پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1440 قمری در ایران و جهان
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 15 اسفند 1397 شمسی برابر با 6 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 16:04 UTC چهارشنبه 6 مارس 2019 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی 16 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 20 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پوئرتومونت و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی 50 درجه) و شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند(شهرهای بمبئی، پونه، حیدرآباد و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و بخشی از خاورمیانه[تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، جنوب‌غربی سوریه، جنوب و جنوب‌غربی عراق(شهرهای بصره، ناصریّه، سماوه، ابوصخیر، رطبه، ولید و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان مانند شهرهای چابهار، کنارک، میناب، بندرعبّاس، حاجی‌آباد، جهرم، فیروزآباد، برازجان، بندر گناوه، بندر دیلم، خرّمشهر، آبادان، و مناطق جنوبی‌تر از آنها)] و بخشی از اروپا(تمام قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه و تمام اسپانیا) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.[چنانچه در مناطق مرزی(جنوب هند، نوار باریک جنوبی ایران، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای عراق و سوریه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا و فرانسه) هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهندشد.]
3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، برای بقیّۀ مناطق زمین(استرالیا و بیشترِ مناطق آسیا و اروپا)، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی(و 30 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 8 مارس 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
(کشور ایران به‌جز نوار باریک جنوبی آن، جزء مناطق بند 3 است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و بیشترِ آسیا[به‌جز شرق آسیا(یعنی نیمۀ شرقی کشورهای اندونزی و مالزی، سراسر کشورهای فیلیپین و کره شمالی و کره جنوبی و ژاپن، و شرق کشورهای چین و روسیه) و به‌جز قارّۀ اقیانوسیّه(یعنی استرالیا و نیوزیلند و جزایر اطراف)] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پوئرتومونت و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی 50 درجه) و شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند(شهرهای بمبئی، پونه، حیدرآباد و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و بخشی از خاورمیانه[تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، جنوب‌غربی سوریه، جنوب و جنوب‌غربی عراق(شهرهای بصره، ناصریّه، سماوه، ابوصخیر، رطبه، ولید و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان مانند شهرهای چابهار، کنارک، میناب، بندرعبّاس، حاجی‌آباد، جهرم، فیروزآباد، برازجان، بندر گناوه، بندر دیلم، خرّمشهر، آبادان، و مناطق جنوبی‌تر از آنها)] و بخشی از اروپا(تمام قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه و تمام اسپانیا) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه(به‌جز نیوزیلند و جزایر نزدیک آن) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2)، شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی(و 29 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، شمال‌شرقی لهستان، دانمارک و مناطق بالاتر] و بیشترِ آسیا[به‌جز کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی و مغولستان، شرق و شمال چین(شهرهای نانچانگ، ووهانگ، شیان، لانژو، و مناطق شرقی‌تر و شمالی‌تر از آنها)، و به‌جز تقریباً تمام کشورهای قرقیزستان و قزّاقستان و روسیه] و بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه[پاپوآ گینۀ نو، غرب و شمال استرالیا] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
2- غیر از مناطق بند 1، در بقیّۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّه‌های اقیانوسیّه و آسیا و اروپا)، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی(و 29 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، شمال‌شرقی لهستان، دانمارک و مناطق بالاتر] و بیشترِ آسیا[به‌جز کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی و مغولستان، شرق و شمال چین(شهرهای نانچانگ، ووهانگ، شیان، لانژو، و مناطق شرقی‌تر و شمالی‌تر از آنها)، و به‌جز تقریباً تمام کشورهای قرقیزستان و قزّاقستان و روسیه] و بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه[پاپوآ گینۀ نو، غرب و شمال استرالیا] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.
یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پی‌نوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)
***************************************************
پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ 21 اسفندماه 1397 ساعت 3:00)
نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه رجب 1440 قمری
با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری»، رؤیت هلال ماه رجب در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی در سراسر ایران با چشم مسلّح، ممکن بود؛ ولی رؤیت آن با چشم عادی، به‌جز نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان) دشوار بود. مطلب زیر برای بررسی گزارش‌های استهلال و نتیجه‌گیری طبق «مبنای یکم: مبنای لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق(مبنای فقهی مشهور فقها)» نگاشته شده؛ وگرنه، طبق مبانی دیگر، آغاز ماه رجب 1440 قمری در جمعه 17 اسفند 1397 شمسی، اختلافی نبود.
چند روزی صبر کردم تا گزارش‌های بیشتری از رؤیت هلال با چشم عادی در ایران منتشر شود؛ آنچه به‌دست آمد، رؤیت هلال با چشم عادی «فقط در سه مکان» بود:
1- پردیسان قم (ظاهراً توسّط 4 نفر)
2- دولت‌آباد اصفهان (توسّط 3 نفر)
3- درچه اصفهان (توسّط یک آقا و یک خانم)
ابتدا چند گزارش مربوط، تقدیم و سپس ارزیابی می‌شود:
گزارش یکم: بخشی از گزارش استهلال ماه رجب 1440 قمری منتشرشده در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری
«ج- گزارش‌های رسیده
در همین راستا ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی در غروب روز پنجشنبه اقدام به استهلال نمودند که نتیجۀ آن به قرار ذیل است:
(۱) مناطقی که هوا صاف بود و هلال با چشم غیر مسلح رؤیت شد:
استان قم: قم، پردیسان
استان اصفهان:تپه شهدای گمنام درچه، دولت آباد (دو گروه)
(۲) مناطقی که هوا صاف و یا کمی غبارآلود بود و هلال با چشم مسلح رؤیت شد:
استان تهران: بوستان چیتگر
استان خوزستان: اهواز، دزفول
استان خراسان رضوی: گناباد
استان خراسان جنوبی: سه قلعه، خضری
استان خراسان شمالی: بجنورد
استان اصفهان: اصفهان، شهرضا
استان مرکزی: آستانه
استان فارس: شیراز، لامرد
استان بوشهر: بوشهر
استان یزد: یزد، میبد، اردکان
استان چهارمحال بختیاری: بروجن
استان ایلام: دهلران»
--
گزارش دوم: بخشی از گزارش آقای مهدی رحیمی از رصدگاه «دولت‌آباد اصفهان» منتشرشده در پایگاه اطّلاع‌رسانی هلال ماه
«به غیر از یک درجه کوه در افق، هیچ مانع دیگری وجود نداشت و آسمان بسیار خوب و صاف و بدون غبار بود. ... ساعت 18:22 آقای [محمد] رحیمی توانستند هلال را در تصاویری که از افق گرفته بودند ثبت نمایند که کار بسیار جالبی بود ، بدون اینکه دوربینشان روی سه پایه باشد موفق شدند عکس خوبی از ماه تهیه کنند ، با کمک تصویر تهیه شده ، محل هلال ماه را مشخص و سپس هلال را مشاهده کردیم.
همگی تلاشهایمان را برای رویت با چشم معمولی تمرکز و از ساعت 18:29 ، بنده و آقای محمد رحیمی و آقای سجاد اصغری موفق به رویت هلال ماه با چشم معمولی شدیم.»
--
گزارش سوم: بخشی از گزارش آقای علیرضا بوژمهرانی از رصدگاه «درچه اصفهان» منتشرشده در وبلاگ ایشان
«همراه همسرم به رصدگاه کوی دوست (بوستان شهدای گمنام درچه) رفتیم. ... هواپیمایی در دور دست و در نزدیک محل حضور هلال از جنوب به شمال در حرکت بود و ردی از خودش بجا میذاشت. نگاه به این هواپیما و ردش نشون میداد که فوکوس دوربینم بسیار عالی است. در همین زمان هلال ماه رو در بالای این رد تشخیص دادم و اولین رویت شکل گرفت. ساعت 18:20 بود. 1 دقیقه بعد با دوربین 7 در 50 هم موفق به رویت شدم. بتدریج دوستان همراه یکی بعد از دیگری تونستند هلال رو با دوربین مشاهد کنند. پس از رویت شدن هلال با ابزار از اونها خواستم برای رویت با چشم تلاش کنند.
در ساعت 18:29 موفق شدم هلال رو به وضوح با چشم غیر مسلح ببینم. لحظاتی بعد همسرم نیز موفق به اینکار شدند اما دیگر همراهان نتونستند در این رابطه به یقین برسند. ...
وضعیت آسمان افق غربی: کاملاً صاف و پاک ، عاری از ابر و غبار»
--
ارزیابی و بررسی گزارش‌ها:
1- بند (2) گزارش یکم(گزارش استهلال دفتر مقام معظّم رهبری) اذعان می‌کند که در مناطق متعدّدی «هوا صاف و یا کمی غبارآلود بود» و گروه‌های متعدّد استهلال، فقط هلال را با چشم مسلّح رؤیت کردند؛ و با توجّه به اینکه این گزارش‌ها در مقام بیان هستند، سکوت آنها دربارۀ رؤیت هلال با چشم عادی، «خبر از ناکامی تلاش‌ها و عدم رؤیت هلال با چشم عادی» محسوب می‌شود. این «خبر از عدم رؤیت» از سوی گروه‌ها و نفرات متعدّد، به‌ویژه در مناطق جنوبی مانند لامرد و بوشهر که کاملاً در منطقۀ ممکن‌الرؤیة قرار داشتند، در حکم معارض با «خبر از رؤیت هلال با چشم عادی» از سوی چند نفر معدود در مناطق بالاتر مانند اصفهان و قم است.
2- اگر کسی گزارش‌ها را کامل و دقیق بخواند، متوجّه می‌شود که طبق تصریح خود گزارشگران در رصدگاه‌های دولت‌آباد و درچه، چندین نفر در رصدگاه، هلال را با چشم مسلّح دیده و سپس برای رؤیت آن با چشم عادی تلاش کرده‌اند؛ ولی همگی موفّق نشده‌اند و در دولت‌آباد فقط 3 نفر از 9 (یا 10) نفر و در درچه فقط 2 نفر(یک آقا و یک خانم) از 8 نفر موفّق به رؤیت هلال با چشم عادی شده‌اند که اینها نیز در حکم معارض شمرده می‌شود؛ زیرا طبق مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی»، تیزبینی چند نفر ملاک نیست و آنچه شرعاً ملاک است، امکان رؤیت برای غالب مردم است و در روایات معتبر نیز چنین آمده‌است:
* «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا رَأَيْتُمُ الْهِلَالَ فَصُومُوا وَ إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا وَ لَيْسَ بِالرَّأْيِ وَ لَا بِالتَّظَنِّي وَ لَيْسَ الرُّؤْيَةَ أَنْ يَقُومَ عَشَرَةُ نَفَرٍ فَيَقُولَ وَاحِدٌ هُوَ ذَا وَ يَنْظُرُ تِسْعَةٌ فَلَا يَرَوْنَهُ لَكِنْ إِذَا رَآهُ وَاحِدٌ رَآهُ أَلْفٌ.» [الکافي(ط الإسلامیّة)، ج 4، ص 77، ح 6]
* «عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ كَمْ يُجْزِي فِي رُؤْيَةِ الْهِلَالِ؟ فَقَالَ: إِنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ فَرِيضَةٌ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ فَلَا تُؤَدُّوا بِالتَّظَنِّي وَ لَيْسَ رُؤْيَةُ الْهِلَالِ أَنْ يَقُومَ عِدَّةٌ فَيَقُولَ وَاحِدٌ قَدْ رَأَيْتُهُ وَ يَقُولَ الآخَرُونَ لَمْ نَرَهُ! إِذَا رَآهُ وَاحِدٌ رَآهُ مِائَةٌ وَ إِذَا رَآهُ مِائَةٌ رَآهُ أَلْفٌ وَ لَا يُجْزِي فِي رُؤْيَةِ الْهِلَالِ إِذَا لَمْ يَكُنْ فِي السَّمَاءِ عِلَّةٌ أَقَلُّ مِنْ شَهَادَةِ خَمْسِينَ وَ إِذَا كَانَتْ فِي السَّمَاءِ عِلَّةٌ قُبِلَتْ شَهَادَةُ رَجُلَيْنِ يَدْخُلَانِ وَ يَخْرُجَانِ مِنْ مِصْرٍ.» [تهذيب الأحكام، ج 4، ص 160، ح 23]
3- بر همین اساس، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) اعلام کرد:
«بنا به گزارش رسيده از طرف دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه) رؤيت هلال ماه رجب با چشم غير مسلّح در غروب پنجشنبه در عراق و مناطق همجوار نزد معظم‌له به اثبات نرسيده‌است و بنابراين، جمعه 17 اسفند 97 برابر با سی‌ام جمادى‌الثانی 1440 و شنبه اول ماه رجب خواهد بود.
متن خبر دريافتى به اين شرح است:
بسم الله الرحمن الرحيم
لم يثبت لدى سماحة السيد السيستاني (دام ظله) رؤية هلال شهر رجب الاصب بالعين المجردة بعد غروب يوم الخميس ٢٩ جمادى الآخرة ١٤٤٠ في العراق و المناطق المجاورة له، و لذلك يكون يوم السبت هو اوّل ايام هذا الشهر الفضيل. مكتب السيد السيستاني - النجف الاشرف»
4- به فرض پذیرش این رؤیت‌ها، دقّت در نقشه‌های هم‌افقی روشن می‌سازد که تحقّق رؤیت با چشم عادی در اصفهان و قم، برای اثبات اوّل ماه در نوار بالایی کشور(استان‌های خراسان رضوی و شمالی، گلستان، مازندران، گیلان، البرز، قزوین، زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی) مفید نیست.
التماس دعا
