از شب با محدوده‌های رؤیت هلال مشترک‌اند، در سراسر ایران، دوشنبه 12 اردیبهشت 1401 شمسی برابر با 2 می 2022 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1443 قمری و عید فطر خواهد بود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.

۰ نظر ۰۹ ارديبهشت ۰۱ ، ۰۸:۲۳
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1442 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری، در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 در 21 اردیبهشت 1400 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 قمری، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 در 22 اردیبهشت 1400 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری، در غروب پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 در 23 اردیبهشت 1400 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 19:00 UTC سه‌شنبه 11 می 2021 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 18.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 22.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است؛ از این‌رو، ماه مبارک رمضان 30 روزه خواهد بود.
3- در غروب پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی (و 30 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 13 می 2021 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 14 می 2021 میلادی ، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ اقیانوس آرام، سراسرِ آمریکای مرکزی، بخشی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و بخشی از مرکز و غرب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شرق و شمال‌شرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمال‌غربی ایران (شمال‌شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و یزد و اصفهان، نیمۀ شمالی استان‌های قزوین و زنجان و آذربایجان غربی، سراسرِ استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و خراسان شمالی و گلستان و مازندران و گیلان و سمنان و تهران و البرز و اردبیل و آذربایجان شرقی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمال‌شرقی و شمال و شمال‌غربی (نام‌برده در بند پیشین) به‌دست آید، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌افق با آن و جنوبی‌تر از آن، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و در آن مناطق شمال‌شرقی و شمال و شمال‌غربی (نام‌برده در بند پیشین)، جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 14 می 2021 میلادی ، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود. (بنا بر تجربه، احتمال اخیر، قوی‌تر است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و بخشی از مرکز و غرب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شرق و شمال‌شرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمال‌غربی ایران (شمال‌شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و یزد و اصفهان، نیمۀ شمالی استان‌های قزوین و زنجان و آذربایجان غربی، سراسرِ استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و خراسان شمالی و گلستان و مازندران و گیلان و سمنان و تهران و البرز و اردبیل و آذربایجان شرقی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است؛ امّا از آنجا که این مناطقِ نام‌برده، در بخشی از شب با محدوده‌های رؤیت هلال مشترک‌اند، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

 

******************************************************

 
پس‌نوشت: (افزوده‌شده در تاریخ 18 خرداد 1400)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه شوّال 1442 قمری در ایران

 

با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری»، رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی بود.
پس از تلاش گروه‌های رصدی متعدّد در سراسر کشور، هیچ گزارش معتبر و موثّقی از رؤیت هلال با چشم عادی به‌دست نیامد و می‌توان گفت هرگونه ادّعای رؤیت آن با چشم عادی، برآمده از «توهّم رؤیت و خطای دید» است؛ زیرا به اتّفاق کارشناسان رؤیت هلال، پارامترهای هلال به‌گونه‌ای بود که امکان رؤیت آن با چشم عادی در سراسر ایران وجود نداشت.


از همین‌رو، دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) اعلامیّه‌ای صادر کرد و با توجّه به اثبات‌نشدن رؤیت هلال با چشم عادی در عراق و مناطق مجاور، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی را سی‌ام ماه رمضان المبارک 1442 قمری، و جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی را اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر دانست:
«بسم الله الرحمن الرحيم
لم تثبت لدى سماحة السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) رؤية الهلال بالعين المجرّدة في العراق و المناطق المجاورة له بعد غروب الأربعاء ٢٩ شهر رمضان المبارك؛ فوفقاً لمبناه الفقهيّ يكون غداً الخميس مكمّلاً لعدّة شهر رمضان، و تكون الجمعة يوم عيد الفطر السعيد، أعاده الله على الجميع بالخير و اليمن و البركات.
مكتب السيّد السيستانيّ - النجف الأشرف»
این خبر در مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلام شد.

در این نتیجۀ پیش‌گفته، حضرات آیات عظام شبیری زنجانی و سبحانی و جوادی آملی نیز، هم‌داستان بودند. برای آگاهی از اطّلاعیّه‌های دیگر مراجع عظام تقلید، این صفحه در سایت شبکۀ اجتهاد را بنگرید.

امّا احتمال رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی با چشم مسلّح در ایران، وجود داشت و در چند نقطه نیز، محقّق شد که گزارش آنها را می‌توانید در این بخش از «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری ببینید.

از میان رؤیت‌های هلال با چشم مسلّح، رؤیت آن در ارتفاعات صوفیان بجنورد، برای اعلام اوّل ماه در سراسر ایران طبق مبنای فقهی پنجم (مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق») کفایت می‌کرد؛ با این همه، مقام معظّم رهبری در اطّلاعیّه‌ای، حکم به اوّل ماه کردند:
«بسم الله الرحمن الرحیم
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطّلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروه‌های رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای رهبر معظّم انقلاب اسلامی(مدّ ظلّه العالی) محرز شده و به آن حکم کرده‌اند؛ بنابراین، پنجشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، اوّل شوّال المکرّم ۱۴۴۲ و عید سعید فطر خواهد بود.
دفتر مقام معظّم رهبری»
در پیِ تشکیک برخی دربارۀ معنای «حکم» در این اطّلاعیّه، حجّت‌الاسلام و المسلمین محمّد رضایی، مدیر دفتر استفتائات و مطالعات فقهی دفتر مقام معظّم رهبری، بر صدور «حکم حکومتی رهبر» تأکید کرد.

گفتنی است این حکم حکومتی، برای مجتهدان و مراجع تقلیدی که «حکم حاکم» را یکی از راه‌های اثبات اوّل ماه می‌دانند و برای مقلّدانِ این مراجع، لازم‌الاتّباع بوده‌است، مگر آنکه حکم حاکم یا مستند حکم وی را تخطئه کرده باشند؛ آگاهی بیشتر از این شرایط، نیازمند بحث فقهی است و در این مجال نمی‌گنجد.

۱ نظر ۲۰ ارديبهشت ۰۰ ، ۰۷:۲۵
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1441 قمری در ایران و جهان

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1441 قمری، در غروب جمعه 2 خرداد 1399 شمسی برابر با 22 می 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

 نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1441 در 2 خرداد 1399 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1441 قمری، در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

 نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1441 در 3 خرداد 1399 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1441 قمری، در غروب یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

 نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1441 در 4 خرداد 1399 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 17:39 UTC جمعه 22 می 2020 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی حدود 17.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و نزدیک به 21 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال (برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی (سراسر کشورهای «بولیوی، پرو، اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه»، بیشترِ کشورهای برزیل و پاراگوئه به‌جز بخشی از جنوب آنها، بخشی از شمال کشورهای آرژانتین و شیلی) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای «پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا، بلیز») و بخشی از آمریکای شمالی (سراسر کشورهای «مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما»، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آن، اندکی از جنوب‌غربی کانادا) و بخشی از اقیانوس اطلس و بخشی از غرب آفریقا (سراسر کشورهای «ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال»، نواری از غرب غنا، غرب بورکینافاسو، جنوب و غرب مالی، جنوب و غرب موریتانی، اندکی از جنوب‌غربی صحرای غربی) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی [سراسر اروگوئه، جنوب کشورهای «برزیل و پاراگوئه»، نیمۀ شمالی آرژانتین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای مار دل پلاتا - باییا بلانکا - چوئلْیه چوئل - پیِدرا دِل آگیدا - سان مارتین دِ لُس آندز)، و نیمۀ شمالی شیلی (بالاتر از خطّ واصل شهرهای لاگو رانکو - ریو بوئنو)] و بخشی از آمریکای شمالی (شمال‌شرقی ایالات متّحدۀ آمریکا، بیشترِ مناطقِ پایین‌تر از عرض جغرافیایی 60 درجۀ کانادا به‌جز «شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای رد بیِ نیوفاندلند و لابرادور - لابرادور سیتی - کوجواراپیک») و بخش‌های جنوبی و شمالی اقیانوس اطلس و بیشترِ آفریقا [شمال نامیبیا (بالاتر از خطّ واصل شهرهای سواکوپموند - اُکاهاندجا - سامِرداون)، نواری از شمال و شمال‌غربی کشورهای «بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک»، دوسومِ شمالی مالاوی، سراسر کشورهای «آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، سومالی، اتیوپی، جیبوتی، اریتره، سودان، چاد، نیجر، الجزایر»، تقریباً سراسر کشورهای «لیبی و تونس»، بیشترِ مصر به‌جز «شمال‌شرقی آن (شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای القصیر - المنیا - جارة)» و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بخشی از اروپا [تقریباً سراسر پرتغال، نیمۀ جنوبی اسپانیا (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای والنسیا - مادرید - سالامانکا] و بخشی از آسیا [نیمۀ غربی یمن (غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای المکلّا - القطن)، جنوب‌غربی عربستان سعودی (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای الودیعة - المندفن - رنیة - الخرمة - أبو ضباع - ینبع)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
[در مناطق مرزی (از جمله: اطراف خطّ واصل‌های پیش‌گفته در کشورهای «آرژانتین، شیلی، کانادا، اسپانیا، مصر، عربستان سعودی، یمن، نامیبیا»، نوارهای پیش‌گفته در کشورهای «بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک، مالاوی») استهلال، تعیین‌کننده است و اگر هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهند شد.]
3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، در دیگر مناطق زمین (بقیّۀ آمریکای شمالی و جنوبی، بقیّۀ قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا، قارّۀ اقیانوسیّه)، در غروب یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی (و 30 ماه مبارک رمضان 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 24 می 2020 میلادی، هلال به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و دوشنبه 5 خرداد 1399 شمسی برابر با 25 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 3 است.)
[تذکّر: به گفتۀ برخی کارشناسان، در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در جنوب‌غربی ایران و جنوب عراق، در صورتِ صاف‌بودن هوا و نبودن گرد و غبار و باتجربه بودن رصدگر، احتمال کمی هست که پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود که اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در این مناطق به‌دست آید، ماه مبارک رمضان در این مناطق 29 روزه و یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود؛ امّا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم غیر مسلّح در جنوب‌غربی ایران، برای اثبات اوّل ماه در دیگر مناطق ایران مفید نیست.]

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی (سراسر کشورهای «بولیوی، پرو، اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه»، بیشترِ کشورهای برزیل و پاراگوئه به‌جز بخشی از جنوب آنها، بخشی از شمال کشورهای آرژانتین و شیلی) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای «پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا، بلیز») و بخشی از آمریکای شمالی (سراسر کشورهای «مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما»، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آن، اندکی از جنوب‌غربی کانادا) و بخشی از اقیانوس اطلس و بخشی از غرب آفریقا (سراسر کشورهای «ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال»، نواری از غرب غنا، غرب بورکینافاسو، جنوب و غرب مالی، جنوب و غرب موریتانی، اندکی از جنوب‌غربی صحرای غربی) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی [سراسر اروگوئه، جنوب کشورهای «برزیل و پاراگوئه»، نیمۀ شمالی آرژانتین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای مار دل پلاتا - باییا بلانکا - چوئلْیه چوئل - پیِدرا دِل آگیدا - سان مارتین دِ لُس آندز)، و نیمۀ شمالی شیلی (بالاتر از خطّ واصل شهرهای لاگو رانکو - ریو بوئنو)] و بخشی از آمریکای شمالی (شمال‌شرقی ایالات متّحدۀ آمریکا، بیشترِ مناطقِ پایین‌تر از عرض جغرافیایی 60 درجۀ کانادا به‌جز «شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای رد بیِ نیوفاندلند و لابرادور - لابرادور سیتی - کوجواراپیک») و بخش‌های جنوبی و شمالی اقیانوس اطلس و بیشترِ آفریقا [شمال نامیبیا (بالاتر از خطّ واصل شهرهای سواکوپموند - اُکاهاندجا - سامِرداون)، نواری از شمال و شمال‌غربی کشورهای «بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک»، دوسومِ شمالی مالاوی، سراسر کشورهای «آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، سومالی، اتیوپی، جیبوتی، اریتره، سودان، چاد، نیجر، الجزایر»، تقریباً سراسر کشورهای «لیبی و تونس»، بیشترِ مصر به‌جز «شمال‌شرقی آن (شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای القصیر - المنیا - جارة)» و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بخشی از اروپا [تقریباً سراسر پرتغال، نیمۀ جنوبی اسپانیا (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای والنسیا - مادرید - سالامانکا] و بخشی از آسیا [نیمۀ غربی یمن (غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای المکلّا - القطن)، جنوب‌غربی عربستان سعودی (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای الودیعة - المندفن - رنیة - الخرمة - أبو ضباع - ینبع)] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و اقیانوس‌های آرام و اطلس و هند و نیمۀ غربی آسیا [غرب اندونزی (غربی‌تر از شهر سمارانگ)، بخش غربی مالزی، غرب کامبوج، بیشترِ تایلند به‌جز شرق آن، سراسر کشورهای «میانمار، بنگلادش، هند، بوتان، نپال، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان»، غرب چین (غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای چامدو - اورومچی - کارامای - تاچنگ)، بیشترِ قزّاقستان به‌جز «شمال‌شرقی آن (شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای اکسوات - اکی‌باس‌توز - کوکشه‌تاو)»، غرب روسیه (غربی‌تر از خطّ واصلِ شهرهای گلیادیانسکویی - یکاترینبورگ - پرم)، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و غرب اقیانوسیّه [غرب استرالیا (غربی‌تر از خطّ واصلِ شهرهای کاراثا - پارابوردو - کالگورلی)] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
2- برای دیگر مناطق زمین (غیر از مناطق بند 1)، دوشنبه 5 خرداد 1399 شمسی برابر با 25 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی (سراسر کشورهای «بولیوی، پرو، اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه»، بیشترِ کشورهای برزیل و پاراگوئه به‌جز بخشی از جنوب آنها، بخشی از شمال کشورهای آرژانتین و شیلی) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای «پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا، بلیز») و بخشی از آمریکای شمالی (سراسر کشورهای «مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما»، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آن، اندکی از جنوب‌غربی کانادا) و بخشی از اقیانوس اطلس و بخشی از غرب آفریقا (سراسر کشورهای «ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال»، نواری از غرب غنا، غرب بورکینافاسو، جنوب و غرب مالی، جنوب و غرب موریتانی، اندکی از جنوب‌غربی صحرای غربی) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی [سراسر اروگوئه، جنوب کشورهای «برزیل و پاراگوئه»، نیمۀ شمالی آرژانتین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای مار دل پلاتا - باییا بلانکا - چوئلْیه چوئل - پیِدرا دِل آگیدا - سان مارتین دِ لُس آندز)، و نیمۀ شمالی شیلی (بالاتر از خطّ واصل شهرهای لاگو رانکو - ریو بوئنو)] و بخشی از آمریکای شمالی (شمال‌شرقی ایالات متّحدۀ آمریکا، بیشترِ مناطقِ پایین‌تر از عرض جغرافیایی 60 درجۀ کانادا به‌جز «شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای رد بیِ نیوفاندلند و لابرادور - لابرادور سیتی - کوجواراپیک») و بخش‌های جنوبی و شمالی اقیانوس اطلس و بیشترِ آفریقا [شمال نامیبیا (بالاتر از خطّ واصل شهرهای سواکوپموند - اُکاهاندجا - سامِرداون)، نواری از شمال و شمال‌غربی کشورهای «بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک»، دوسومِ شمالی مالاوی، سراسر کشورهای «آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، سومالی، اتیوپی، جیبوتی، اریتره، سودان، چاد، نیجر، الجزایر»، تقریباً سراسر کشورهای «لیبی و تونس»، بیشترِ مصر به‌جز «شمال‌شرقی آن (شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای القصیر - المنیا - جارة)» و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بخشی از اروپا [تقریباً سراسر پرتغال، نیمۀ جنوبی اسپانیا (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای والنسیا - مادرید - سالامانکا] و بخشی از آسیا [نیمۀ غربی یمن (غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای المکلّا - القطن)، جنوب‌غربی عربستان سعودی (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای الودیعة - المندفن - رنیة - الخرمة - أبو ضباع - ینبع)] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی و مناطق غربی‌تر، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد و مناطق شرقی‌تر از نقاط رؤیت هلال نیز، در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، برای سراسر مناطق زمین، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بخشی از آمریکای جنوبی [سراسر کشورهای «بولیوی، پرو، اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه»، بیشترِ برزیل به‌جز «جنوب آن (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ویتوریای اسپریتو سانتا - لوندرینا)»، بیشترِ پاراگوئه به‌جز «جنوب آن (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای سالتو دل گویرا - آسونسیون)»، شمال آرژانتین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای خوان خوزه کاستلی - سان میگوئل دِ توکومان - تاتون)، و شمال شیلی (بالاتر از خطّ واصل شهرهای لُس لُرس - توتورال)] و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای «پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا، بلیز») و بخشی از آمریکای شمالی (سراسر کشورهای «مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما»، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آن، اندکی از جنوب‌غربی کانادا) و بخشی از اقیانوس اطلس و بخشی از غرب آفریقا (سراسر کشورهای «ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال»، نواری از غرب غنا، غرب بورکینافاسو، جنوب و غرب مالی، جنوب و غرب موریتانی، اندکی از جنوب‌غربی صحرای غربی) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی (و 29 ماه مبارک رمضان 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسرِ آمریکای شمالی و مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی به‌جز «اندکی از جنوب آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهر پورتو سان خولیان - اقامتگاه مارِنا اِلِنا - اقامتگاه لا هِرادورا) و اندکی از جنوب شیلی (پایین‌تر از خطّ واصل جزیرۀ کانینگ - جزیرۀ تارلتون)» و سراسر آفریقا و بخشی از اروپا [جنوب و جنوب‌غربی اوکراین (شبه جزیرۀ کریمه و استان اودسا)، نیمۀ جنوبی مولداوی، بیشترِ کشورهای «چک و اسلواکی» به‌جز اندکی از شمال و شمال‌شرقی آنها، نیمۀ جنوبی آلمان (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کمنیتس - کاسل - دورتموند)، نیمۀ جنوبی هلند (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای آرنهم - اوترخت - لیدن)، نیمۀ جنوبی انگلستان (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کرومر - لینکلن - شفیلد - منچستر - ساوت‌پورت)، سراسر کشورهای «رومانی، مجارستان، اتریش، بلژیک، ایرلند»، و همۀ مناطق و کشورهای پایین‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بیشترِ اقیانوس هند و بخشی از آسیا [غرب اندونزی (غربی‌تر از شهر پالم‌بانگ)، بخش غربی مالزی، اندکی از جنوب‌غربی کشورهای «ویتنام و کامبوج»، جنوب و غرب تایلند (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای فیتسانولوک - چیانگ مای)، جنوب و غرب میانمار (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای تانجی - مونی‌وا)، تقریباً سراسر کشورهای «بنگلادش و نپال» به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آنها، بیشترِ هند به‌جز «منطقۀ شرقی‌تر از بنگلادش و منطقۀ جامو و کشمیر»، بیشترِ پاکستان به‌جز «بخشی از شمال‌شرقی آن (بالاتر از خطّ واصل شهرهای اسلام‌آباد - پیشاور)»، بیشترِ افغانستان به‌جز «بخشی از شمال‌شرقی آن (بالاتر از خطّ واصل شهرهای جلال‌آباد - شبرغان)»، جنوب و غرب ترکمنستان (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای مرو - ترکمن‌باشی)، سراسر کشورهای «ایران، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، ترکیه»، و همۀ مناطق و کشورهای جنوب‌غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
[در مناطق مرزی (از جمله: اطراف خطّ واصل‌های پیش‌گفته در کشورهای «آرژانتین، شیلی، اندونزی، تایلند، میانمار، هند، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، آلمان، هلند، انگلستان») استهلال، تعیین‌کننده است و اگر هلال با چشم مسلّح رؤیت نشود، به مناطق بند 2 ملحق خواهند شد.]
2- غیر از مناطق بند 1، در دیگر مناطق زمین (بقیّۀ اروپا و آسیا و قارّۀ اقیانوسیّه)، در غروب یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و دوشنبه 5 خرداد 1399 شمسی برابر با 25 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی (و 29 ماه مبارک رمضان 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 23 می 2020 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسرِ آمریکای شمالی و مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی به‌جز «اندکی از جنوب آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهر پورتو سان خولیان - اقامتگاه مارِنا اِلِنا - اقامتگاه لا هِرادورا) و اندکی از جنوب شیلی (پایین‌تر از خطّ واصل جزیرۀ کانینگ - جزیرۀ تارلتون)» و سراسر آفریقا و بخشی از اروپا [جنوب و جنوب‌غربی اوکراین (شبه جزیرۀ کریمه و استان اودسا)، نیمۀ جنوبی مولداوی، بیشترِ کشورهای «چک و اسلواکی» به‌جز اندکی از شمال و شمال‌شرقی آنها، نیمۀ جنوبی آلمان (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کمنیتس - کاسل - دورتموند)، نیمۀ جنوبی هلند (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای آرنهم - اوترخت - لیدن)، نیمۀ جنوبی انگلستان (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کرومر - لینکلن - شفیلد - منچستر - ساوت‌پورت)، سراسر کشورهای «رومانی، مجارستان، اتریش، بلژیک، ایرلند»، و همۀ مناطق و کشورهای پایین‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بیشترِ اقیانوس هند و بخشی از آسیا [غرب اندونزی (غربی‌تر از شهر پالم‌بانگ)، بخش غربی مالزی، اندکی از جنوب‌غربی کشورهای «ویتنام و کامبوج»، جنوب و غرب تایلند (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای فیتسانولوک - چیانگ مای)، جنوب و غرب میانمار (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای تانجی - مونی‌وا)، تقریباً سراسر کشورهای «بنگلادش و نپال» به‌جز اندکی از شمال‌شرقی آنها، بیشترِ هند به‌جز «منطقۀ شرقی‌تر از بنگلادش و منطقۀ جامو و کشمیر»، بیشترِ پاکستان به‌جز «بخشی از شمال‌شرقی آن (بالاتر از خطّ واصل شهرهای اسلام‌آباد - پیشاور)»، بیشترِ افغانستان به‌جز «بخشی از شمال‌شرقی آن (بالاتر از خطّ واصل شهرهای جلال‌آباد - شبرغان)»، جنوب و غرب ترکمنستان (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای مرو - ترکمن‌باشی)، سراسر کشورهای «ایران، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، ترکیه»، و همۀ مناطق و کشورهای جنوب‌غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهد شد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برابر با 24 می 2020 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1441 قمری و عید فطر خواهد بود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

******************************************************

 
پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ 4 خردادماه 1399 ساعت 3:30)

نتیجهٔ اجمالی گزارش‌های استهلال ماه شوّال 1441 قمری

 

در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی، گروه‌های متعدّد رصدی در سراسر ایران و کشورهای اطراف برای رؤیت هلال تلاش کردند؛ هلال در چندین نقطه از ایران با چشم مسلّح دیده شد؛ امّا تا هنگام نگارش این سطور، هیچ گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح، در ایران و کشورهای مجاور به‌دست نیامده‌است.

حضرات آیات عظام خامنه‌ای، نوری همدانی، سیّدکاظم حائری، و بشیرحسین نجفی، یکشنبه 4 خرداد 1399 را اوّل ماه شوّال 1441 قمری و روز عید فطر اعلام کردند.

حضرات آیات عظام سیستانی، وحید خراسانی، مکارم شیرازی، و جوادی آملی، دوشنبه 5 خرداد 1399 را اوّل ماه شوّال 1441 قمری و روز عید فطر اعلام کردند.

حضرات آیات عظام شبیری زنجانی، و صافی گلپایگانی، هنوز بیانیّۀ رسمی نداده‌اند.

 

نتیجۀ تفصیلی گزارش‌های استهلال در همین‌جا درج خواهد شد.

 

 

 

پس‌نوشت دوم: (افزوده‌شده در تاریخ 4 خردادماه 1399 ساعت 9:45)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه شوّال 1441 قمری

 

نسبت به گزارش اجمالی بالا، این تغییر پیدا شده که هلال ماه شوّال برای حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی ثابت شده که اطّلاعیّۀ ایشان همراه با اطّلاعیّۀ حضرات آیات عظام شبیری زنجانی و صافی گلپایگانی در زیر خواهد آمد. همچنین، با اینکه در برخی منابع خبری موثّق، عید فطر از نظر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، دوشنبه اعلام شده؛ امّا هیچ اطّلاعیّۀ رسمی (نفیاً یا اثباتاً) از ایشان یافت نشد.

با توجّه به مطلب «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1441 قمری» که در بالا منتشر شده‌بود، رؤیت هلال ماه شوّال در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی در سراسر ایران با چشم مسلّح، ممکن بود؛ امّا احتمال رؤیت آن با چشم عادی، بسیار کم بود. در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی، گروه‌های متعدّد رصدی در سراسر ایران و کشورهای اطراف برای رؤیت هلال تلاش کردند و هلال در چندین نقطه از ایران با چشم مسلّح دیده‌شد؛ امّا تا هنگام نگارش این سطور، هیچ گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح، در ایران و کشورهای مجاور به‌دست نیامده‌است.


در اینجا گزارش‌های استهلال و اطّلاعیّه‌های مراجع عظام گردآوری شده‌است؛ هر جا نیاز به ذکر نکته‌ای باشد، با عنوان «• تذکّر» گوشزد شده‌است.

 

یکم: اطّلاعیّۀ دفتر مقام معظّم رهبری و گزارش استهلال پایگاه ایشان
«بسم الله الرحمن الرحیم
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات ملّت عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطّلاع عموم مردم شریف ایران می‌رساند بر اساس گزارش‌های متعدّد رسیده از راصدان کاردان و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شوّال المکرّم در غروب شنبه ۳ خرداد ۱۳۹۹ مطابق با ۲۹ رمضان المبارک ۱۴۴۱ هجری قمری، برای رهبر معظّم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدّ ظلّه العالی) محرز شده‌است؛ بنابراین، فردا (یکشنبه) ۴ خرداد، عید سعید فطر خواهد بود.»
دفتر مقام معظّم رهبری

 

بخشی از گزارش استهلال ماه شوّال 1441 قمری منتشرشده در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری

«ج- گزارش‌های رسیده
در همین راستا، ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی، در غروب روز شنبه اقدام به استهلال نمودند که نتیجۀ آن به قرار ذیل است:
1. مناطقی که هوا صاف بود و هلال با چشم مسلّح رؤیت شد:
استان تهران: امام‌زاده هاشم(ع) در ارتفاعات تهران، چیتگر
استان فارس: رصدخانۀ حرم سیّدعلاءالدین حسین(ع) در شیراز
استان اصفهان: تپۀ شهدای گمنام درچه، نجف‌آباد، شهرضا
استان بوشهر: بوشهر
استان البرز: طالقان
استان یزد:یزد، بافق
استان کرمان: کرمان، سیرجان»


•    تذکّر
چنان‌که دیده می‌شود، در مناطق بالا هلال با چشم مسلّح رؤیت شده و با توجّه به اینکه این‌گونه گزارش‌ها در مقام بیان هستند، سکوت آنها دربارۀ رؤیت هلال با چشم عادی، «خبر از ناکامی تلاش‌ها و رؤیت‌نشدنِ هلال با چشم عادی» شمرده می‌شود.
برای مبنای فقهی پنجم (کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح و اشتراط اتّحاد افق)، مهمّ‌ترین منطقه از میان مناطق بالا، «شهر طالقان در استان البرز» است که با توجّه به نقشه‌های هم‌افقی، برای اثبات اوّل ماه در بیشترِ مناطق ایران مفید است؛ می‌ماند سراسرِ استان‌های «خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان»، شمال‌شرقی استان سمنان، شرق استان مازندران، و بخش‌های شمالی استان‌های «گیلان، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی» که به تصریح گزارش بالا، به‌جز استان‌های گیلان و آذربایجان غربی، در مناطقی از دیگر استان‌ها استهلال انجام شده و نتیجه این بوده که «هوا غبارآلود بود و هلال رؤیت نشد»؛ یعنی با چشم مسلّح نیز، رؤیت نشد؛ امّا با توجّه به نقشه‌های هم‌افقی و امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح در سراسر ایران و حتّی مناطقی از کشورهای افغانستان و ترکمنستان، جای تردید نیست که طبق مبنای پنجم، یکشنبه 4 خرداد 1399 شمسی برای سراسر ایران، عید فطر است.

 

دوم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی نوری همدانی
«بسم الله الرحمن الرحیم
به اطّلاع مؤمنین و مؤمنات می‌رساند رؤیت هلال اوّل ماه شوّال المکرّم 1441 طبق گزارش و اخبار موثّق، برای مرجع عالی‌قدر جهان تشیّع حضرت آیت‌الله العظمی نوری همدانی(دامت برکاته) محرز گردید؛ لذا فردا یکشنبه چهارم خرداد ماه یک‌هزار و سیصد و نود و نه، روز عید سعید فطر می‌باشد.»
دفتر حضرت آیت‌الله العظمی نوری همدانی

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی ششم (کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح و کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند) هستند.

 

سوم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیّدکاظم حائری
«ثبت لدى سماحة آية الله العظمى السيّد كاظم الحسينيّ الحائريّ(دام ظلّه) هلال شهر شوّال، السبت مساء في الجمهوريّة الإسلاميّة في إيران، و يوم الأحد هو يوم عيد الفطر المبارك في جميع البلاد المشتركة مع بلد الرؤية في جزء من الليل؛ ففي العراق أيضاً يكون يوم الأحد هو يوم عيد الفطر المبارك.
نسأل الله لنا و لكم قبول صالح الأعمال.
و قد ثبتت لدینا الرؤية بالعين المجرّدة في مدينة بونتا بورا في البرازيل.»
مكتب سماحة السيّد الحائريّ(دام ظلّه)

(آرشیو)

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی ششم (کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح و کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند) هستند.
همچنین به تصریح ایشان، هلال در شهر پونتا پورا (Ponta Porã) در جنوب‌غربی برزیل، با چشم غیر مسلّح رؤیت شده‌است که می‌تواند برای مقلّدان مراجعی با مبنای فقهی دوم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند) و سوم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند) مفید باشد.

 

چهارم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی
«بيان هلال شهر شوّال لسنة 1441 هجريّة
باسمه تعالى
نظراً لثبوت الرؤية الشرعيّة يعلن المكتب المركزيّ لسماحة آية الله العظمى المرجع الدينيّ الكبير الشيخ بشير حسين النجفيّ(دام ظلّه الوارف) أنّ يوم غد الأحد الموافق لـ 24-5-2020 هو غرّة شهر شوّال لسنة 1441 هجريّة بالنسبة لمقلّدي سماحته(دام ظلّه) و لمقلّدي سماحة السيّد الخوئيّ(رضوان الله تعالى عليه).
نسأل الله تعالى لكم قبول الأعمال و الطاعات و نسألكم الدعاء.»
مكتب المرجع الدينيّ سماحة آية الله العظمى الشيخ بشير حسين النجفيّ(دام ظلّه)

(آرشیو)

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی چهارم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین) هستند.

 

پنجم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی
«اطّلاعیّۀ دفتر پیرامون عدم رؤیت هلال ماه
به اطّلاع مؤمنین خداجوی می‌رساند که رؤیت هلال ماه در شامگاه شنبه سوم خرداد، برای حضرت آیت‌الله العظمی صافی ثابت نگردیده‌است.»
پايگاه اطّلاع‌رسانی دفتر حضرت آيت‌الله العظمی صافی گلپایگانی

(آرشیو)

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی سوم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند) هستند.

 

ششم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی
«رؤیت هلال ماه شوّال المکرّم 1441 قمری
بسم الله الرحمن الرحيم
أسعد الله أيّامكم
ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات مؤمنین، به اطّلاع می‌رساند: بنا بر شهادت شهود موثّق، غروب شنبه 3 خردادماه 1399 هجری شمسی، مطابق با ۲۳ مه ۲۰۲۰ میلادی، هلال ماه شوّال رؤيت شده‌است؛ بنابراین، یکشنبه اوّل ماه شوّال 1441 هجری قمری و عید سعید فطر می‌باشد.»
دفتر آیت‌الله العظمی وحید خراسانی(مدّ ظلّه العالی)

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی دوم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند) هستند.

 

هفتم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیّدمحمّدتقی مدرّسی
«إعلان هامّ
بسم الله الرحمن الرحيم
نظراً لعدم ثبوت رؤية هلال شهر شوّال ليلة الأحد بعد التحرّي و التدقيق، يعلن مكتب المرجع المدرّسيّ أنَّ يوم غد الأحد هو المتمّم لشهر رمضان المبارك و يكون يوم الإثنين عيد الفطر في العراق و المناطق المجاورة له، إن شاء الله.»
سماحة المرجع المدرّسيّ

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی یکم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق) هستند.

 

هشتم: اطّلاعیّۀ دفتر حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی
«بیانیّۀ دفتر آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی دربارۀ رؤیت هلال ماه شوّال
از نظر حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی(دام ظلّه) ملاک برای اثبات شروع ماه قمری، دیده‌شدن ماه با چشم عادی است؛ بنابراین، اگر برای هر کدام از مقلّدین، قابلیّت رؤیت هلال ماه با چشم عادی، آن هم برای منطقۀ مکلّف و ارتفاعات نزدیک و طبق گزارش‌های قابل اعتماد ثابت شود، عید فطر برای آنها ثابت شده‌است و کسانی که برایشان ثابت نشود، فردا را باید روزه بگیرند.
همچنین اندازۀ هلال ماه و بزرگی آن هنگام غروب یکشنبه، شرعاً اثبات نمی‌کند که آن روز، اوّل ماه بوده‌است.»
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مرجع عالی‌قدر آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی(دام ظلّه)

•    تذکّر
معظّم‌له قائل به مبنای فقهی یکم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق) هستند.

 

نهم: اطّلاعیّه‌های دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی
«بسم الله الرحمن الرحيم
يعلن مكتب سماحة السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) في النجف الأشرف للمؤمنين الكرام بأنّه قد تمّ التحرّي عن هلال شهر شوّال المكرّم بعد غروب الشمس من هذا اليوم السبت (29 شهر رمضان المبارك عام 1441)، و لم تثبت رؤية الهلال بالعين المجرّدة في العراق و المناطق المجاورة له، و إن كان من المتوقّع أن يرى في الليلة القادمة مرتفعاً و واضحاً جدّاً و لكن لا دلالة في ذلك على أنّه سيكون لليلتين.
و حيث أنّ فتوى سماحة السيّد(دام ظلّه) هي أنّ أوّل الشهر في كلّ منطقة يتبع امكانيّة رؤية الهلال بالعين المجرّدة في تلك المنطقة أو حواليها، و لا يثبت بالتمكّن من رؤيته بالأدوات المقرّبة أو في مناطق أخرى من العالم، فإنّ يوم غدٍ الأحد يكون مكمّلاً لعدّة شهر رمضان المبارك و سيكون يوم الإثنين هو يوم عيد الفطر السعيد.
نسأل الله تعالى أن يتقبّل من الجميع صالح أعمالهم و يبارك لهم في عيدهم، و يعيد هذه المناسبة السعيدة على جميع المسلمين بالخير و اليمن و البركات، إنّه سميع مجيب.»
مكتب السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) - النجف الأشرف

(آرشیو)

 

«باسمه تعالی
رؤیت هلال ماه شوّال با چشم غیر مسلّح نزد آقای سیستانی(مدّ ظلّه) ثابت نگردید؛ بنابراین، فردا یکشنبه سی‌ام ماه رمضان و دوشنبه اوّل ماه شوّال خواهد بود.»
دفتر آقاى سیستانی(مدّ ظلّه)

(آرشیو)

•    تذکّر
چنان‌که در اطّلاعیّۀ بخش عربی سایت ایشان آمده، معظّم‌له قائل به مبنای فقهی یکم (لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق) هستند.
همچنین اشاره شده که انتظار می‌رود هلال در غروب یکشنبه (4 خرداد 1399 شمسی) با ارتفاع و وضوح زیاد دیده‌شود؛ امّا این نشانه‌ها دلیل نمی‌شود که هلال برای شبِ دوم ماه است.

 

دهم: گزارش‌های پراکندۀ استهلال در دیگر کشورها
بنا به گزارش «مرکز الفلك الدوليّ» در غروب شنبه 3 خرداد 1399 شمسی برابر با 23 می 2020 میلادی، هلال ماه شوّال در مناطق زیر رؤیت شده‌است:

1. مناطق رؤیت‌شده با چشم مسلّح:
شهر کوینین در شمال‌شرقی الجزایر، شهر ناظور در شمال‌شرقی مراکش، شهر طنجه در شمال مراکش، شهر محمّدیّه در شمال‌غربی مراکش، شهر جدّه در عربستان سعودی، شهر شهرضا در ایران، شهر جرودونگ در شمال برونئی، شهر مقيبلة در فلسطین، شهر لابوآن در مالزی شرقی.
2. مناطق رؤیت‌شده با چشم غیر مسلّح:
شهر کوینین در شمال‌شرقی الجزایر، شهر ناظور در شمال‌شرقی مراکش، شهر محمّدیّه در شمال‌غربی مراکش.
•    تذکّر
این نگارنده از صحّتِ رصد و وثاقتِ راصدان، آگاهی ندارد.

 

۳ نظر ۰۱ خرداد ۹۹ ، ۰۹:۱۸
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1440 قمری در ایران و جهان

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1440 قمری، در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1440 در 13 خرداد 1398 - یالوپ


نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1440 قمری، در غروب سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1440 در 14 خرداد 1398 - یالوپ


نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1440 در 15 خرداد 1398 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 10:02 UTC دوشنبه 3 ژوئن 2019 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از 15 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 19 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، تنها در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده، سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، در بیشترِ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه غیر از مناطقی که در بند 3 گفته می‌شود)، در غروب سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی (و 29 ماه رمضان 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده می‌شود و چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

3- در محدوده‌های آبی و صورتی‌رنگ نقشۀ دو یعنی بخشی از جنوب اقیانوسیّه[اندکی از جنوب‌شرقی استرالیا(شهرهای ترارالگون، ملبورن، جیلانگ، بَلِرَت، وارنامبول، تمام جزیرۀ تاسمانی) و تمام نیوزیلند] و شمال‌شرقی و شمال آسیا[بخشی از شمال ژاپن(شهر سندای و مناطق بالاتر از آن و تمام جزیرۀ هوکایدو)، اندکی از شمال‌شرقی چین(شهرهای چانگچون، جیلین، هاربین و مناطق شمالی‌تر از آنها)، نیمۀ شمالی مغولستان(از جمله پایتختش شهر اولان‌باتور)، تقریباً تمام کشور روسیه به‌جز شهرهای اوفا، قازان، نیژنی نووگورود، مسکو و مناطق جنوبی‌تر از آنها] و تمام کشور استونی، در غروب چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده می‌شود و پنجشنبه 16 خرداد 1398 شمسی برابر با 6 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، تنها در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده و تمام اقیانوس آرام و آمریکای مرکزی و مکزیک، و نیمۀ غربی ایالات متّحدۀ آمریکا و غرب کانادا، و تمام کشورهای اکوادور، پرو، شیلی و آرژانتین، و نیمۀ غربی کشورهای کلمبیا و بولیوی، و منتهاالیه غرب برزیل که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

2- برای دیگر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، تنها در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده و اقیانوس آرام و تمام قارّۀ آمریکا و اقیانوس اطلس، و تمام کشورهای پرتغال و اسپانیا، و بیشترِ قارّۀ آفریقا به‌جز شرق و شمال‌شرقی آن(یعنی کشورهای ماداگاسکار، مالاوی، تانزانیا، اوگاندا، کنیا، سومالی، اتیوپی، جیبوتی، سودان، اریتره، مصر، لیبی، تونس، و شمال‌شرقی کشورهای چاد و موزامبیک) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

2- برای دیگر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، تنها در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای همۀ نقاط زمین، سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود و اگر رؤیت نشود، برای همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی غرب و مرکز اقیانوس آرام[جزایر کوک، پیت‌کرن، پلی‌نزی فرانسه(مانند جزایر سوسایتی و تاهیتی و مارکیز)، جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، برای بیشترِ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و اقیانوسیّه و آسیا غیر از مناطقی که در بند 3 گفته می‌شود)، در غروب سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی(و 29 ماه رمضان 1440 قمری در ایران و عراق) برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

3- در منتهاالیه جنوب نیوزیلند و منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شبه‌جزیرۀ کامچاتکا، دریای اختسک، شمالِ ساخالین، شمال دریاچۀ بایکال و مناطق شمالی‌تر از آنها در کشور روسیه) در غروب چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده می‌شود و پنجشنبه 16 خرداد 1398 شمسی برابر با 6 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 13 خرداد 1398 شمسی برابر با 3 ژوئن 2019 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی مرکز اقیانوس آرام[جزایر کوک، پیت‌کرن، پلی‌نزی فرانسه(مانند جزایر سوسایتی و تاهیتی و مارکیز)، جزایر لاین(مانند جزایر کیریتیماتی، جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن)، آب‌سنگ جانستون، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت می‌شود، در تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و بخشی از غرب آسیا(کشورهای عربستان، یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، اردن، فلسطین، لبنان، سوریه، ترکیه، گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، عراق، نیمۀ غربی ایران، و نوار باریکی از غرب و جنوب‌غربی روسیه) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، سه‌شنبه 14 خرداد 1398 شمسی برابر با 4 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

2- برای دیگر مناطق زمین(غیر از مناطق بند 1)، چهارشنبه 15 خرداد 1398 شمسی برابر با 5 ژوئن 2019 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1440 قمری و عید فطر خواهدبود.

(نیمۀ غربی کشور ایران، جزء مناطق بند 1 و نیمۀ شرقی آن، جزء مناطق بند 2 است.)

 
 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 
۰ نظر ۱۱ خرداد ۹۸ ، ۰۵:۴۴
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

فتاوا و احکام رؤیت هلال - بخش یکم: مبانی «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن»

 

اختلاف مبانی فقهیِ مراجع عظام تقلید دربارۀ «راه‌های ثابت‌شدن اوّل ماه»، در آغاز ماه‌های قمری تأثیرگذار است. در این بحث، آنچه تأثیر بیشتری دارد، دو مبنای «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن» است که در این مطلب، فتاوای مراجع در این دو بخش، ذکر و جمع‌بندی می‌شود. (کوشیده شده جدیدترین نظر مراجع لحاظ شود و برای هر فتوا، لینکِ «معتبرترین منبع» در اینترنت داده شود.)

تذکّر: با آرزوی طول عمر برای مراجع بزرگوار تقلید، ابتدا فتاوای مراجع درگذشته به‌ترتیب سالِ درگذشت ذکر می‌شود و سپس، فتاوای مراجع کنونی به‌ترتیب الفبایی نام خانوادگی. همچنین با حفظ احترام برای حضرات آیات عظام و مراجع بزرگوار، برای آسانی در خواندن و جلوگیری از تکرار پیش از هر فتوا، لقبِ «حضرت آیت‌الله العظمی آقای» از جلوی نام هر مرجع، حذف شده‌است.

 
الف) «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح»
1. امام‌خمینی(ره):
* «اول ماه به پنج چیز ثابت می شود:‏ اول: آن که خود انسان ماه را ببیند.‏ ...» [مسئلۀ 1730 رساله]
* «‏‏رؤیت هلال با وسایل مستحدثه اعتبار ندارد؛ پس اگر با بعضی از وسایل‏‎ ‎‏بزرگ کننده یا نزدیک آورنده مانند تلسکوپ مثلاً ببیند، ولی بدون وسیله، هلال،‏‎ ‎‏قابل رؤیت نباشد، حکم به اول ماه نمی شود. پس معیار رؤیت با چشم، بدون وسیلۀ‏‎ ‎‏نزدیک آورنده یا بزرگ کننده است. البته اگر با وسیله ای آن را ببیند و جای آن را‏‎ ‎‏بداند سپس با چشم -بدون وسیله- آن را رؤیت نماید، حکم به اول ماه می شود.‏‎ ‎‏و همچنین است حال در این که رؤیت خسوف و کسوف با وسایل جدید اعتبار ندارد،‏‎ ‎‏پس اگر کسوف واضح نباشد مگر به وسایل جدید و چشم غیر مسلّح آن را نبیند، اثری‏‎ ‎‏بر آن مترتب نمی شود.» [ترجمۀ تحریر الوسیلة، ج 2، ص 674، م 18]‏
 
2. خویی(ره):
* «اول ماه به چهار چيز ثابت مى شود: اول- آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]
 
3. گلپایگانی(ره):
* «اول ماه به پنج چيز ثابت می‌شود: اول - آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]
 
4. سیّدمحمّد صدر(ره):
* «یثبت الهلال بعدّة طرق: أوّلاً: العلم الحاصل من الرؤیة. ...» [منهج الصالحین، ج 2، ص 30]
* «ثبوت الهلال بالمرصد الفلکيّ لیس بحجّة، و إنّما لا بدّ من رؤیة العین المجرّدة الطبیعیّة. و کذا لو کانت العین المجرّدة لشخص أعلی مستوی من البصر الطبیعيّ علی الأحوط. فإن لم یثبت بالعین المجرّدة الطبیعیّة، کان حکم إکمال العدّة ساري المفعول.» [منهج الصالحین، ج 2، ص 287، م 1040]
 
5. محمّد فاضل لنکرانی(ره):
* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: اوّل: آنكه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ 1780 رساله]
* «در رؤيت هلال فرقى بين چشم غيرمسلح و چشم مسلح نمى كند و از اين جهت رؤيت با تلسكوپ هم كافى است همان طور كه با عينك، دوربين شكارى و مانند آنها كافى است.» [فتوای جدید در 24 ماه مبارک رمضان 1425 ق]
 
6. محمّدتقی بهجت(ره):
* «اول ماه به پنج طريق ثابت مى شود: اول: خود انسان ماه را ببيند. ...» [رساله]
 
تذکّر: برای آنچه مشهور شده که ایشان قائل به «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» بوده‌اند، منبع معتبر و مستندی پیدا نشد و گردآورنده در پرسش از دفتر ایشان در قم (هنگام نگارش نخست این مطلب در اسفند 1397)، پاسخ گرفت که «ایشان قائل به کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح نبوده‌اند و استفاده از ابزار و چشم مسلّح برای یافتن جای هلال را بی‌اشکال می‌دانستند؛ ولی پس از یافتن، لازم می‌دانستند که هلال با چشم عادی هم دیده شود.»
در اردیبهشت 1401 در پایگاه اطّلاع‌رسانی «مرکز تنظیم و نشر آثار آیت‌الله بهجت(ره)» مطلبی دربارۀ «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» از نظر ایشان، قرار گرفته که می‌توانید آن را در این لینک بخوانید: «رؤیت هلال با چشم مسلّح»
گردآورنده در پرسش مجدّد از دفتر ایشان در قم (هنگام ویرایش سوم این مطلب در اسفند 1401)، پاسخ گرفت که «ایشان قائل به کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح بوده‌اند، به‌شرطی که از قول بینندگان با چشم مسلّح، اطمینان پیدا شود.»
 
با توجّه به اختلاف نظر میان شاگردان ایشان و پاسخ‌دهندگان دفتر، از این پس، نام معظّمٌ‌له(ره) در هیچ‌کدام از مبناهای یکم و پنجم آورده نمی‌شود؛ مقلّدان ایشان طبق برداشت خودشان، به یکی از این دو مبنا رجوع کنند.
 
7. سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره):
* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: اوّل- آنكه خود انسان ماه را ببيند. ...» [رساله، ص 366، م 1739]
* «س: آیا رؤیت با چشم مسلح(دوربین و تلسکوپ) در حالی که همان هلال با چشم غیر مسلح رؤیت نمی‌شود، اول ماه را ثابت شرعاً می‌‌کند؟
ج: رؤیت هلال، تنها با چشم غیر مسلح و یا دوربین‌های متعارف ثابت می‌شود.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]
* «س: هل تكفي رؤية الهلال بمثل الاجهزة الفلكية و الراصدات العلمية أم يشترط الرؤية بالعين مجردة؟
ج: اذا كان المقصود الاستفادة من المنظار في رؤية الهلال، فالظاهر هو كفايته ولكن لايكفي ما يسمى بالتلسكوب.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
* «تكفي الرؤية بالنواظير المتعارفة و لا يثبت بالتلسكوب.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
 
8. سیّدمحمّدسعید حکیم(ره):
* «هلال ماه به چند طريق ثابت می‌شود: 1) شخصاً ماه را ببيند. ...» [رساله، ص 262، م 1364]
* «س: المفهوم من الرسائل العملية للعلماء(رضوان الله عليهم) أنه لا يجوز الاعتماد على أجهزة الرصد الفلكي في ثبوت هلال شهر رمضان، فهل ينطبق هذا الأمر على بقية شهور السنة القمرية لا سيما شهر ذي الحجة؟
ج: نعم ينطبق ذلك على جميع الشهور، فلا يصح الاعتماد فيها على ما لا يوجب العلم بظهور الهلال إلا البينة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
 
9. لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره):
* «اول ماه به پنج چیز ثابت می شود: اول آن که خود انسان ماه را ببیند. ...» [مسئلۀ 1739 رساله]
* «كفایت رؤیت با چشم مسلّح، مورد اشكال است.» [استفتاء در احکام روزه]
 
10. حائری، سیّدکاظم:
* «لا يبعد كفاية إمكانيّة الرؤية بالعين المسلّحة.» [الفتاوى الواضحة، ص 710]
* «لا بدّ من إمكان رؤيته ولو بالعين المسلّحة بغضّ النظر عن مانع كالغيم.» [الفتاوی المنتخبة، ص 195، م 1]
 
11. خامنه‌ای، سیّدعلی:
* «راههای ثابت شدن اول ماه: ۱. رؤیت شخص مکلف. ...» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]
* «رؤیت با وسیله، فرقی با رؤیت به طریق عادی ندارد و معتبر است. ملاک آن است که عنوان رؤیت محفوظ باشد، پس رؤیت با چشم و با عینک و با تلسکوپ محکوم به حکم واحدند. بلی رؤیت تصویر هلال از طریق انعکاس به رایانه که در آن صدق عنوان رؤیت معلوم نیست محل اشکال است.» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]
 
12. سیستانی، سیّدعلی:
* «اوّلِ  هر ماه قمری به چهار چیز ثابت می‌شود: اوّل:آنكه خود انسان ماه را ببیند و دیدن، باید با چشم معمولی یعنی چشم غیر مسلّح باشد؛ بنابراین چنانچه هلال ماه با چشم معمولی قابل مشاهده نباشد، دیده‌شدن آن با تلسكوپ كافی نیست.[1]
بدیهی است استفاده از دوربین یا تلسکوپ یا وسایل و ابزار بزرگ‌نمایی مانند آن، برای پیدا نمودن و رصدِ موقعیّت مکانی هلال ماه در آسمان، اشکال ندارد؛ ولی باید دیدن ماه به گونه‌‌ای باشد که اگر دوربین یا تلسکوپ کنار رود، باز هم هلال ماه قابل مشاهده با چشم معمولی (غیر مسلّح) باشد.[2]
البتّه، اگر مانعی مثل ابر يا غبار زياد در آسمان باشد، چنانچه طوری است كه اگر آن مانع (عارضی) در آسمان وجود نداشت، مطمئنّاً ماه با چشم معمولی قابل ديدن بود، اوّل ماه ثابت می‌شود. ...»
 
[پاورقی 1: از زمان قدیم «هلال» نزد عرب، میقاتی ‌بوده که با آن ماه قمری ‌را آغاز کرده و در امور مختلف زندگی‌ خود به آن اعتماد می‌‌کردند. اسلام نیز، همین امر را تأیید نمود. قرآن کریم در سورۀ مبارکۀ بقره، آیۀ 189 در این­ باره می‌‌فرماید: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُلْ هیَ ‌مَواقیٖتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ»؛ دربارۀ هلال‌های ‌ماه از تو سؤال می‌کنند، بگو: آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است.
در حقیقت، ماه یک تقویم طبیعی ‌برای ‌افراد بشر محسوب می‏شود که مردم اعم از باسواد و بی‌‌سواد و در هر نقطه‏ای ‌از جهان باشند، می‏توانند از این تقویم طبیعی ‌استفاده کنند و بدیهی ‌است نظام زندگی ‌اجتماعی ‌بشر بدون تقویم - یعنی ‌یک وسیلۀ دقیق و عمومی ‌برای ‌تعیین تاریخ - امکان‏پذیر نیست؛ به همین دلیل خداوند بزرگ برای ‌نظام زندگی، ‌این تقویم جهانی ‌را در اختیار همگان قرار داده است.
اصولاً یکی ‌از امتیازات قوانین اسلام این است که دستورات آن بر طبق مقیاس‌های ‌طبیعی ‌قرار داده شده، زیرا مقیاس‌های ‌طبیعی ‌وسیله‏ای ‌است که در اختیار همگان قرار دارد و گذشت زمان اثری ‌بر آن نمی‏گذارد؛
امّا به عکس، مقیاس‌های ‌غیر طبیعی ‌در اختیار همه نیست. به همین دلیل می‏بینیم اسلام، مقیاس را گاهی ‌«وجب»، گاهی ‌«گام» و گاهی «‌بند انگشتان» و گاهی ‌«طول قامت» و در مورد تعیین وقت، «غروب آفتاب» و «طلوع فجر» و «گذشتن خورشید از نصف النّهار» و «دیدن ماه» قرار داده است.
بدیهی ‌است آنچه صلاحیّت میقات بودن برای ‌مردم را - آن هم به صورت عام - دارد (آن‌چنان که در آیۀ شریفه آمده است)، هلال ماهی ‌است که قابل رؤیت با چشم غیر مسلّح باشد؛ امّا هلال ماهی ‌که تنها با دوربین و تلسکوپ دیدن آن امکان‌پذیر است و بعد از کنار زدن آن ابزار، دیگر قابل دیدن با چشم معمولی ‌نباشد، صلاحیّت ندارد میقات برای ‌عموم مردم در زمان‌های ‌مختلف قرار داده شده باشد.
همچنان که اگر میزان شرعی، دیدن با تلسکوپ باشد، مستلزم آن است که روزۀ پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ معصومین(علیهم السلام) و عید فطر آنان و حج و سایر اعمالی ‌که در روزهای ‌خاصّ از سال در شرع مقدّس قرار داده شده، در برخی ‌از حالات در ایّام واقعی ‌آن واقع نشده باشد و روشن است که آن بزرگواران در مورد آغاز ماه قمری، ‌بر دیدن با چشم غیر مسلّح ‌اعتماد می‌‌کرده‌اند و روایات و نصوص صادره از معصومین(علیهم السلام) انصراف از دیدن با ابزارهای ‌بزرگ‌نمایی ‌مثل دوربین یا تلسکوپ دارد.
به عبارت دیگر، در تقویم قراردادی که از قدیم الایّام رایج بوده، شبی به عنوان شب اوّل ماه قلمداد می‌شده که هلال ماه پس از دو یا سه شب دیده نشدن (در آخر هر ماه)، به حدّ و موقعیّتی برسد که قابل دیده شدن با چشم غیر مسلّح باشد؛ قرار گرفتن ماه در چنین وضعیّت و موقعیّتی، برای تعیین یک «حدّ زمانی» است که بتواند ملاکی جهت شروع ماه قمری برای عموم مردم باشد (مانند حدّ ترخّص که تعیین یک حدّ مکانی است برای محلّی که مسافر باید نماز را از آنجا شکسته بخواند).
روشن است اگر این حدّ زمانی، وقتی باشد که ماه قابلیّت رؤیت با ابزار را پیدا می‌کند، با توجّه به اینکه محقّق شدن آن، در موارد زیادی یک شب زودتر از زمان دیده شدن آن با چشم غیر مسلّح واقع می‌شود، علاوه بر اینکه یک میزان قابل دسترس برای عموم زمان‌ها و مکان‌ها و اعصار نخواهد بود، ملاک آغاز ماه، چیزی غیر از آنچه در بین مردم عصر پیامبر خداˆ و ائمّۀ معصومین(علیهم السلام) به عنوان تقویم متداول بوده خواهد شد و باید بگوییم اسلام، تقویم جدیدی را مطرح نموده که البتّه عموم مردم در آن زمان اصلاً‌ به آن دسترسی نداشتند و این امری غیر قابل پذیرش است؛ بلکه ظاهر آیات شریفه و روایات و عمل معصومین(علیهم السلام) آن است که اساس تقویم مورد تأیید اسلام، همان تقویم متداول در آن اعصار بوده است.
از پیامدهای دیگر معتبر دانستن رؤیت با چشم مسلّح آن است که با اختراع ابزار جدید و ثبت رکوردهای تازۀ رؤیت هلال، حدّ رؤیت‌پذیری در دوره‌های زمانی مختلف عقب­تر می‌رود، طوری که وقتی ابزار نجومی جدید با قابلیّت‌ها و کیفیّت‌های بالاتر در اختیار رصدگران قرار می‌گیرد، هلال‌هایی دیده می‌شوند که سال­های قبل، هلال ماه با همان مختصّات و ویژگی‌ها، قابلیّت رؤیت نداشتند و معلوم می‌شود در سال­های گذشته اوّل ماه‌های متعدّدی و به تبع آن روزه و افطار و اعمال مردم به اشتباه و به جهت نداشتن ابزار قوی‌تر، دیرتر از آنچه در واقعیّت بوده، تعیین گردیده است و این امری است که در سال­های اخیر رخ داده و حدّ رؤیت‌پذیری هلال به‌طور مکرّر عقب‌تر رفته است، طوری که ممکن است در سال­های بعد با کشف ابزار جدید و قابلیّت رؤیت هلال‌هایی که اکنون نمی‌بینیم، معلوم شود اوّل برخی ماه­ها زودتر از آنچه اکنون می‌پنداریم باشد.
علاوه بر نکات فوق، اگر میزان، رسیدن ماه به حدّ و موقعیّتی باشد که با ابزار قابل رؤیت است، ‌استهلال پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ هدیٰ(علیهم السلام) و همین طور تأکید آنان در روایات بر استهلال، به نوعی لغو به شمار می‌آید، زیرا هدف از استهلال معمول در آن اعصار که با چشم و بدون استفاده از ابزار صورت می‌گرفته، آن بوده که اگر ماه دیده شد، معلوم شود ماه جدید آغاز شده و اگر آسمان صاف بود و ماه دیده نشد، مشخّص شود که اوّل ماه شب بعد می‌باشد؛ در حالی که وقتی میزان، قابلیّت رؤیت با تلسکوپ‌های قوی باشد، دیده نشدن آن با چشم، ‌چیزی را ثابت نمی‌کند.
به عنوان مثال، در روایتی که امام کاظم(علیه السلام) معنای تأکید بر روزه گرفتن یوم الشّک را شرح می‌دهند این مضمون را به مخاطب خود تصریح می‌کنند که «وقتی هوا صاف بوده و هلال دیده نشده، شکّی باقی نمی‌ماند که فرد بخواهد به جهت درک احتمالی ماه رمضان روزه بگیرد»؛ در حالی که واضح است اگر میزان اول ماه رسیدن ماه به حدّی باشد که هلال با ابزار قابل رؤیت باشد، در زمانی که افراد چشم مسلّح در اختیار نداشتند، ‌نمی‌توان به صِرف دیده نشدن هلال با چشم، ‌احتمال ماه رمضان بودن شب و روز پیش رو را منتفی دانست.
بنابراین، رؤیت هلال نیز همانند بسیاری از ملاک‌های دیگر شرعی، یک میزان عرفی و آشنا برای مردم است؛ همچنان که اگر لباس آلوده به خون با آب تطهیر شده و عین خون از آن برطرف شده باشد، ولی رنگ آن (لون) باقی مانده باشد پاک است و باقی ماندن ذرّۀ بسیار کوچکی ‌از خون بر روی لباس که آن ذرّه، با چشم معمولی ‌قابل مشاهده نبوده و فقط در زیر میکروسکپ‌های ‌بسیار قوی ‌قابل مشاهده است را نمی‌‌توان معیار برای بقای ‌نجاست لباس مذکور قرار داد و حکم نمود که آن لباس هنوز نجس است یا در مبحث حدّ ترخّص که توضیح آن در شرط نهم از شرایط شکسته شدن نماز مسافر گذشت، معیار، دیدن با چشم عادی است و هرگز نمی‌‌توان دیدن با دوربین یا تلسکوپ را میزان در تعیین حدّ ترخّص شهر قرار داد.
خوانندگان محترم برای ‌آشنایی ‌با مبانی ‌فقهی ‌معظّم له در مبحث رؤیت هلال، می‌‌توانند به کتاب «أسئلة حول رؤیة الهلال مع أجوبتها، وفق ما أفاده سماحة السیّد السیستانی» مراجعه نمایند.]
[پاورقی 2: همچنان که مثلاً‌ برای اطلاع از رسیدن به حدّ ترخّص (که یک حدّ طبیعی است و در بسیاری از زمان‌ها و مکان‌ها می‌توان با نگاه کردن و دیده نشدن اهالی آخر شهر به آن پی برد)، می‌توان با تعیین مقدار آن به کیلومتر و ابزاری همچون کیلومترشمار خودرو، راحت­تر به آن دست پیدا کرد.
همین طور، برای سهولت بیشتر در تعیین زمان طلوع و غروب خورشید و سایر اوقات شرعی که تشخیص آنها در بسیاری از اوقات به‌طور طبیعی امکان‌پذیر است، می‌توان از محاسبات نرم افزاری و نجومی استفاده نمود؛
نیز برای پی بردن به خصوصیّات رؤیت‌پذیری ماه و معلوم شدن شهرهای هم‌افق در مبحث رؤیت هلال که در مسألۀ «255» توضیح داده می‌شود، می‌توان از نقشه‌های رؤیت‌پذیری که بر اساس محاسبات و توسط نرم افزارها صورت می‌گیرد استفاده نمود.
با این توضیحات، روشن شد استفاده از تکنولوژی و ابزار برای دستیابی آسان‌تر به ملاک شرعی، فرق دارد با اینکه شرع مقدّس چیزی را ملاک حکم شرعی برای عموم مردم قرار داده باشد که در بسیاری از موارد فقط با ابزار و تکنولوژی می‌توان به آن دست پیدا نمود.
علاوه بر اینکه همان طور که سابقاً گذشت، ملاک قرار دادن رؤیت با ابزار، بدین معناست که شرع مقدّس چیزی را معیار قرار داده که عموم مردم بیش از 1000 سال نه تنها آن را در اختیار نداشتند، بلکه اصلاً‌ درک و تصوّر صحیحی هم نسبت به آن نداشتند تا مثلاً بخواهند احتیاط کنند و البتّه هنوز هم عدّۀ زیادی از مردم دسترسی به آن ندارند.] 
[مسئلۀ 249 جلد دوم رسالۀ جامع]
 
13. شبیری زنجانی، سیّدموسی:
* «راه‌های پنجگانۀ اثبات اول ماه: اوّل ماه به پنج چیز ثابت می‌شود: اوّل: خود انسان ماه را ببیند یا از جهتى براى انسان یقین حاصل شود.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 348، م 1739]
* «از هر راهی که قابل رؤیت بودن هلال با چشم غیر مسلّح، ثابت شود، کفایت می‌کند.» [احکام و استفتائات روزه، ص 113، س 422]
* «رؤیت هلال با چشم مسلّح کفایت نمی‌کند؛ بلکه باید بتوان هلال را با چشم غیر مسلّح دید.» [احکام و استفتائات روزه، ص 114، س 424]
 
14. فیّاض، محمّداسحاق:
* «اول ماه از پنج راه ثابت می‌شود: اول: آنکه خود انسان ماه را با چشم غیر مسلح ببیند یا به تواتر ثابت شود. ...» [رساله، ص 259]
* «از نظر شرعی، ماه باید با چشم غیر مسلّح دیده شود، یعنی در صورتی که رؤیت آن تنها به‌وسیله تلسکوپ، دوربین و امثال آن مقدور باشد، اوّلِ ماه ثابت نمی‌گردد.» [رسالۀ نموداری احکام، ص 46]
* «س: آیا رؤیت هلال با چشمان مسلح برای اثبات اول ماه رمضان یا شوال کفایت می‌کند؟
ج: کفایت نمی‌کند.» [استفتاء در رؤیت هلال]
 
15. مدرّسی، سیّدمحمّدتقی:
* «س: ما هو المناط في دخول الشهر الجديد عندكم؟ هل برؤية الهلال بالعين المجردة؟ أم عند إمكان رؤيته؟
ج: رؤية الهلال بالعين المجرّدة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
* «س: هل يجزي استخدام العدسات المكبرة (العين المسلحة) لإثبات الشهور العربية؟
ج: المعتمد في إثبات الشهور القمرية هو الرؤية بالعين المجرّدة.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
 
16. مکارم شیرازی، ناصر:
* «اوّل ماه از پنج طریق ثابت مى شود: 1ـ دیدن ماه با چشم، امّا دیدن با دوربین و وسایل دیگرى از این قبیل کافى نیست.» [مسئلۀ 1456 رساله]
 
17. نجفی، بشیرحسین:
* «یثبت الهلال بالعلم الحاصل من الرؤیة أو التواتر...» [منهاج الصالحین، ص 405]
* «يَجب أن يُرى الهلال بالعين المُجرّدة، و إن توقف ذلك على تحديد مكانه بالآلة كالناظور؛ و بدون ذلك لا تترتب الآثار الشرعية.» [استفتاء در احکام هلال]
* «یجب أن یُری الهلال بالعین المجردة و إن توقف ذلك علی تحدید مکانه بالآلة کالناظور، و لا بأس في تحدید موقع الهلال بالآلة ثم النظر إلیه بالعین المجردة، و بدون ذلك لا تترتب الآثار الشرعیة.» [أعمال و أحکام شهر رمضان المبارك، ص 246]
 
18. وحید خراسانی، حسین:
* «اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود: (اوّل) آن كه خود انسان ماه را ببيند. ...» [مسئلۀ ۱۷۳۸ رساله]
 
 
 
ب) «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن» و «اخبار رسانه‌ها»
1. امام‌خمینی(ره):
* «اگر در شهری اول ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر فایده‏‎ ‎‏ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند که افق آنها یکی است.» [مسئلۀ 1735 رساله]
* «اول ماه به تلگراف ثابت نمی شود مگر دو شهری که از یکی به‏‎ ‎‏دیگری تلگراف کرده اند، نزدیک یا هم افق باشند و انسان بداند تلگراف از روی‏‎ ‎‏حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1736 رساله]
 
2. خویی(ره):
* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، در شهرهاى ديگر چه دور باشند چه نزديك چه در افق متحد باشند يا نه نيز ثابت مى شود درصورتى كه در شب مشترك باشند ولو اول شب يكى آخر شب ديگرى باشد.» [مسئلۀ 1744 رساله]
* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر انسان بداند كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعاً معتبر است.» [مسئلۀ 1745 رساله]
 
3. گلپایگانی(ره):
* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، براى مردم شهر ديگر فايده ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزديك باشند، يا انسان بداند كه افق آنها يكى است يا در شهرى كه ديده شده آفتاب زودتر از شهر خودش غروب كند.» [مسئلۀ 1744 رساله]
* «اول ماه به (تلگرام) ثابت نمی‌شود، مگر دو شهرى كه از يكى به ديگرى (تلگرام) كرده‌اند، نزديك يا هم افق باشند و انسان بداند كه (تلگرام) از روى حكم حاكم شرع يا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1745 رساله]
 
4. سیّدمحمّد صدر(ره):
* «إذا رؤي الهلال في بلد أو منطقة من الأرض کفی في الثبوت في غیره مع اشتراکهما في الأفق عرفاً، بل و کذلك مع اشتراکهما في خطّ الطول. و بخلافه: فإنّ ثبوت الهلال في أيّ منطقة کاف للثبوت فیما یکون علی غربها من المناطق و لا یکفي لما یکون علی شرقها إلّا بعد مضيّ برهة معتدّ بها کعشرین ساعة أو نحوها من الزمن.» [منهج الصالحین، ج 2، ص 31، م 95]
 
5. محمّد فاضل لنکرانی(ره):
* «رؤيت هلال در هر محلى واقع شود براى محل هاى ديگر اعتبار دارد در صورتى كه آن محل با محل هاى ديگر در شب اگرچه در مقدار كمى باشد اشتراك داشته باشند.» [فتوای جدید در 24 ماه مبارک رمضان 1425 ق]
* «اگر اول ماه در شهرى ثابت شود براى همه شهرهايى كه با آن شهر در قسمتى از شب شريك هستند، كفايت مى كند.» [مسئلۀ 1785 رساله]
* «اول ماه با تلفن، تلگراف راديو و وسايل اطلاع رسانى جديد در صورتى ثابت مى شود كه: 1. در شهر مبدأ كه اول ماه در آن ثابت شده به يكى از راه هايى كه در مسأله 1780 ذكر شده ثابت شده باشد. 2. انسان از خبر مذكور اطمينان به صحت آن پيدا كند. 3. شهرى كه در آن اول ماه ثابت شده با شهر مذكور در مقدارى از شب شريك باشند.» [مسئلۀ 1786 رساله]
 
6. محمّدتقی بهجت(ره):
* «اگر در شهرى ماه ديده شد در صورتى براى ساكنين شهر ديگر مفيد است كه يقين يا اطمينان بكنند اگر در آسمان يا زمين مانعى نبود در آنجا هم ماه ديده مى شد، چه در شرق باشد يا در غرب، ولى اگر به اين مطلب يقين نداشته باشند نمى توانند به ديدن ماه در شهر ديگر اكتفا كنند.» [مسئلۀ 1372 رساله]
* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر اين كه انسان بداند تلگراف از راهى بوده كه شرعاً معتبر است، مثلاً دو نفر شاهد عادل شهادت داده اند يا آنكه سبب اطمينان شود، اگر چه با ضميمه نشانه ها و امارات ديگر باشد.» [مسئلۀ 1373 رساله]
* «اشتراک افق: و اما مقدار حجيّت شهادت به حسب اماكن بعيده، پس اظهر حجيت آن است بر جميع كسانى كه قاطع باشند كه اگر مثلاً اولِ شبِ جمعه، در مكانى ديده شود، اول شب جمعه مكان بعيد، ديده شده يا می‌شود در صورت عدم مانع سماوى يا ارضى (بدون فرق بين شرقى و غربى)؛ و اگر مقطوع نباشد اين مطلب و به حكم مقطوع نباشد، هر بلدى محكوم به حكم خود است به حسب رؤيت و عدم آن.» [جامع المسائل]
 
7. سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره):
* «اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، در شهرهاى ديگر، چه دور باشند، چه نزديك، چه در افق متحد باشند يا نه نيز ثابت مى‌شود در صورتى كه در شب مشترك باشند ولو اینکه اول شب يكى آخر شب ديگرى باشد.» [رساله، ص 367، م 1744]
* «اول ماه به تلگراف ثابت نمى‌شود، مگر انسان مطمئن شود كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعاً معتبر است.» [رساله، ص 367، م 1745]
* «س: به نظر جناب عالى آيا در تعيين ماه قمرى، وحدت افق براى ثبوت هلال ماه شرط است يا نه؟
ج: وحدت افق در ثبوت هلال شرط نيست و اشتراک در شب با امكان رؤيت کافی است.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]
* «س: ما هو المراد من الليل عند القول بكفاية رؤية الهلال في بلد ما للثبوت في غيره من المناطق المشتركة في الليل، هل المراد هو الليل الشرعي أم لا؟
ج: المراد هو الليل الشرعي.» [استفتائات روزه در سایت عربی]
* «س: آیا کفایت رویت هلال در مناطقی که اشتراک در شب دارند، منظور شب شرعی است یا نه؟ تعریف شب شرعی چیست و این اشتراک در شب برای ثبوت هلال به چه مقدار از لحاظ ساعت می باشد؟
ج: منظور از شب نسبت به هلال، غروب آفتاب تا طلوع آن است.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]
 
8. سیّدمحمّدسعید حکیم(ره):
* «اگر در شهري ماه ديده شود، نسبت به همۀ شهرهايي كه در طرف غرب آن شهر قرار دارند حلول ماه ثابت مي شود، امّا نسبت به شهرهايي كه در شرق آن شهر قرار دارند، فقط براي شهرهايي حجّت است كه جزء سه قارّۀ آسيا -و بالتبع استراليا- آفريقا و اروپا باشند، ولي نسبت به قاره‌هاي آمريكا و اقيانوسيّه حجّت نمي‌باشند. اگر در قاره‌هاي آمريكا و اقيانوسيه ماه ديده شود، نسبت به تمامي مناطق آن دو قارّه حجّت مي‌باشد، ولي نسبت به سه قارّۀ ديگر حجّت نمي‌باشد.» [رساله، ص 263، م 1367 و 1368]
* «اگر در شهری ماه ديده شود، نسبت به همه شهرهایی كه در طرف غرب آن شهر قرار دارند حلول ماه ثابت می‌شود، امّا نسبت به شهرهایی که در شرق آن شهر قرار دارند، فقط برای شهرهایی حجّت است كه جزء سه قارّه آسيا، آفريقا و اروپا باشند، (كه با محلّ رؤيت هلال، شب مشترك دارند) ولی نسبت به قاره‌های آمريكا و اقيانوسيّه حجّت نیست.» [منتخب المسائل، ص 154-155، م 794]
 
9. لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره):
* «بعید نیست کفایت رؤیت ماه در هر محلی برای سایر نقاط.» [مسئلۀ 1744 رساله]
* «اول ماه به تلگرام ثابت نمی شود، مگر این که انسان بداند که تلگرام از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.» [مسئلۀ 1745 رساله]
* «بطور کلی در هر نقطه از زمین که ماه رؤیت شود، برای هر نقطه دیگر که بعداً روز می‌شود، آن روز، روز اول ماه است.» [جامع الأحکام، ج 1، ص 132، س 460]
* «بنظر حقیر، رؤیت هلال اگر به یکی از راههایی که در رساله‌های عملیّه مذکور است ثابت شود، برای همه نقاطی که روزشان بعد از آن است، کفایت می‌کند.» [جامع الأحکام، ج 1، ص 132-133، س 462]
* «بنظر حقیر، بعید نیست رؤیت هلال در هر نقطه‌ای، برای نقاط دیگر که در ساعت رؤیت هلال در آن شب یا روز باشد، کافی باشد؛ یعنی روز بعد از آن روز یا شب، برای آنها روز اوّل ماه است... .» [جامع الأحکام، ج 1، ص 133، س 463]
تذکّر: از مجموع فتاوا برداشت می‌شود که ایشان قائل به مبنای «اشتراک در بخشی از شب» هستند؛ این برداشت، در پرسش حضوری گردآورنده از دفتر ایشان در قم، مورد تأیید قرار گرفت.
 
10. حائری، سیّدکاظم:
* «متى ما رُئي الهلال في بلد ثبت أوّل الشهر في ذاك البلد و في كلّ بلد آخر يشترك مع هذا البلد في الليل ولو يسيراً، أمّا البلد الذي لا يصل إليه الليل إلى أن ينتهي ليل البلد الأوّل فيتأخّر أوّل الشهر عندهم لا محالة.» [الفتاوى الواضحة، ص 716]
* «س: هل رؤية الهلال في البلاد البعيدة تكفي عن سائر البلاد؟
ج: نعم يكفي ذلك مع الاشتراك في شيء من الليل.» [الفتاوی المنتخبة، ص 195، م 3]
 
11. خامنه‌ای، سیّدعلی:
* «س: آیا اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟
ج: بلی شرط است.» [أجوبة الاستفتائات، س 838]
* «اگر در شهری اول ماه ثابت شود برای شهرهای دیگر که در افق باهم متحد هستند کفایت می‌کند. منظور از اتحاد افق، شهرهایی است که از جهت احتمال رویت و عدم احتمال رویت هلال یکسان باشند.» [رسالۀ آموزشی، ج 1، درس 65]
* «س: اگر ماه در كشورهاى شرقى رؤيت شود آيا براى كشورهاى غربى خودبه‌خود ثابت مى‌‌شود يا خير؟ و حدود آن چيست؟
ج: رؤيت در بلد شرقى گرچه غالباً ملازم با امكان رؤيت به طريق اولى در بلد غربى است، ليكن گاهى به ملاحظه‌ى اختلاف زياد در عرض جغرافيايى، چنين ملازمه‌اى منتفى است؛ و معيار كلّى ملازمه‌ى بين بلدين در امكان رؤيت هلال است.» [احکام روزه، س 30]
 
12. سیستانی، سیّدعلی:
* «اگر در شهری اوّل ماه ثابت شود، در شهرهای دیگر که در افق با آن شهر متّحد می‌باشند (اتّحاد افق داشته باشند)، نیز اوّل ماه ثابت می‌شود و منظور از «اتّحاد افق» در اینجا آن است که اگر در شهر اوّل ماه دیده شود، در شهر دوّم اگر مانعی مانند ابر یا گرد و غبار نباشد، دیده می‌شود.
به عبارت دیگر، چنانچه دیده شدن ماه در یک شهر «ملازمه» داشته باشد با رؤیت در شهر دیگر (یعنی طوری است که اگر ماه در شهر «الف» دیده شود، مطمئنّاً در شهر «ب» هم دیده می‌شود)، دیده شدن ماه در شهر الف، ‌اوّل ماه را در شهر «ب» نیز ثابت می‌کند؛ برای روشن شدن این امر، توجّه به چند نکته مفید است:
1. ملازمه داشتن در مورد رؤیت هلال دو منطقه، ‌به وقت اذان آن دو منطقه و یا زمان طلوع و غروب خورشید در آن دو، ‌مربوط نیست؛
پس ممکن است در دو شهری که از نظر طلوع و غروب خورشید و وقت اذان، ‌هم‌افق یا قریب الافق هستند، ‌هلال ماه در یکی به راحتی دیده شود و در دیگری دیده نشود؛ بلکه گاه امکان رؤیت در دیگری وجود نداشته باشد.
‌بنابراین، هم‌افق بودن در رؤیت هلال غیر از هم‌افق بودن در طلوع و غروب خورشید و وقت اذان است.
2. ملازمه داشتن رؤیت هلال در یک شهر نسبت به شهر دیگر، بستگی دارد به موقعیّت ماه در دو منطقه و سایر اموری که در رؤیت هلال مؤثّر است.[7]
3. از نظر علمی برای آنکه بدون نیاز به محاسبات ریاضی و استفاده از نرم‌افزار بتوان به امر فوق (وجود ملازمه بین رؤیت هلال در یک شهر نسبت به دیگری) ‌پی برد، یک قاعدۀ کلّی و عمومی وجود دارد به این شرح:
«اگر شهری که در آن ماه دیده شده، ‌در شرق شهری باشد که ماه در آن دیده نشده، ‌چنانچه آن دو شهر روی یک خطّ عرض جغرافیایی باشند، ‌اوّل ماه برای آن شهر غربی ثابت می‌شود»، ‌هرچند در بسیاری از موارد با یکی دو درجه اختلاف در عرض جغرفیایی نیز رؤیت هلال در شهر شرقی، اول ماه را برای شهر غربی ثابت می‌کند.
شایان ذکر است، در شهرهایی که بسیار به هم نزدیکند، ‌غالباً‌ رؤیت در یک شهر، اوّل ماه در دیگری را نیز ثابت می­کند هرچند شهری که ماه در آن دیده شده در غرب شهر دیگر قرار داشته باشد؛ البتّه چنانچه شهر غربی که ماه در آن دیده شده ویژگی‌های بسیار ضعیفی داشته و هلال ماه در آن شهر در مرز دیده شدن و دیده نشدن قرار داشته باشد‌، رؤیت هلال در شهر غربی، اول ماه را برای شهر شرقی ثابت نمی­کند، هرچند به آن نزدیک باشد.
بنابراین، رؤیت هلال در مشهد در اکثر قریب به اتّفاق موارد، اوّل ماه را در نیشابور، ‌فریمان، قوچان، سبزوار، شاهرود، ‌دامغان، تهران، ‌قزوین، سقّز، سردشت و... ثابت می‌کند؛
امّا در سایر موارد، مانند وقتی که دو شهر مورد نظر اختلاف زیاد در عرض جغرافیایی داشته باشند یا اینکه شهر رؤیت در غرب شهر دیگر واقع شده باشد[8] ثابت شدن اوّل ماه بستگی به خصوصیّات رؤیت پذیری هلال دارد.
4. از توضیحات مذکور در نکتۀ قبل معلوم شد ملازمه داشتن در رؤیت هلال دو شهر، (هم‌افق بودن در مسألۀ رؤیت هلال) در بسیاری از موارد، ‌یک طرفه است و به این معنا نیست که اگر در هر یک از دو شهر ماه دیده شود، در دیگری نیز دیده می‌شود؛ مثلاً ملازمه داشتن رؤیت هلال در مشهد برای ثابت شدن اوّل ماه در تهران، به این معنا نیست که رؤیت در تهران هم اوّل ماه در مشهد را ثابت کند.[9]»
 
[پاورقی 7: به‌طور کلّی ،برای رؤیت هلال در هر منطقه پس از گذشت 29 روز از ماه، اموری از جمله درصد روشنایی هلال، ‌ضخامت بخش میانی هلال، ارتفاع هلال نسبت به خطّ افق، مدّت مکث هلال پس از غروب خورشید، ‌جدایی زاویه‌ای ماه نسبت به خورشید، ‌فاصلۀ ماه تا زمین مؤثّر است که امور فوق با محاسبات ریاضی (با درصد خطای صفر یا نزدیک به صفر)، ‌قابل دستیابی است و امروزه نتیجۀ این محاسبات از طریق نرم افزارهای مخصوص، به راحتی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
یکی از راه‌های پی بردن به ملازمه بین رؤیت هلال دو شهر، ‌مقایسۀ ‌ویژگی‌های رؤیت‌پذیری هلال آن دو شهر می‌باشد. فرض کنید هلال ماه در بجنورد دیده شده، ولی در مشهد هوا ابر یا غبار آلود بوده و استهلال نتیجه‌ای نداشته است؛ حال چنانچه با محاسبات نرم افزاری معلوم شود هلال در بجنورد مثلاً‌ (7) درجه ارتفاع و (1) درصد روشنایی داشته و موقعیّت ماه در مشهد طوری است که بیش از (7) درجه ارتفاع و بیش از (1) درصد روشنایی داشته، ‌در این صورت، اوّل ماه در مشهد نیز با رؤیت در بجنورد ثابت می‌گردد و به اصطلاح در اینجا، بجنورد با مشهد هم‌افق به حساب می‌آید.
به‌طور کلّی، هر گاه هلال در شهری دیده شود (مانند بجنورد در مثال فوق) که ویژگی‌های رؤیت‌پذیری آن، ‌ضعیف­تر از شهر دیگر (مانند مشهد در مثال فوق) باشد یا ویژگی‌های آن دو، ‌مانند هم باشد، ‌رؤیت در آن شهر، اوّل ماه را برای شهر دیگر نیز ثابت می‌کند.
از آنچه ذکر گردید روشن شد که مرزها و تقسیمات کشوری و شهری، به هیچ وجه در اتّحاد افق و عدم آن دخیل نمی‌­باشد.]
[پاورقی 8: غیر از شهرهای بسیار نزدیک به هم که توضیح آن ذکر شد.]
[پاورقی 9: با دقّت در توضیحاتی که ذکر شد روشن می‌شود ملاک ثابت شدن اوّل ماه (پس از گذشتن 29 روز از ماه قبل)، آن است که هلال ماه در شهر خود مکلّف با چشم قابل رؤیت باشد؛ ‌اگر هلال در شهر خود مکلّف دیده شود (یا اطمینان به قابل رؤیت بودن آن در صورتی که ابر یا غبار نباشد وجود داشته باشد)، ‌اوّل ماه ثابت است، وگرنه ثابت نیست و حکم ماهی که فرد در آن قرار داشته همچنان باقی است و نیازی به بررسی شهر دیگر یا مراجعه به محاسبات ریاضی و نرم افزار و مانند آن نیست و این، همان معیار سهل الوصول و آسان است که در زمان‌های مختلف و بسیاری از مکان­ها در شرایط طبیعی در دسترس است.
بررسی شهرهای دیگر در مورد رؤیت هلال، ‌نوعی کمک و راهنما برای آن است که در شرایط ابر یا غبار و مانند آن، ‌بتوان پی برد به اینکه آیا هلال در شهر خود مکلّف قابل رؤیت بوده یا نه­ و محاسبات و استفاده از نرم افزار و یا بررسی موقعیّت جغرافیایی، ‌‌ابزاری است که این تحقیق را (که البتّه ضرورت هم ندارد) آسان می‌کند.
] [مسئلۀ 255 جلد دوم رسالۀ جامع]
 
13. شبیری زنجانی، سیّدموسی:
* «تفاوت شهرها در ثبوت اول ماه: ا گر در شهرى اوّل ماه ثابت شود، براى مردم شهر دیگر فایده ندارد، مگر بداند که ا گر در شهر اوّل ماه دیده شود، در شهر دوم هم ماه دیده می‌شود.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 349، م 1744]
* «ثبوت ماه با وسایل ارتباطی: اوّل ماه با خبر رسانه‌های جمعی و وسایل ارتباطی ثابت نمی‌شود، مگر انسان بداند از روى شهادت دو مرد عادل یا از راه دیگرى بوده که شرعاً معتبر است.» [رسالۀ توضیح‌المسائل، ص 349، م 1745]
* «قابل رؤیت نبودن هلال در برخی نقاط یک کشور: س: وسعت جغرافیایی بعضی از کشورهای جهان موجب احتمال دیده شدن ماه در برخی از مناطق کشور و قابل رؤیت نبودن هلال در سایر نقاط آن کشورها می‌شود؛ حکم آغاز ماه در کشورهای این‌چنینی چگونه است؟
ج: هر منطقۀ کشور، حکم مستقلّ خود را دارد و لازم نیست در تمام یک کشور، اوّل ماه از یک شب آغاز گردد.» [احکام و استفتائات روزه، ص 114، س 426]
 
14. فیّاض، محمّداسحاق:
* «مبنای ما اتحاد افق نمی‌باشد. در اتحاد افق، دو قول مشهور است: اول: اتحاد آفاق قاره‌های قدیم که شامل استرالیا و آمریکا نمی‌شود. دوم: اتحاد آفاق جمیع قاره‌ها که ما به قول دوم مایل هستیم، به این معنی که اگر هلال در هر کشوری که با کشور ما در یک بخش از شب -هرچند اندک- مشترک باشد، دیده شود، در کشور ما نیز ثابت می‌شود.» [استفتاء در رؤیت هلال]
* «اگر هلال شوال در کشورهای اسلامی و غیراسلامی شرعاً ثابت شود و کشور شما با آن کشورها شب مشترک داشته باشد، برای شما هم ثابت می‌شود.» [استفتاء در رؤیت هلال]
* «اگر 2 نقطه از کره زمین، شبِ مشترک داشته‌باشند(هرچند فاصله بینشان زیاد باشد) و در یکی از آنها اوّلِ ماه ثابت شود، برای نقطه دوم نیز ثابت می‌شود.» [رسالۀ نموداری احکام، ص 46]
 
15. مدرّسی، سیّدمحمّدتقی:
* «اذا ثبت الهلال في بلد آخر فان اتفق أُفُقُهُ مع افق بلدك، او كان بحيث لو رؤي هناك رؤي في بلدك، فانه يثبت عندك، وإلا فلا.» [شهر رمضان بصائر و أحکام، ص 79]
* «هر کس باید بر اساس ثبوت ماه رمضان در شهری که در آن اقامت دارد روزه بگیرد.» [استفتائات روزه در سایت فارسی]
 
16. مکارم شیرازی، ناصر:
* «اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود براى شهرهاى دیگر که با آن نزدیک است کافى است و همچنین شهرهاى دور دستى که افق آنها باهم متّحد است.» [مسئلۀ 1458 رساله]
 
17. نجفی، بشیرحسین:
* «إذا ثبت الهلال في بلد وجب ترتیب أثره علی جمیع البلدان علی وجه المعمورة.» [منهاج الصالحین، ص 407، م 1044]
* «إذا ثبت الهلال في منطقة ثبت أوّل الشهر لجميع أهل بقاع الأرض كلهم.» [استفتاء در احکام هلال]
* «سماحة المرجع(دام ظله) يقول بالرؤية العالمية و تعني أن الهلال إذا شوهد في بلد من بلدان العالم فإنه يثبت حكمه في جميع بلدان العالم.» [استفتاء در احکام هلال]
 
18. وحید خراسانی، حسین:
* «اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود ، در شهرهاى ديگر -چه دور باشند چه نزديك ، چه در افق متّحد باشند يا نه- در صورتى كه در بیشتر از شب مشترک باشند ثابت می شود ، و در غیر این صورت ثبوت اول ماه در آنجا محل اشکال است.» [مسئلۀ 1743 رساله]
* «اوّل ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر انسان بداند كه تلگراف بر اساس حجّت شرعيّه بوده است.» [مسئلۀ 1744 رساله]
* «اگر برای شما ثابت شد كه ماه در كشور ديگری ديده شده، چنانچه آن كشور در بيشتر ساعات شب با محل سكونت شما مشترک باشد كافی است. مثلاً اگر شب ده ساعت است، در شش ساعتِ آن با محل سكونت شما مشترک باشد. و اگر در بيشتر ساعات شب مشترک نباشد، بنا بر احتياط واجب، اول ماه ثابت نمی‌شود.» [منتخب احکام، ص 140، س 130]
 
 
 
ج) جمع‌بندی و دسته‌بندی مبانی
پیش از جمع‌بندی، گفتنی است که در مبناهای زیر، مراد از «رؤیت هلال»، «رؤیت‌پذیری و امکان رؤیت هلال» است؛ زیرا مشهور فقهاء قائل‌اند که رؤیت هلال «طریقیّت» دارد؛ امّا نه برای مجرّد حضور ماه در افق! بلکه برای حضور ماهی در افق که ویژگی‌هایی را داشته باشد که اگر ابر و موانع نباشد، هلالش قابل رؤیت باشد؛ هرچند، کسی هم آن را نبیند! یعنی آنچه موضوعیّت دارد، رؤیت‌پذیری و امکان رؤیت هلال است و رؤیت فعلی، موضوعیّت ندارد و لازم نیست (رؤیت تقدیری کافی است)؛ بنابراین، رؤیت «طریق محض» است و بدیل‌هایی مانند قیام بیّنه یا گذشتن سی روز از آغاز ماه گذشته، طریق بر آن طریق هستند و به همان رؤیت بر می‌گردند؛ یعنی بیّنه‌ای معتبر است که شهادت دهد هلال را دیده‌است یا گذشتنِ سی روز از آغاز ماهی معتبر است که اوّل آن ماه، با رؤیت هلال ثابت شده باشد.

 

با جمع‌بندی فتاوای ذکرشده از مراجع عظام تقلید دربارۀ «رؤیت هلال با چشم عادی یا مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق یا عدم آن»، مبانی فقهیِ ایشان را می‌توان چنین دسته بندی کرد:
 
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق»
مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیّدعلی سیستانی، سیّدموسی شبیری زنجانی، ناصر مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی
-
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند»
مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی حسین وحید خراسانی
-
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»
مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض
-
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین»
مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی
-
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق»
مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدعلی خامنه‌ای
-
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»
مبنای فقهی حضرات آیات عظام محمّد فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری
-
مبنای هفتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آسیا و استرالیا و آفریقا و اروپا برای تمام همین قارّه‌ها، و کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای از قارّه‌های آمریکا و اقیانوسیّه برای همین دو قارّه»
مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدمحمّدسعید حکیم(ره)
-
مبنای هشتم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی یا دوربین‌های متعارف(و عدم کفایت رؤیت با تلسکوپ)» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند»
مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی سیّدمحمود هاشمی شاهرودی(ره)
-
 
گردآوری و تنظیم: محسن فصاحت
التماس دعا
۱ نظر ۱۱ اسفند ۹۷ ، ۱۹:۱۴
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1439 قمری در غروب پنجشنبه 24 و جمعه 25 خرداد ماه 1397

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1439 قمری، در غروب چهارشنبه 23 خرداد 1397 شمسی برابر با 13 ژوئن 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1439 در 23 خرداد 1397 - عوده


دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری 
هلال ماه شوال 1439 قمری، در غروب پنجشنبه 24 خرداد 1397 شمسی برابر با 14 ژوئن 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1439 در 24 خرداد 1397 - عوده
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


سه) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1439 قمری، در غروب پنجشنبه 24 خرداد 1397 شمسی برابر با 14 ژوئن 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1439 در 24 خرداد 1397 - یالوپ


چهار) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1439 قمری، در غروب جمعه 25 خرداد 1397 شمسی برابر با 15 ژوئن 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1439 در 25 خرداد 1397 - یالوپ
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


نتیجه‌گیری*:

1. با توجّه به پیش‌بینی‌ها و نتایج استهلال در ماه‌های گذشته، آخرین باری که مبنای «اشتراط اتّحاد افق و کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و مبنای «اشتراط اتّحاد افق و لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» در روز آغازین ماه قمری با هم اختلافِ نتیجه پیدا کردند، آغاز ماه صفر 1439 قمری بود و پس از آن، 7 ماه است که در روز آغازین نتیجه یکسان داشته‌اند و با توجّه به محاسبات و پیش‌بینی‌ها، در آغاز این ماه شوّال با هم اختلاف نتیجه پیدا می‌کنند و روز عید فطر امسال، اختلافی خواهدبود.

2. نقشه‌های رؤیت‌پذیری و پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه شوّال المکرّم 1439 قمری در غروب چهارشنبه 23 خرداد 1397 شمسی برابر با 28 رمضان المبارک 1439 قمری و 13 ژوئن 2018 میلادی، در سراسر کره زمین، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

3. هلال ماه شوّال 1439 قمری در غروب پنجشنبه 24 خرداد 1397 شمسی برابر با 29 ماه رمضان 1439 قمری و 14 ژوئن 2018 میلادی، در سراسر عراق و عربستان و تقریباً در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده خواهدشد؛ ولی با توجّه به پارامترهای هلال، رؤیت آن با چشم مسلّح در نقاطی از شمال شرق کشور، سخت خواهدبود؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، پیش‌بینی می‌شود:

الف) در مناطق شمال شرقی استان خراسان رضوی(شهرهایی مانند صالح‌آباد، ملک‌آباد، مشهد، فیروزه، حکم‌آباد، نقاب و بالاتر مانند سرخس و چناران و کلات و قوچان و درگز) و تقریباً کلّ استان خراسان شمالی(شهرهایی مانند اسفراین، فاروج، شیروان، آشخانه، بجنورد) و مناطق شمال شرقی استان گلستان(شهرهایی مانند کلاله، داشلی‌برون و بالاتر مانند مراوه‌تپه) و نقاط شمالی و مرزی استان اردبیل(شهرهای بیله‌سوار، جعفرآباد، پارس‌آباد)، رؤیت هلال با چشم مسلّح و تلسکوپ نیز سخت است و چنانچه گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در این مناطق به‌دست نیاید، ماه مبارک رمضان در این مناطق 30 روزه و شنبه 26 خرداد 1397 شمسی روز اوّل ماه شوّال 1439 قمری و عید سعید فطر خواهدبود.

ب) در سایر مناطق استان‌های خراسان رضوی و گلستان و اردبیل(که در بند الف نبودند) و بقیّۀ استان‌ها و شهرهای ایران و در سراسر کشورهای عراق و عربستان، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و ماه مبارک رمضان در این مناطق 29 روزه و جمعه 25 خرداد 1397 شمسی روز اوّل ماه شوّال 1439 قمری و عید سعید فطر خواهدبود.

بنابراین، با توجّه به رویّۀ رسانه ملّی، یقیناً جمعه 25 خرداد 1397 شمسی، در سراسر ایران روز عید فطر اعلام خواهدشد؛ اگر چه با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق مذکور در بند ب، برای اثبات اوّل ماه در مناطق مذکور در بند الف مفید نیست(حصول اطمینان به تلازم رؤیت، مشکل و محکومِ استصحاب است) و شهادت معتبر به رؤیت، نیاز است.

امّا بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، در سراسر ایران و عراق و مناطق شمالی و شرقی کشورهای عربستان و عمان، از آنجا که به احتمال زیاد، هلال با چشم غیر مسلّح دیده نخواهدشد، ماه مبارک رمضان 30 روزه و شنبه 26 خرداد 1397 شمسی روز اوّل ماه شوّال 1439 قمری و عید سعید فطر خواهدبود.

گفتنی است در نواری از مناطق جنوبی ایران(نیمه پایینیِ سه استانِ سیستان و بلوچستان و کرمان و خوزستان، و تقریباً سراسر چهار استانِ فارس و کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان و بوشهر) و به‌ویژه مناطقی که در ساحل دریای عمان و خلیج فارس هستند(مانند شهرهای چابهار، کنارک، بندر جاسک، بندر لنگه، گاوبندی، بندر کنگان، بندر دیّر، بندر بوشهر) احتمال کمی هست که اگر شرایط جوّی مناسب و هوا صاف باشد، پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود که اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در این مناطق به‌دست آید، ماه مبارک رمضان در این مناطق 29 روزه و جمعه 25 خرداد 1397 شمسی روز اوّل ماه شوّال 1439 قمری و عید سعید فطر خواهدبود؛ ولی با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم غیر مسلّح در این نوار جنوبی، برای اثبات اوّل ماه در سایر مناطق ایران مفید نیست.

به این ترتیب، باید منتظر گزارش‌های استهلال بمانیم.

4. هلال ماه شوّال 1439 قمری در غروب جمعه 25 خرداد 1397 شمسی برابر با 15 ژوئن 2018 میلادی، به‌راحتی با چشم غیر مسلّح دیده خواهدشد.

التماس دعا



پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)




***************************************************

پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ 24 خردادماه 1397 ساعت 22:58)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه شوّال 1439 قمری


تا لحظۀ نگارش این سطور، هیچ گزارشی که مخالف پیش‌بینی‌های گفته‌شده در بالا باشد، به دست نیامده‌است.

دفتر مقام معظّم رهبری در اطّلاعیّه‌ای بدون اشاره به اینکه رؤیت با چشم مسلّح یا غیر مسلّح صورت گرفته، خبر از احراز رؤیت هلال ماه شوّال المکرّم در غروب پنجشنبه 24 خرداد 1397 برای معظّم‌له داد و فردا جمعه 25 خردادماه 1397 را روز عید سعید فطر اعلام کرد.

گزارش تفصیلی استهلال، هنوز در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در سایت ایشان درج نشده و تحقّق رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق مذکور در بند «الف»(در بالا) روشن نیست.

همچنین «مرکز اسلام اصیل» خبر از ثبوت رؤیت با چشم مسلّح در مناطق مختلفی از ایران داد.

گفتنی است که هنوز، هیچ گزارشی از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در ایران یا عراق، به دست نیامده‌است.


پس‌نوشت دوم: (افزوده‌شده در تاریخ 24 خردادماه 1397 ساعت 23:16)

طبق پیش‌بینی انجام‌شده، دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی(مدّ ظلّه العالي) خبر از عدم ثبوت رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح داد و فردا جمعه 25 خرداد 1397 را روز سی‌ام ماه مبارک رمضان و پس‌فردا شنبه 26 خرداد 1397 را روز عید فطر اعلام کرد:

«بسمه تعالی 

با توجه به اینکه رؤیت هلال ماه شوال بعد از غروب امروز پنجشنبه ٢٩ ماه مبارک رمضان با چشم غیر مسلح ثابت نشده است، طبق فتوای آیت الله سیستانی مد ظله فردا جمعه آخرین روز ماه رمضان وپس فردا شنبه روز عید سعید فطر اعلام می گردد. امید است طاعات همگان مقبول واین عید فرخنده برای کلیه مؤمنین مبارک باشد. 

دفتر آیت الله سیستانی مد ظله»


«بسم الله الرحمن الرحيم

يعلن مكتب سماحة السيد السيستاني دام ظله في النجف الأشرف للمؤمنين الكرام بأنه قد تمّ التحرّي عن هلال شهر شوال المكرم بعد غروب الشمس من هذا اليوم الخميس 29 رمضان المبارك، وبالرغم من كثرة عدد المستهلّين فانه لم تثبت على الوجه الشرعي رؤية الهلال بالعين المجردة في العراق والمناطق المجاورة له في هذه الليلة، وإن كان المتوقع أن يرى في الليلة القادمة مرتفعاً وواضحاً جداً إلا انه لا دلالة في ذلك على كونه لليلتين. 

وحيث أن فتوى سماحة السيد دام ظله هي أن اول الشهر في كل منطقة يتبع امكانية رؤية الهلال فيها بالعين المجردة ولا ينفع في ذلك التمكن من رؤيته في مناطق أخرى فان يوم غدٍ الجمعة يكون مكمّلاً لعدة شهر رمضان المبارك وسيكون السبت هو يوم عيد الفطر السعيد.

نسأل الله تعالى أن يتقبل من الجميع صالح أعمالهم ويبارك لهم في عيدهم ويعيد هذه المناسبة العطرة على جميع المسلمين بالخير واليمن والبركات، إنه سميع مجيب. 

مكتب السيد السيستاني دام ظله 

النجف الأشرف»


پس‌نوشت سوم: (افزوده‌شده در تاریخ 25 خردادماه 1397 ساعت 00:52)

دفتر حضرت آیت‌الله العظمی صافی‌گلپایگانی(مدّ ظلّه العالي) و دفتر حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی(مدّ ظلّه العالي) در اطّلاعیّه‌های جداگانه‌ای خبر از ثبوت رؤیت هلال ماه شوّال در نزد معظّم‌لهما دادند و جمعه 25 خرداد 1397 را روز عید فطر اعلام کردند.

گفتنی است که هر دو بزرگوار قائل به «لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» هستند؛ ولی «اتّحاد افق» را شرط نمی‌دانند؛ توضیح آنکه:

حضرت آیت‌الله العظمی خوئی(ره) و برخی از مراجع بزرگوار(مانند حضرات آیات عظام تبریزی(ره)، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...) قائل‌اند که اگر در مکانی هلال دیده شود، برای سایر کشورها و شهرهایی که در بخشی از شب، با آن مکانِ رؤیت هلال، اشتراک در شب دارند، کفایت می‌کند(چه در شرق آن مکان باشند و چه در غرب آن؛ البتّه حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی قید زده‌اند که دو نقطه در بیشترِ شب مثلاً در 6 ساعت از 10 ساعتِ شب، با هم اشتراک داشته‌باشند)؛ حتّی حضرت آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی‌گلپایگانی(مدّ ظلّه) بدون ذکر قید اشتراک در شب، فتوا داده‌اند: «بعید نیست کفایت رؤیت ماه در هر محلّی برای سایر نقاط»؛

و از آنجا که رؤیت هلال ماه شوّال با چشم غیر مسلّح در غروب پنجشنبه 24 خرداد 1397 در قارّه‌های آفریقا و آمریکا حتمی بود(و قاعدتاً گزارش‌های موثّق رؤیت هم به این بزرگواران رسیده)، طبق فتوای آنان، جمعه 25 خرداد 1397 روز عید فطر خواهدبود.


همچنین دفتر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم‌شیرازی(مدّ ظلّه العالي) در اطّلاعیّه‌ای اعلام کرد:

«با توجه به گزارش رویت هلال ماه شوال در غروب پنج شنبه 24 خرداد 1397، روز جمعه 25 خرداد مصادف با اول شوال و عید فطر  خواهد بود.»

گفتنی است که ایشان قائل به «لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» هستند و «اتّحاد افق» را هم شرط می‌دانند؛ لذا از آنجا که هنوز، گزارشی از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در مناطق هم‌افق با ایران به‌دست نیامده، مستند این اطّلاعیّه روشن نیست.


پس‌نوشت چهارم: (افزوده‌شده در تاریخ 25 خردادماه 1397 ساعت 01:50)

گزارش استهلال ماه شوّال 1439 قمری در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در سایت مقام معظّم رهبری منتشر شد؛ بخشی از این گزارش:

«ج ـ گزارش‌های رسیده

در همین راستا ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی در غروب روز پنجشنبه اقدام به استهلال نمودند که نتیجه آن به قرار ذیل است:

(۱) مناطقی که  هوا صاف بود و هلال با چشم غیر مسلح رؤیت شـد:

استان خوزستان: یک گروه ۴ نفره در گنبد یادمان شهدای شلمچه (جاده بندر خرمشهر) ابتدا هلال را با تلسکوپ رویت کردند. بعد از دقایقی یک نفر از ایشان موفق می شود هلال را با چشم عادی نیز رویت کند.

(۲) مناطقی که هوا صاف بود و هلال با چشم مسلح رؤیت شـد:

استان خراسان شمالی:ارتفاعات جنوب شرق بجنورد

استان اصفهان: گردنه خروس گلو، بوستان شهدای گمنام درچه، شهرضا

استان مرکزی: اراک، هندودر، محلات

استان فارس: ارتفاعات بابا کوهی شیراز دو گروه، سی سخت، لامرد، بوانات

استان چهارمحال بختیاری: تپه نورالشهدا بروجن

استان لرستان:  بام لرستان در خرم آباد

استان گلستان: ارتفاعات درازنو                                      

استان تهران: برج میلاد

استان قم: ارتفاعات فردو

استان سمنان: دامغان»


گفتنی است:

1. با توجّه به رؤیت هلال در «ارتفاعات جنوب شرق بجنورد» با چشم مسلّح، تقریباً می‌توان رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق مذکور در بند «الف»(در بخش پیش‌بینی) را پذیرفت؛ مگر مناطق بالاتر و شرقی‌تر از نقطۀ رؤیت، مانند مناطق منتهی‌الیه مرز شمال شرقی کشور(شهرهایی مانند سرخس، بازتپه، خانگیران، کلات نادری، درگز، باجگیران، جعفرآباد، حصارچه) که طبق مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح و شرط اتّحاد افق» اگر کسی در این مناطق، اطمینان به تلازم رؤیت حاصل نکند، باید بقای ماه رمضان را استصحاب کند.

2. تنها گزارش از رؤیت با چشم غیر مسلّح، این بود:

«استان خوزستان: یک گروه ۴ نفره در گنبد یادمان شهدای شلمچه (جاده بندر خرمشهر) ابتدا هلال را با تلسکوپ رویت کردند. بعد از دقایقی یک نفر از ایشان موفق می شود هلال را با چشم عادی نیز رویت کند.»

اوّلاً، اینکه یک نفر از چهار نفر توانست با چشم عادی ببیند و سه نفر دیگر نتوانستند با چشم عادی ببینند، در حکمِ معارض خواهدبود و چنین شهادتی از نظر حضرت آقای سیستانی(مدّ ظلّه العالي) نمی‌تواند اوّل ماه را اثبات کند.

ثانیاً، اگر هر چهار نفر هم با چشم عادی هلال را دیده‌بودند، با توجّه به آنچه در اواخر مطلب پیش‌بینی گفته‌بودم، طبق مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح و شرط اتّحاد افق»، دقّت در نقشه‌های هم‌افقی روشن می‌سازد که تحقّق رؤیت با چشم غیر مسلّح در نوار جنوبی کشور(مناطقی که در ساحل دریای عمان و خلیج فارس هستند) برای اثبات اوّل ماه در سایر مناطق ایران(نوار مرکزی و بالایی کشور) مفید نیست.


۰ نظر ۱۹ خرداد ۹۷ ، ۲۰:۰۸
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1438 قمری در غروب شنبه 3 و یکشنبه 4 تیر ماه 1396

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1438 قمری، در غروب شنبه 3 تیر 1396 شمسی برابر با 24 ژوئن 2017 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1438 در 3 تیر 1396 - عوده


دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری 
هلال ماه شوال 1438 قمری، در غروب یکشنبه 4 تیر 1396 شمسی برابر با 25 ژوئن 2017 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1438 در 4 تیر 1396 - عوده
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


سه) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1438 قمری، در غروب شنبه 3 تیر 1396 شمسی برابر با 24 ژوئن 2017 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1438 در 3 تیر 1396 - یالوپ


چهار) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1438 قمری، در غروب یکشنبه 4 تیر 1396 شمسی برابر با 25 ژوئن 2017 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1438 در 4 تیر 1396 - یالوپ
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


نتیجه‌گیری:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه شوّال المکرّم 1438 قمری در غروب شنبه 3 تیر 1396 شمسی برابر با 28 ماه رمضان 1438 قمری(و طبق مبنای کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح، برابر با 29 ماه رمضان) و 24 ژوئن 2017 میلادی، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر قارّه‌های آسیا و اروپا و شمال آفریقا، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه شوّال 1438 قمری در غروب یکشنبه 4 تیر 1396 شمسی برابر با 29 ماه رمضان 1438 قمری(و طبق مبنای کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح، برابر با 30 ماه رمضان) و 25 ژوئن 2017 میلادی، با چشم مسلّح و غیر مسلّح در سراسر ایران به‌راحتی دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه مبارک رمضان 30 روزه و بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه مبارک رمضان 29 روزه و طبق هر دو مبنا، دوشنبه 5 تیر 1396 شمسی روز اوّل ماه شوّال 1438 قمری و عید سعید فطر خواهدبود.


التماس دعا


۰ نظر ۳۰ خرداد ۹۶ ، ۱۵:۵۲
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

نکاتی دربارهٔ «حکم حاکم» و «اعلام اوّل ماه»


راه‌های ثبوت اوّل ماه قمری، در رسالهٔ عملیّهٔ هر مرجعی بیان شده‌است؛ در اینجا دربارهٔ «حکم حاکم» نکاتی را یادآوری می‌کنیم:


۱. راه‌های ثبوت اوّل ماه، «فتوی‌بردار» است؛ ولی اعلام اینکه امروز، اوّل ماه است، تشخیص موضوع است و فتوی‌بردار نیست؛ توضیح اینکه: مجتهد و مرجع تقلید، با بررسی ادلّهٔ شرعی در هر مسئله، حکم شرعی آن را استنباط و اعلام می‌کند و تشخیص موضوعات عرفی، با مکلّف است؛ برای نمونه، مجتهد فتوا می‌دهد که «خون انسان، نجس است.» و این مکلّف است که باید تشخیص دهد که رنگ روی لباسش، خون است یا جوهر قرمز.

در مسئلهٔ اوّل ماه نیز، مجتهد «الف» فتوا می‌دهد که «راه‌های ثبوت اوّل ماه، مثلاً چهار تاست: دیدن هلال با چشم غیر مسلّح، و ...»

مکلّفی که مقلّد «آقای الف» است، باید از یکی از آن راه‌ها تشخیص دهد که اوّل ماه شد یا نه؛

بنابراین، اگر خود شخص یا افراد مورد اعتمادش، ماه را با چشم مسلّح(و نه چشم غیر مسلّح) دیدند، برای وی اوّل ماه ثابت نمی‌شود.

همین‌طور، مجتهد «ب» فتوا می‌دهد که «راه‌های ثبوت اوّل ماه، مثلاً پنج تاست: دیدن هلال با چشم مسلّح، و ...»

مکلّفی که مقلّد «آقای ب» است، باید از یکی از آن راه‌ها تشخیص دهد که اوّل ماه شد یا نه؛

بنابراین، اگر خود شخص یا افراد مورد اعتمادش، ماه را با چشم مسلّح دیدند، برای وی اوّل ماه ثابت می‌شود.


۲. «سؤال: منظور از حاکم و حکم او در مسئلهٔ رؤیت ماه چیست؟

جواب: "حکم" عبارت است از إنشای مجتهد جامع الشرائط، از روی موازین شرعی در موضوعات جزئی؛ از قبیلِ ثبوت اوّل ماه، تعیین سرپرست، تعیین متولّی، و رفع خصومت بین مردم.

این حکم، بر تمامی مکلّفان و حتّی مجتهدان، حجّت است و همه باید از این حکم پیروی و اطاعت کنند و هیچ مجتهدی نمی‌تواند حکم او را نقض کند؛ مگر آنکه به اشتباه و خطای او پی ببرد.

منظور از حکم، صِرف خبر و إعلام نیست؛ بلکه باید لفظ "حَکمتُ" و مانند آن به‌کار رود.

منظور از حاکم در رساله‌های عملیّه، همان مجتهد جامع شرایطِ فتوا است.

[مبانی تکملة المنهاج، کتاب القضاء، ص۳ ؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی، کتاب الاجتهاد و التقلید، م۵۷ و ۶۸ ؛ العروة الوثقی، م۵۷ ؛ توضیح المسائل مراجع، م۷]»

منبع نکتهٔ ۲ پیش از اندکی ویرایش:

http://hr-fallah.ir/?p=2247


۳. حجّت‌الاسلام‌ و المسلمین علیرضا موحّدنژاد، رئیس کمیتهٔ علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظّم رهبری:

«در اینجا، یک بحث وجود دارد که آیا این موضوع، یک بحث اجتماعی و حکومتی است که نظر حاکم در آن ترجیح داشته‌باشد یا خیر؟

این‌طور که در نظر مراجع و بیان مقام معظّم رهبری دیده می‌شود، تشخیص روز اوّل ماه بودن یا نبودن را، یک امر حکومتی نمی‌دانند و آقا نیز در یکی از خطبه‌های عید فطر اشاره‌کردند که این، یک موضوع فقهی است و هر کس باید به فتوای فقیهِ خود رجوع‌کند. نظر مراجع نیز، در این موضوع مانند آقا است.

... مراجع نیز پذیرفته‌اند که این مسئله(رؤیت هلال ماه) از جمله امورِ "موضوعی" است که مکلّف باید پیگیر باشد. ... فرد، فتوا را از مرجع خود می‌گیرد و در مورد "موضوع" خودش به نتیجه می‌رسد و بر اساس همان عمل می‌کند. ... مراجع، این موضوع را که تشخیص اوّل ماه، اجتماعی است، قبول ندارند و آن را یک امر فردی می‌دانند.

منتها آنچه در فرمایش‌های مقام معظّم رهبری مورد تأکید قرار گرفته و آن را حکومتی می‌دانند، بحث اقامهٔ نماز عید سعید فطر است. ایشان می‌فرمایند که ... نماز عید به‌صورت جماعت، تنها در روزی که رسماً اعلام شده، اقامه گردد. علّت آن هم، از این قرار است که این موضوع(اقامهٔ نماز عید در روزهای متفاوت) موجب بروز درگیری در برخی مناطق شده‌است. ... بر همین اساس، رهبری فرمودند که اقامهٔ نماز عید فطر به‌صورت جماعت، یک مسئلهٔ حکومتی است. ... در یکی از دیدارهایی که رهبر انقلاب با اعضای خبرگان داشتند، ایشان فرمودند که تشکّر می‌کنم از علمایی که روز دیگری برای آنها عید بود، ولی نماز را نخواندند.»

منبع نکتهٔ ۳ پیش از اندکی تلخیص و ویرایش:

http://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=30318


۴. حجّت‌الاسلام و المسلمین محمّدحسین فلّاح‌زاده، کارشناس پاسخ به مسائل شرعی و عضو بخش استفتائات دفتر مقام معظّم رهبری:

«اطّلاعیّه‌هایی که دفاتر مراجع یا دفتر رهبری صادر می‌کنند، تعبیر به "حکم" نيست[و به معنای "حکم حاکم" نیست؛ چرا که در حکم، باید تصریح به حکم شود]؛ بلکه می‌گویند برای ما ثابت شده که فردا اوّل ماه است.»

منبع نکتهٔ ۴ پیش از اندکی ویرایش:

http://www.ketabenaab.com/1392/05/17/حجت‌الاسلام-و-المسلمین-محمدحسین-فلاح/


۵. برخی مراجع، «حکم حاکم به اوّل ماه» را جزء راه‌های ثبوتِ اوّل ماه نمی‌دانند؛ ولی حتّی طبق نظر مراجعی که آن را یکی از راه‌های ثبوت اوّل ماه می‌دانند، با توجّه به نکاتِ پیش‌گفته روشن می‌شود که در این سال‌ها، مقام معظّم رهبری و دیگر مراجع، حکم به اوّل ماه نکرده‌اند و آنچه دفاتر مراجع در سایت‌ها و رسانه‌ها یا صدا و سیما می‌گویند، «حکم» نیست؛ بلکه «خبر از ثبوت اوّل ماه نزد ایشان» است؛

این خبر و گزارش برای هر کسی که از هر مرجعی تقلید می‌کند، اگر اطمینان آورد که ماه طبق روش‌های مورد قبولِ مرجعش ثابت شده، به اطمینانش عمل می‌کند؛ ولی اگر اطمینان نیاورد، لازم‌الاتّباع نیست؛ چون «حکم» نیست.

باز هم تأکید می‌شود که در هنگام کسب اطمینان از هر خبر یا گزارشی، باید مبنای مرجع تقلید شخص در روش‌های ثبوت اوّل ماه، محفوظ بماند.


برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

التماس دعا

۰ نظر ۱۵ تیر ۹۵ ، ۰۱:۴۳
محسن فصاحت ( آسمان 25 )