پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ربیع الأوّل 1442 قمری در ایران
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرضهای بیشتر از 60 درجه پاسخگو نیستند.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیع الأول 1442 قمری، در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیع الأوّل 1442 قمری، در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیعالأوّل 1442 قمری، در غروب یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشتهباشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بیرنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ میدهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب میکند؛ ولی روشنایی هلال به اندازهای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب میکند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ میدهد.)
نتیجهگیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 19:31 UTC جمعه 16 اکتبر 2020 میلادی رخ میدهد؛ ولی حدود 12.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 16 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
با پوزش از خوانندگان و بهعلّت کمبود وقت نگارنده، رؤیتپذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیشبینی میشود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امامخمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیریزنجانی، مکارمشیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی (و 29 صفر 1442 قمری در ایران) برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ بهگونهای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صافبودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال میرود پس از مکانیابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- در نتیجه، استهلال، تعیینکننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در مناطق شمالی کشور بهدست آید، در سراسر ایران، یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی کشور بهدست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق همعرض با آن و جنوبیتر از آن، یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشههای همافقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم غیر مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالیتر از آن، مفید نیست]؛ و اگر هیچ گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در کشور بهدست نیاید، در سراسر ایران، دوشنبه 28 مهر 1399 شمسی برابر با 19 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی وحیدخراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ بهگونهای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صافبودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال میرود پس از مکانیابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی بهراحتی دیده میشود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطفالله صافیگلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ بهگونهای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صافبودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال میرود پس از مکانیابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی بهراحتی دیده میشود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطهای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (سراسر اقیانوس آرام و آمریکای جنوبی و مرکزی، بیشترِ آمریکای شمالی و اقیانوس اطلس، و بیشترِ آفریقا) بهراحتی محقّق میشود؛ از اینرو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی خامنهای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی (و 29 صفر 1442 قمری در ایران) برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم مسلّح دیده میشود و یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضللنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوریهمدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه 25 مهر 1399 شمسی برابر با 16 اکتبر 2020 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی برابر با 17 اکتبر 2020 میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم مسلّح دیده میشود و یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی برابر با 18 اکتبر 2020 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل 1442 قمری خواهد بود.
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پینوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویهای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمیشود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرمافزار محاسبه شده و کپیپیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماههای غیر اختلافی یا ماههایی که نتیجۀ استهلال با پیشبینیِ اعلامشده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمیشود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارشهای استهلال» به انتهای مطلبِ پیشبینی رؤیتپذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده میشود.)
******************************************************
نتیجهٔ گزارشهای استهلال ماه ربیع الأوّل 1442 قمری
در غروب شنبه 26 مهر 1399 شمسی، هلال در مناطق متعدّدی در سراسر ایران، با چشم مسلّح دیده شد؛ امّا در بیشترِ مناطق، با چشم عادی دیده نشد و تنها چهار نفر در «بجنورد» و یک نفر در «درچۀ اصفهان» و دو نفر در «شهرضا» و دو نفر در «سراوان» گزارش دادند که برای دقایقی توانستهاند هلال را با چشم عادی ببینند.
با توجّه به گزارشها که برخی اذعان کردهاند بهسختی توانستهاند هلال را با چشم عادی ببینند یا اینکه افرادی دیگر هم در کنارشان بودهاند که آنان نتوانستهاند هلال را با چشم عادی ببینند، بهنظر میرسد گزارشهای رؤیت هلال با چشم عادی مبتلا به معارض بوده یا اینکه ویژۀ افراد متخصّص و تیزبینِ خارج از حدّ متعارف بودهاست و میتوان با جریان استصحاب، روز یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی را سیام صفر 1422 قمری شمرد.
دفتر حضرت آيتالله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلامیّهای صادر کرد و با توجّه به اثباتنشدن رؤیت هلال با چشم عادی در عراق و مناطق مجاور، روز یکشنبه 27 مهر 1399 شمسی را سیام صفر 1422 قمری، و دوشنبه 28 مهر 1399 شمسی را اوّل ربیع الأوّل 1422 قمری دانست:
«بسم الله الرحمن الرحيم
أعلن مكتب سماحة السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) أنّه لم تثبت رؤية الهلال بالعين المجرّدة في العراق و المناطق المجاورة له بعد غروب يوم السبت (٢٩ شهر صفر المظفّر)، و من هنا يكون يوم الأحد آخر أيّام هذا الشهر و يوم الإثنين أوّل شهر ربيع الأوّل ١٤٤٢؛ جعله الله شهر خير و بركة على جميع المسلمين.»
این خبر در مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيتالله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلام شد.
التماس دعا