پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه شعبان المعظّم 1443 قمری در ایران
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرضهای بیشتر از 60 درجه پاسخگو نیست.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه شعبان 1443 قمری، در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه شعبان 1443 قمری، در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی برابر با 3 مارس 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه شعبان 1443 قمری، در غروب جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بیرنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ میدهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب میکند؛ امّا روشنایی هلال به اندازهای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب میکند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ میدهد.)
نتیجهگیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 17:35 UTC چهارشنبه 2 مارس 2022 میلادی رخ میدهد؛ امّا حدود 13 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 17 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
با پوزش از خوانندگان و بهعلّت کمبود وقت نگارنده، رؤیتپذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیشبینی میشود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امامخمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی (و 29 رجب 1443 قمری در ایران) برابر با 3 مارس 2022 میلادی، امکان رؤیت هلال با چشم عادی در سراسر ایران هست و در شرایط جوّی مناسب، هلال با چشم عادی دیده میشود و جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی وحید خراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی برابر با 3 مارس 2022 میلادی، امکان رؤیت هلال با چشم عادی در سراسر ایران هست و در شرایط جوّی مناسب، هلال با چشم عادی دیده میشود؛ همچنین، هلال در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله: بیشترِ قارّۀ آفریقا)، مطمئنّاً با چشم عادی دیده میشود و ایران هم با بخشی از آن محدوده، در بیشترِ شب مشترک است؛ از اینرو، جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطفالله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی برابر با 3 مارس 2022 میلادی، امکان رؤیت هلال با چشم عادی در سراسر ایران هست و در شرایط جوّی مناسب، هلال با چشم عادی دیده میشود؛ همچنین، هلال در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله: بیشترِ قارّۀ آفریقا)، مطمئنّاً با چشم عادی دیده میشود و ایران هم با آن محدوده، در بخشی از شب مشترک است؛ از اینرو، جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطهای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی برابر با 3 مارس 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (سراسر آمریکای مرکزی، بیشترِ اقیانوس آرام و آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و قارّۀ آفریقا) بهراحتی محقّق میشود؛ از اینرو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی خامنهای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی (و 29 رجب 1443 قمری در ایران) برابر با 3 مارس 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم مسلّح دیده میشود و جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه 11 اسفند 1400 شمسی برابر با 2 مارس 2022 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی برابر با 3 مارس 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم مسلّح دیده میشود و جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری خواهد بود.
یادآور میشود آغاز ماه شعبان، در پایانبخشی به «ماه حرامِ رجب و بحث تغلیظ و افزایش دیه» نقشی تعیینکننده دارد.
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پینوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویهای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمیشود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرمافزار محاسبه شده و کپیپیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماههای غیر اختلافی یا ماههایی که نتیجۀ استهلال با پیشبینیِ اعلامشده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمیشود. در هنگام بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارشهای استهلال» به انتهای مطلبِ پیشبینی رؤیتپذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده میشود.)
******************************************************
نتیجهٔ گزارشهای استهلال ماه شعبان 1443 قمری در ایران
با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه شعبان 1443 قمری»، ثبوت اوّل ماه شعبان طبق مبناهای دوم تا ششم، مشکلی نداشت؛ امّا طبق مبنای اوّل، کشور ایران در منطقۀ سبزرنگ نبود که رؤیت هلال با چشم عادی، اطمینانی باشد؛ بلکه امکان رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 12 اسفند 1400 شمسی، در شرایط جوّی مناسب، وجود داشت؛ امّا با توجّه به ابری بودن آسمان، پس از تلاش گروههای رصدی متعدّد در سراسر کشور، فقط در سیرجان (در جنوبغربی استان کرمان) هلال با چشم عادی دیده شد که گزارش آن را میتوانید در این بخش از «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاعرسانی دفتر مقام معظّم رهبری ببینید.
در نتیجه، با توجّه به «اشتراط اتّحاد افق» در مبنای اوّل، میتوان گفت در تقریباً یکسومِ پایینی کشور ایران، جمعه 13 اسفند 1400 شمسی برابر با 4 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری است و در بقیّۀ ایران، جمعه 13 اسفند 1400 شمسی، روز سیام ماه رجب 1443 قمری و شنبه 14 اسفند 1400 شمسی برابر با 5 مارس 2022 میلادی، روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری است.
از همینرو، دفتر حضرت آيتالله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) اعلامیّهای صادر کرد و جمعه 13 اسفند 1400 شمسی را روز سیام ماه رجب 1443 قمری و شنبه 14 اسفند 1400 شمسی را روز اوّل ماه شعبان 1443 قمری دانست:
«أعلن مکتبُ سماحة السیّد السیستانيّ(دام ظلّه) في النجف الأشرف أنّ یوم غدٍ الجمعة هو المُتمّم لشهر رجب الأصبّ، و يوم السبت الموافق [لِـ] 5/3/2022 م هو الأوّل من شهر شعبان المعظّم لعام 1443 للهجرة.»
این خبر در مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيتالله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلام شد.
.