وبلاگ آسمان 25

نگاشته‌های « محسن فصاحت » در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ...
وبلاگ آسمان 25

باسمه تعالی
نگاشته‌های خویش در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ... را در این وبلاگ منتشر می‌کنم.

ادمینِ محترم، خلاصۀ مطالب وبلاگ را با اجازه و هماهنگی بنده، در کانال پیام‌رسان‌های منتخب (که لینکشان در بخش پیوندها آمده) بازنشر می‌کند.

***
برای ارتباط با من، به آدرس aasemaan25@gmail.com ایمیل بزنید؛
یا در صفحهٔ مستقلّ «درباره من(بیوگرافی) و راه تماس» برایم پیام بگذارید؛
البتّه پیام‌ها و نظرات این وبلاگ را دیر به دیر می‌خوانم.

بایگانی
آخرین نظرات

وبلاگ آسمان 25

نگاشته‌های « محسن فصاحت » در نقد مشهورات، پیش‌بینی رؤیت هلال و استهلال ماهیانه، فقهی و اصولی، تفسیری و حدیثی و ...

۱۰ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «ماه رجب» ثبت شده است

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1444 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 قمری، در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 در 1 بهمن 1401 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 قمری، در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 در 2 بهمن 1401 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 قمری، در غروب دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1444 در 3 بهمن 1401 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به‌سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در اوضاع جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 20:53 UTC شنبه 21 ژانویۀ 2023 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 11 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 14.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1444 قمری در ایران) برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- در غروب دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی (و 30 جمادی الثانیة 1444 قمری در ایران) برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و سه‌شنبه 4 بهمن 1401 شمسی برابر با 24 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله: قارّۀ آفریقا و بخشی از عربستان) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله: قارّۀ آفریقا و بخشی از عربستان) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (سراسر اقیانوس آرام و آمریکای مرکزی، بیشترِ آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و قارّۀ آفریقا) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1444 قمری در ایران) برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در یک‌سومِ جنوبی و یک‌سومِ میانی ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شمال‌غربی و شمال و شمال‌شرقی ایران (نیمۀ شمالی استان‌های آذربایجان غربی و زنجان و قزوین و سمنان، سراسر استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل و گیلان و مازندران و گلستان و خراسان شمالی و خراسان رضوی، شمال و شمال‌شرقی استان‌های البرز و تهران، بخشی از  شمال و شمال‌شرقی استان‌های خراسان جنوبی و یزد) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمالی (نام‌برده در بند پیشین) به‌دست آید، در سراسر ایران، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌افق با آن و جنوبی‌تر از آن، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و در آن مناطق شمالی (نام‌برده در بند پیشین)، سه‌شنبه 4 بهمن 1401 شمسی برابر با 24 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه 1 بهمن 1401 شمسی برابر با 21 ژانویۀ 2023 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب یکشنبه 2 بهمن 1401 شمسی برابر با 22 ژانویۀ 2023 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در یک‌سومِ جنوبی و یک‌سومِ میانی ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شمال‌غربی و شمال و شمال‌شرقی ایران (نیمۀ شمالی استان‌های آذربایجان غربی و زنجان و قزوین و سمنان، سراسر استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل و گیلان و مازندران و گلستان و خراسان شمالی و خراسان رضوی، شمال و شمال‌شرقی استان‌های البرز و تهران، بخشی از  شمال و شمال‌شرقی استان‌های خراسان جنوبی و یزد) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است؛ امّا چون این مناطق شمالی، در بخشی از شب با محدوده‌های رؤیت هلال مشترک‌اند، در سراسر ایران، دوشنبه 3 بهمن 1401 شمسی برابر با 23 ژانویۀ 2023 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1444 قمری خواهد بود.
یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.

۰ نظر ۰۱ بهمن ۰۱ ، ۲۰:۰۵
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1443 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 قمری، در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 در 12 بهمن 1400 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 قمری، در غروب چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 در 13 بهمن 1400 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 قمری، در غروب پنجشنبه 14 بهمن 1400 شمسی برابر با 3 فوریۀ 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1443 در 14 بهمن 1400 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 5:46 UTC سه‌شنبه 1 فوریۀ 2022 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 12 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 15.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1443 قمری در ایران) برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و پنجشنبه 14 بهمن 1400 شمسی برابر با 3 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز و بخشی از شرق اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام، سراسر آمریکای مرکزی، بیشتر آمریکای جنوبی، و بخش‌هایی از آمریکای شمالی) رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و در محدودۀ صورتی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از اقیانوس اطلس و آمریکای شمالی و جنوبی) پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم عادی نیز دیده شود. ایران هنگامی با منطقۀ رؤیت هلال، در بیشترِ شب، اشتراک دارد که اثبات شود هلال در بخش‌هایی از اقیانوس اطلس جنوبی (شرق کشور برزیل) با چشم عادی دیده شده‌است.
3- در غروب چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و پنجشنبه 14 بهمن 1400 شمسی برابر با 3 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- امّا در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز و بخشی از شرق اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام، سراسر آمریکای مرکزی، بیشتر آمریکای جنوبی، و بخش‌هایی از آمریکای شمالی) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است؛ و از آنجا که در محدوده‌های سبز و نارنجی‌رنگ، مطمئنّاً هلال با چشم عادی دیده می‌شود و ایران هم در بخشی از شب با این محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز و بخشی از شرق اقیانوس آرام) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم مسلّح و عادی دیده می‌شود و پنجشنبه 14 بهمن 1400 شمسی برابر با 3 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- امّا در غروب سه‌شنبه 12 بهمن 1400 شمسی برابر با 1 فوریۀ 2022 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ یک (سراسر اقیانوس آرام و آمریکای مرکزی و جنوبی، بخش‌هایی از آمریکای شمالی، بخش‌هایی از اقیانوس اطلس، و بخش‌هایی اندک از قارّۀ آفریقا [جنوب سیرالئون و لیبریا، غرب نامیبیا، جنوب‌غربی آنگولا]) محقّق می‌شود؛ و از آنجا که در این محدوده‌ها، مطمئنّاً هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ایران هم در بخشی از شب با این محدوده‌های رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه 13 بهمن 1400 شمسی برابر با 2 فوریۀ 2022 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1443 قمری خواهد بود.

یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در هنگام بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

۰ نظر ۱۲ بهمن ۰۰ ، ۲۰:۴۴
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1442 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 قمری، در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 در 23 بهمن 1399 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 قمری، در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 در 24 بهمن 1399 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 قمری، در غروب شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1442 در 25 بهمن 1399 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 19:06 UTC پنجشنبه 11 فوریۀ 2021 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 14 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 18 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1442 قمری در ایران) برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- در غروب شنبه 25 بهمن 1399 شمسی (و 30 جمادی الثانیة 1442 قمری در ایران) برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و یکشنبه 26 بهمن 1399 شمسی برابر با 14 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، تقریباً نشدنی و در جنوب ایران (نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان)، بسیار دشوار است و احتمال اندکی می‌رود در این نوار جنوبی پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (سراسر اقیانوس آرام و آمریکای مرکزی، بیشترِ آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس، و غربِ آفریقا) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1442 قمری در ایران) برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در یک‌سوم جنوبی و میانی ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شمال‌غربی و سواحل دریای خزر و شمال‌شرقی ایران (نیمۀ شمالی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، تقریباً سراسر استان اردبیل، مناطق ساحلی استان‌های گیلان و مازندران، شمال‌شرقی استان سمنان، سراسر استان‌های گلستان و خراسان شمالی، و تقریباً سراسر استان خراسان رضوی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار و تقریباً نشدنی است.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمالی (نام‌برده در بند پیشین) به‌دست آید، در سراسر ایران، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌افق با آن و جنوبی‌تر از آن، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و در آن مناطق شمالی (نام‌برده در بند پیشین)، یکشنبه 26 بهمن 1399 شمسی برابر با 14 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود. (بنا بر تجربه، احتمال اخیر، قوی‌تر است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 23 بهمن 1399 شمسی برابر با 11 فوریۀ 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی (و 29 جمادی الثانیة 1442 قمری در ایران) برابر با 12 فوریۀ 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در یک‌سوم جنوبی و میانی ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شمال‌غربی و سواحل دریای خزر و شمال‌شرقی ایران (نیمۀ شمالی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، تقریباً سراسر استان اردبیل، مناطق ساحلی استان‌های گیلان و مازندران، شمال‌شرقی استان سمنان، سراسر استان‌های گلستان و خراسان شمالی، و تقریباً سراسر استان خراسان رضوی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار و تقریباً نشدنی است؛ امّا از آنجا که این مناطق شمالی، در بخشی از شب با محدوده‌های رؤیت هلال مشترک‌اند، در سراسر ایران، شنبه 25 بهمن 1399 شمسی برابر با 13 فوریۀ 2021 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1442 قمری خواهد بود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

 

 

******************************************************

 
پس‌نوشت: (افزوده‌شده در تاریخ 21 اسفند 1399)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه رجب 1442 قمری

 

در غروب جمعه 24 بهمن 1399 شمسی، هیچ گزارشی از رؤیت هلال با چشم عادی در ایران به‌دست نیامد؛ امّا در مناطقی از کشور از جمله بجنورد و اردبیل، هلال با چشم مسلّح دیده شد و همین رؤیت‌ها برای اثبات اوّل ماه در سراسر ایران، در شنبه 25 بهمن 1399 شمسی طبق مبنای پنجم (مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق») کفایت می‌کند.

۰ نظر ۲۴ بهمن ۹۹ ، ۱۴:۳۲
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1441 قمری در ایران و جهان

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری، در غروب یکشنبه 4 اسفند 1398 شمسی برابر با 23 فوریه 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 در 4 اسفند 1398 - یالوپ


نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری، در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 در 5 اسفند 1398 - یالوپ


نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری، در غروب سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 در 6 اسفند 1398 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 15:32 UTC یکشنبه 23 فوریه 2020 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی نزدیک به 16 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 20 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال (برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای استرواِدِر به کِرو آبانیکو به باریلوچه) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از شهر پوئرتومونت)] و بیشترِ آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک و کوبا و ایالات متّحدۀ آمریکا و جنوب و جنوب‌غربی کانادا (پایین‌تر از خطّ واصل شهر کبک به دریاچۀ وینیپگ به شهر ادمونتون)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا (سراسر کشورهای آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، مالاوی، شمال و شمال‌غربی کشورهای زیمبابوه و موزامبیک، جنوب‌غربی کشورهای سومالی و اتیوپی، جنوب و جنوب‌غربی سودان، تقریباً سراسر کشورهای سودان جنوبی، چاد، نیجر، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی (پایین‌تر از شهرهای باریلوچه و پوئرتومونت تا عرض جغرافیایی 52 درجۀ جنوبی) و شرق و مرکز و غرب کانادا (بالاتر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ و شهر ادمونتون تا عرض جغرافیایی 60 درجۀ شمالی) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا (بقیّۀ مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و بخشی از غرب کشورهای اندونزی و مالزی (غربی‌تر از شهرهای جاکارتا و سنگاپور) و سراسر کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ویساکاپاتنام به جالگاون به وادودارا به بوج) و نوار باریکی از جنوب و جنوب‌غربی پاکستان (پایین‌تر از شهرهای کراچی و هوشاب و تربت) و بخشی از خاورمیانه [سراسر کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، لبنان، جنوب‌غربی سوریه (پایین‌تر از شهر حمص)، جنوب و جنوب‌غربی عراق (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کربلاء به حلّه به الشومليّ به المجر الکبیر) و نواری از جنوب ایران (سراسر استان‌های هرمزگان و بوشهر و شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان و به‌طور کلّی، مناطق پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ایران‌شهر به عنبرآباد به مشکان به مرودشت به مصیری به باشت به بهبهان به رامشیر به جنوب کوت سیّدصالح)] و بخشی از اروپا (تقریباً سراسر قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه، و سراسر کشورهای اسپانیا و پرتغال) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود. [در مناطق مرزی (غرب اندونزی و مالزی، جنوب هند، جنوب ایران، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای عراق و سوریه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا و فرانسه) استهلال، تعیین‌کننده است و اگر هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهند شد.]
3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، در بقیّۀ مناطق زمین (اقیانوسیّه و بیشترِ مناطق آسیا و اروپا)، در غروب سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی (و 30 جمادی‌الثانیة 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهد شد و چهارشنبه 7 اسفند 1398 شمسی برابر با 26 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.
(باید منتظر گزارش‌های استهلال ماند؛ امّا به احتمال زیاد، نیمۀ جنوبی کشور ایران، جزء مناطق بند 2 و نیمۀ شمالی آن، جزء مناطق بند 3 است.)

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای استرواِدِر به کِرو آبانیکو به باریلوچه) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از شهر پوئرتومونت)] و بیشترِ آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک و کوبا و ایالات متّحدۀ آمریکا و جنوب و جنوب‌غربی کانادا (پایین‌تر از خطّ واصل شهر کبک به دریاچۀ وینیپگ به شهر ادمونتون)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا (سراسر کشورهای آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، مالاوی، شمال و شمال‌غربی کشورهای زیمبابوه و موزامبیک، جنوب‌غربی کشورهای سومالی و اتیوپی، جنوب و جنوب‌غربی سودان، تقریباً سراسر کشورهای سودان جنوبی، چاد، نیجر، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی (پایین‌تر از شهرهای باریلوچه و پوئرتومونت تا عرض جغرافیایی 52 درجۀ جنوبی) و شرق و مرکز و غرب کانادا (بالاتر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ و شهر ادمونتون تا عرض جغرافیایی 60 درجۀ شمالی) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا (بقیّۀ مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و بخشی از غرب کشورهای اندونزی و مالزی (غربی‌تر از شهرهای جاکارتا و سنگاپور) و سراسر کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ویساکاپاتنام به جالگاون به وادودارا به بوج) و نوار باریکی از جنوب و جنوب‌غربی پاکستان (پایین‌تر از شهرهای کراچی و هوشاب و تربت) و بخشی از خاورمیانه [سراسر کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، لبنان، جنوب‌غربی سوریه (پایین‌تر از شهر حمص)، جنوب و جنوب‌غربی عراق (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کربلاء به حلّه به الشومليّ به المجر الکبیر) و نواری از جنوب ایران (سراسر استان‌های هرمزگان و بوشهر و شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان و به‌طور کلّی، مناطق پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ایران‌شهر به عنبرآباد به مشکان به مرودشت به مصیری به باشت به بهبهان به رامشیر به جنوب کوت سیّدصالح)] و بخشی از اروپا (تقریباً سراسر قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه، و سراسر کشورهای اسپانیا و پرتغال) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی و مناطق غربی‌تر، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد و مناطق شرقی‌تر از نقاط رؤیت هلال نیز، در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، برای سراسر مناطق زمین، سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای استرواِدِر به کِرو آبانیکو به باریلوچه) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از شهر پوئرتومونت)] و بیشترِ آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک و کوبا و ایالات متّحدۀ آمریکا و جنوب و جنوب‌غربی کانادا (پایین‌تر از خطّ واصل شهر کبک به دریاچۀ وینیپگ به شهر ادمونتون)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا (سراسر کشورهای آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، مالاوی، شمال و شمال‌غربی کشورهای زیمبابوه و موزامبیک، جنوب‌غربی کشورهای سومالی و اتیوپی، جنوب و جنوب‌غربی سودان، تقریباً سراسر کشورهای سودان جنوبی، چاد، نیجر، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی (پایین‌تر از شهرهای باریلوچه و پوئرتومونت تا عرض جغرافیایی 52 درجۀ جنوبی) و شرق و مرکز و غرب کانادا (بالاتر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ و شهر ادمونتون تا عرض جغرافیایی 60 درجۀ شمالی) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا (بقیّۀ مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و بخشی از غرب کشورهای اندونزی و مالزی (غربی‌تر از شهرهای جاکارتا و سنگاپور) و سراسر کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ویساکاپاتنام به جالگاون به وادودارا به بوج) و نوار باریکی از جنوب و جنوب‌غربی پاکستان (پایین‌تر از شهرهای کراچی و هوشاب و تربت) و بخشی از خاورمیانه [سراسر کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، لبنان، جنوب‌غربی سوریه (پایین‌تر از شهر حمص)، جنوب و جنوب‌غربی عراق (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای کربلاء به حلّه به الشومليّ به المجر الکبیر) و نواری از جنوب ایران (سراسر استان‌های هرمزگان و بوشهر و شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان و به‌طور کلّی، مناطق پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای ایران‌شهر به عنبرآباد به مشکان به مرودشت به مصیری به باشت به بهبهان به رامشیر به جنوب کوت سیّدصالح)] و بخشی از اروپا (تقریباً سراسر قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه، و سراسر کشورهای اسپانیا و پرتغال) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی و مناطق غربی‌تر، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد و مناطق شرقی‌تر از نقاط رؤیت هلال نیز، در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، برای سراسر مناطق زمین، سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای استرواِدِر به کِرو آبانیکو به باریلوچه) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از شهر پوئرتومونت)] و بیشترِ آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک و کوبا و ایالات متّحدۀ آمریکا و جنوب و جنوب‌غربی کانادا (پایین‌تر از خطّ واصل شهر کبک به دریاچۀ وینیپگ به شهر ادمونتون)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا (سراسر کشورهای آنگولا، زامبیا، تانزانیا، کنیا، تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، مالاوی، شمال و شمال‌غربی کشورهای زیمبابوه و موزامبیک، جنوب‌غربی کشورهای سومالی و اتیوپی، جنوب و جنوب‌غربی سودان، تقریباً سراسر کشورهای سودان جنوبی، چاد، نیجر، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی (و 29 جمادی‌الثانیة 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا [به‌جز «کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، دانمارک، شمال و شمال‌شرقی کشورهای اوکراین و آلمان، نیمۀ شمالی لهستان، شمال انگلستان و مناطق بالاتر»] و بیشترِ آسیا [به‌جز «کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، مغولستان، شرق و مرکز و شمال و شمال‌غربی چین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای فوجو به نانپینگ به چانگدی به میانیانگ به کاشغر)، نیمۀ شمالی قرقیزستان، نواری از شمال ازبکستان، تقریباً سراسرِ کشورهای قزّاقستان و روسیه (به‌جز اندکی از جنوب آنها)»] و بیشترِ قارّۀ اقیانوسیّه [به‌جز «نیوزیلند و جنوب‌شرقی استرالیا (شهر سیدنی و پایین‌تر از آن)»] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.
2- غیر از مناطق بند 1، در بقیّۀ مناطق زمین (بقیّۀ قارّه‌های اقیانوسیّه و آسیا و اروپا)، در غروب سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهد شد و چهارشنبه 7 اسفند 1398 شمسی برابر با 26 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی (و 29 جمادی‌الثانیة 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 24 فوریه 2020 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا [به‌جز «کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، دانمارک، شمال و شمال‌شرقی کشورهای اوکراین و آلمان، نیمۀ شمالی لهستان، شمال انگلستان و مناطق بالاتر»] و بیشترِ آسیا [به‌جز «کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، مغولستان، شرق و مرکز و شمال و شمال‌غربی چین (بالاتر از خطّ واصل شهرهای فوجو به نانپینگ به چانگدی به میانیانگ به کاشغر)، نیمۀ شمالی قرقیزستان، نواری از شمال ازبکستان، تقریباً سراسرِ کشورهای قزّاقستان و روسیه (به‌جز اندکی از جنوب آنها)»] و بیشترِ قارّۀ اقیانوسیّه [به‌جز «نیوزیلند و جنوب‌شرقی استرالیا (شهر سیدنی و پایین‌تر از آن)»] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهد شد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی برابر با 25 فوریه 2020 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1441 قمری خواهد بود.
 

یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

******************************************************

 
پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ 7 اسفندماه 1398 ساعت 1:15)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه رجب 1441 قمری

 

با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری»، رؤیت هلال ماه رجب در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی در سراسر ایران با چشم مسلّح، ممکن بود؛ امّا رؤیت آن با چشم عادی، به‌جز در «نواری از جنوب ایران» دشوار بود. مطلب زیر برای بررسی گزارش‌های استهلال و نتیجه‌گیری طبق «مبنای یکم: مبنای لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق (مبنای فقهی مشهور فقها)» نگاشته شده؛ وگرنه، طبق مبانی دیگر، آغاز ماه رجب 1441 قمری در سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی، اختلافی نبود.

 

در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی، گروه‌های متعدّد رصدی در سراسر ایران برای رؤیت هلال تلاش کردند؛ امّا به‌علّت بارندگی و ابری‌بودنِ هوا، تنها یک نفر (آقای سیّدمسعود بنی‌هاشمی) در شهر سراوان (استان سیستان و بلوچستان) موفّق به رؤیت هلال با چشم مسلّح (دوربین دوچشمی 110*20) شد و دیگر گروه‌ها نتوانستند هلال را با چشم عادی یا مسلّح ببینند.

 

بخشی از گزارش استهلال ماه رجب 1441 قمری منتشرشده در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری

«ج- گزارش‌های رسیده

در همین راستا ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی درغروب روز دوشنبه اقدام به استهلال نمودند که نتیجۀ آن به قرار ذیل است:
1. مناطقی که هلال با چشم مسلّح رؤیت شد:
استان سیستان و بلوچستان: سراوان
2. مناطقی که به علّت بارندگی و ابری‌بودن هوا هلال رؤیت نشد: ...»

 

بند 1 این گزارش اذعان می‌کند که هلال فقط با چشم مسلّح رؤیت شده‌است و همان رصدگر نتوانسته هلال را با چشم عادی ببیند؛ وگرنه، حتماً ذکر می‌کرد؛ پس، از آنجا که این‌گونه گزارش‌ها در مقام بیان‌اند، سکوت دربارۀ رؤیت هلال با چشم عادی، «خبر از ناکامی تلاش‌ها و عدم رؤیت هلال با چشم عادی» محسوب می‌شود.
طبق بند 1 مبنای پنجم مطلب «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری»، در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی، سراسر ایران در منطقۀ ممکن‌الرؤیة با چشم مسلّح قرار داشت و این گزارشِ رؤیت هلال در سراوان با چشم مسلّح، مؤیّدی بر آغاز ماه رجب 1441 قمری در سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی در سراسر ایران، طبق مبنای پنجم (مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق») است.
امّا عدم رؤیت هلال در سراوان با چشم عادی، مؤیّدی است بر بند 2 مبنای یکم مطلب «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1441 قمری»؛ زیرا شهر سراوان، تنها اندکی بالاتر از «خطّ واصلِ شهرهای ایران‌شهر به عنبرآباد به مشکان به مرودشت به مصیری به باشت به بهبهان به رامشیر به جنوب کوت سیّدصالح» است؛ همچنین، مؤیّد دیگرِ آن، گزارش آقای محمّد سلطان‌الکتّابی از رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی، در منتهاالیه شمال‌شرقی اسپانیا (شهر Vilabertran) است که با مناطق و شهرهای ساحلی خلیج فارس و دریای عمان (پایین‌تر از خطّ واصل شهرهای پیش‌گفته) در آغاز این ماه، هم‌افق بوده‌است.
---
به این ترتیب، سایت رسمی دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) در روز سه‌شنبه 6 اسفند 1398 شمسی، در صفحۀ اصلی عربی اعلام کرد:
«لم يثبت لدى سماحة السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) رؤية هلال شهر رجب المرجّب في مساء يوم الإثنين في العراق و المناطق المجاورة له، فوفقاً لفتواه يكون يوم غد الأربعاء أوّل أيّام هذا الشهر الفضيل.»
و در صفحۀ اصلی فارسی نیز، چنین اعلام کرد:
«بسمه تعالی
رؤیت هلال ماه رجب با چشم غیر مسلّح در شامگاه دوشنبه، نزد آقاى سیستانى(مد ظلّه) ثابت نشد؛ بنابراین به فتواى معظّم‌له، امروز سه‌شنبه آخر جمادی الثانی و فردا چهارشنبه اوّل ماه رجب خواهد بود.
دفتر آقای سیستانی(مد ظلّه)»
این خبر در مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلام شد.

گزارشی از رصدخانۀ نجومی شهر بصره نیز حاکی است که هلال ماه رجب 1441 قمری در غروب دوشنبه 5 اسفند 1398 شمسی، با چشم عادی و دوربین و تلسکوپ رؤیت نشده و تنها، تصویر آن با CCD Camera ثبت شده‌است که برای اثبات شرعی اوّل ماه، کافی نیست.
التماس دعا

۰ نظر ۰۵ اسفند ۹۸ ، ۰۱:۳۸
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1440 قمری در ایران و جهان

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب چهارشنبه 15 اسفند 1397 شمسی برابر با 6 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 در 15 اسفند 1397 - یالوپ


نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 در 16 اسفند 1397 - یالوپ


نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 در 17 اسفند 1397 - یالوپ

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 16:04 UTC چهارشنبه 6 مارس 2019 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی 16 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 20 ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً‌ تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پوئرتومونت و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی 50 درجه) و شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند(شهرهای بمبئی، پونه، حیدرآباد و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و بخشی از خاورمیانه[تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، جنوب‌غربی سوریه، جنوب و جنوب‌غربی عراق(شهرهای بصره، ناصریّه، سماوه، ابوصخیر، رطبه، ولید و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان مانند شهرهای چابهار، کنارک، میناب، بندرعبّاس، حاجی‌آباد، جهرم، فیروزآباد، برازجان، بندر گناوه، بندر دیلم، خرّمشهر، آبادان، و مناطق جنوبی‌تر از آنها)] و بخشی از اروپا(تمام قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه و تمام اسپانیا) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.[چنانچه در مناطق مرزی(جنوب هند، نوار باریک جنوبی ایران، جنوب و جنوب‌غربی کشورهای عراق و سوریه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا و فرانسه) هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهندشد.]

3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، برای بقیّۀ مناطق زمین(استرالیا و بیشترِ مناطق آسیا و اروپا)، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی(و 30 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 8 مارس 2019 میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران به‌جز نوار باریک جنوبی آن، جزء مناطق بند 3 است.)

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً‌ تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و بیشترِ آسیا[به‌جز شرق آسیا(یعنی نیمۀ شرقی کشورهای اندونزی و مالزی، سراسر کشورهای فیلیپین و کره شمالی و کره جنوبی و ژاپن، و شرق کشورهای چین و روسیه) و به‌جز قارّۀ اقیانوسیّه(یعنی استرالیا و نیوزیلند و جزایر اطراف)] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و نیمۀ جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پوئرتومونت و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی 50 درجه) و شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ) و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند 1 نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشورهای مالدیو و سری‌لانکا و جنوب هند(شهرهای بمبئی، پونه، حیدرآباد و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و بخشی از خاورمیانه[تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، اردن، فلسطین، جنوب‌غربی سوریه، جنوب و جنوب‌غربی عراق(شهرهای بصره، ناصریّه، سماوه، ابوصخیر، رطبه، ولید و مناطق جنوبی‌تر از آنها) و نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان مانند شهرهای چابهار، کنارک، میناب، بندرعبّاس، حاجی‌آباد، جهرم، فیروزآباد، برازجان، بندر گناوه، بندر دیلم، خرّمشهر، آبادان، و مناطق جنوبی‌تر از آنها)] و بخشی از اروپا(تمام قبرس، اندکی از جنوب‌غربی ترکیه، جنوب کشورهای یونان و ایتالیا، جنوب‌غربی فرانسه و تمام اسپانیا) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه(به‌جز نیوزیلند و جزایر نزدیک آن) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

3- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای 1 و 2)، شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً‌ تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز نیمۀ جنوبی آرژانتین(شهرهای ماردل‌پلاتا و باییابلانکا و پایین‌تر) و به‌جز نیمۀ جنوبی شیلی(شهر پوئرتومونت و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(تقریباً‌ تمام کشورهای آنگولا و کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، بخشی از جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، و تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی(و 29 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، شمال‌شرقی لهستان، دانمارک و مناطق بالاتر] و بیشترِ آسیا[به‌جز کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی و مغولستان، شرق و شمال چین(شهرهای نانچانگ، ووهانگ، شیان، لانژو، و مناطق شرقی‌تر و شمالی‌تر از آنها)، و به‌جز تقریباً تمام کشورهای قرقیزستان و قزّاقستان و روسیه] و بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه[پاپوآ گینۀ نو، غرب و شمال استرالیا] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

2- غیر از مناطق بند 1، در بقیّۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّه‌های اقیانوسیّه و آسیا و اروپا)، در غروب جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و شنبه 18 اسفند 1397 شمسی برابر با 9 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی(و 29 جمادی‌الثانیة 1440 قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با 7 مارس 2019 میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای بلاروس، لیتوانی، لتونی، استونی، شمال‌شرقی لهستان، دانمارک و مناطق بالاتر] و بیشترِ آسیا[به‌جز کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی و مغولستان، شرق و شمال چین(شهرهای نانچانگ، ووهانگ، شیان، لانژو، و مناطق شرقی‌تر و شمالی‌تر از آنها)، و به‌جز تقریباً تمام کشورهای قرقیزستان و قزّاقستان و روسیه] و بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه[پاپوآ گینۀ نو، غرب و شمال استرالیا] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 17 اسفند 1397 شمسی برابر با 8 مارس 2019 میلادی، روز اوّل ماه رجب 1440 قمری خواهدبود.

 

یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

***************************************************
 
پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ 21 اسفندماه 1397 ساعت 3:00)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه رجب 1440 قمری

 

با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1440 قمری»، رؤیت هلال ماه رجب در غروب پنجشنبه 16 اسفند 1397 شمسی در سراسر ایران با چشم مسلّح، ممکن بود؛ ولی رؤیت آن با چشم عادی، به‌جز نوار باریکی از جنوب ایران(شهرهای جنوبی حاشیۀ خلیج فارس و دریای عمان) دشوار بود. مطلب زیر برای بررسی گزارش‌های استهلال و نتیجه‌گیری طبق «مبنای یکم: مبنای لزوم رؤیت هلال با چشم عادی و اشتراط اتّحاد افق(مبنای فقهی مشهور فقها)» نگاشته شده؛ وگرنه، طبق مبانی دیگر، آغاز ماه رجب 1440 قمری در جمعه 17 اسفند 1397 شمسی، اختلافی نبود.

 

چند روزی صبر کردم تا گزارش‌های بیشتری از رؤیت هلال با چشم عادی در ایران منتشر شود؛ آنچه به‌دست آمد، رؤیت هلال با چشم عادی «فقط در سه مکان» بود:

1- پردیسان قم (ظاهراً توسّط 4 نفر)

2- دولت‌آباد اصفهان (توسّط 3 نفر)

3- درچه اصفهان (توسّط یک آقا و یک خانم)

ابتدا چند گزارش مربوط، تقدیم و سپس ارزیابی می‌شود:

 

گزارش یکم: بخشی از گزارش استهلال ماه رجب 1440 قمری منتشرشده در بخش «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری

«ج- گزارش‌های رسیده

در همین راستا ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی در غروب روز پنجشنبه اقدام به استهلال نمودند که نتیجۀ آن  به قرار ذیل است:

(۱) مناطقی که هوا صاف بود و هلال با چشم غیر مسلح رؤیت شد:

استان قم: قم، پردیسان

استان اصفهان:تپه شهدای گمنام درچه، دولت آباد (دو گروه)

(۲) مناطقی که هوا صاف و یا کمی غبارآلود بود و هلال با چشم مسلح رؤیت شد:

استان تهران: بوستان چیتگر

استان خوزستان: اهواز، دزفول

استان خراسان رضوی: گناباد

استان خراسان جنوبی: سه قلعه، خضری

استان خراسان شمالی: بجنورد

استان اصفهان: اصفهان، شهرضا

استان مرکزی: آستانه

استان فارس: شیراز، لامرد

استان بوشهر: بوشهر

استان یزد: یزد، میبد، اردکان

استان چهارمحال بختیاری: بروجن

استان ایلام: دهلران»

--

گزارش دوم: بخشی از گزارش آقای مهدی رحیمی از رصدگاه «دولت‌آباد اصفهان» منتشرشده در پایگاه اطّلاع‌رسانی هلال ماه

«به غیر از یک درجه کوه در افق، هیچ مانع دیگری وجود نداشت و آسمان بسیار خوب و صاف و بدون غبار بود. ... ساعت 18:22 آقای [محمد] رحیمی توانستند هلال را در تصاویری که از افق گرفته بودند ثبت نمایند که کار بسیار جالبی بود ، بدون اینکه دوربینشان روی سه پایه باشد موفق شدند عکس خوبی از ماه تهیه کنند ، با کمک تصویر تهیه شده ، محل هلال ماه را مشخص و سپس هلال را مشاهده کردیم.

همگی تلاشهایمان را برای رویت با چشم معمولی تمرکز و از ساعت 18:29 ، بنده و آقای محمد رحیمی و آقای سجاد اصغری موفق به رویت هلال ماه با چشم معمولی شدیم.»

--

گزارش سوم: بخشی از گزارش آقای علیرضا بوژمهرانی از رصدگاه «درچه اصفهان» منتشرشده در وبلاگ ایشان

«همراه همسرم به رصدگاه کوی دوست (بوستان شهدای گمنام درچه) رفتیم. ... هواپیمایی در دور دست و در نزدیک محل حضور هلال از جنوب به شمال در حرکت بود و ردی از خودش بجا میذاشت. نگاه به این هواپیما و ردش نشون میداد که فوکوس دوربینم بسیار عالی است. در همین زمان هلال ماه رو در بالای این رد تشخیص دادم و اولین رویت شکل گرفت. ساعت 18:20 بود. 1 دقیقه بعد با دوربین 7 در 50 هم موفق به رویت شدم. بتدریج دوستان همراه یکی بعد از دیگری تونستند هلال رو با دوربین مشاهد کنند. پس از رویت شدن هلال با ابزار از اونها خواستم برای رویت با چشم تلاش کنند.

در ساعت 18:29 موفق شدم هلال رو به وضوح با چشم غیر مسلح ببینم. لحظاتی بعد همسرم نیز موفق به اینکار شدند اما دیگر همراهان نتونستند در این رابطه به یقین برسند. ...

وضعیت آسمان افق غربی: کاملاً صاف و پاک ، عاری از ابر و غبار»

--

 

ارزیابی و بررسی گزارش‌ها:

1- بند (2) گزارش یکم(گزارش استهلال دفتر مقام معظّم رهبری) اذعان می‌کند که در مناطق متعدّدی «هوا صاف و یا کمی غبارآلود بود» و گروه‌های متعدّد استهلال، فقط هلال را با چشم مسلّح رؤیت کردند؛ و با توجّه به اینکه این گزارش‌ها در مقام بیان هستند، سکوت آنها دربارۀ رؤیت هلال با چشم عادی، «خبر از ناکامی تلاش‌ها و عدم رؤیت هلال با چشم عادی» محسوب می‌شود. این «خبر از عدم رؤیت» از سوی گروه‌ها و نفرات متعدّد، به‌ویژه در مناطق جنوبی مانند لامرد و بوشهر که کاملاً در منطقۀ ممکن‌الرؤیة قرار داشتند، در حکم معارض با «خبر از رؤیت هلال با چشم عادی» از سوی چند نفر معدود در مناطق بالاتر مانند اصفهان و قم است.

2- اگر کسی گزارش‌ها را کامل و دقیق بخواند، متوجّه می‌شود که طبق تصریح خود گزارشگران در رصدگاه‌های دولت‌آباد و درچه، چندین نفر در رصدگاه، هلال را با چشم مسلّح دیده و سپس برای رؤیت آن با چشم عادی تلاش کرده‌اند؛ ولی همگی موفّق نشده‌اند و در دولت‌آباد فقط 3 نفر از 9 (یا 10) نفر و در درچه فقط 2 نفر(یک آقا و یک خانم) از 8 نفر موفّق به رؤیت هلال با چشم عادی شده‌اند که اینها نیز در حکم معارض شمرده می‌شود؛ زیرا طبق مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی»، تیزبینی چند نفر ملاک نیست و آنچه شرعاً ملاک است، امکان رؤیت برای غالب مردم است و در روایات معتبر نیز چنین آمده‌است:

* «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا رَأَيْتُمُ الْهِلَالَ فَصُومُوا وَ إِذَا رَأَيْتُمُوهُ فَأَفْطِرُوا وَ لَيْسَ بِالرَّأْيِ وَ لَا بِالتَّظَنِّي وَ لَيْسَ الرُّؤْيَةَ أَنْ يَقُومَ عَشَرَةُ نَفَرٍ فَيَقُولَ وَاحِدٌ هُوَ ذَا وَ يَنْظُرُ تِسْعَةٌ فَلَا يَرَوْنَهُ لَكِنْ إِذَا رَآهُ وَاحِدٌ رَآهُ أَلْفٌ.» [الکافي(ط الإسلامیّة)، ج 4، ص 77، ح 6]

* «عَنْ أَبِي أَيُّوبَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ كَمْ يُجْزِي فِي رُؤْيَةِ الْهِلَالِ؟ فَقَالَ: إِنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ فَرِيضَةٌ مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ فَلَا تُؤَدُّوا بِالتَّظَنِّي وَ لَيْسَ رُؤْيَةُ الْهِلَالِ أَنْ يَقُومَ عِدَّةٌ فَيَقُولَ وَاحِدٌ قَدْ رَأَيْتُهُ وَ يَقُولَ الآخَرُونَ لَمْ نَرَهُ! إِذَا رَآهُ وَاحِدٌ رَآهُ مِائَةٌ وَ إِذَا رَآهُ مِائَةٌ رَآهُ أَلْفٌ وَ لَا يُجْزِي فِي رُؤْيَةِ الْهِلَالِ إِذَا لَمْ يَكُنْ فِي السَّمَاءِ عِلَّةٌ أَقَلُّ مِنْ شَهَادَةِ خَمْسِينَ وَ إِذَا كَانَتْ فِي السَّمَاءِ عِلَّةٌ قُبِلَتْ شَهَادَةُ رَجُلَيْنِ يَدْخُلَانِ وَ يَخْرُجَانِ مِنْ مِصْرٍ.» [تهذيب الأحكام، ج ‌4، ص 160، ح 23]

3- بر همین اساس، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) اعلام کرد:

«بنا به گزارش رسيده از طرف دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه) رؤيت هلال ماه رجب با چشم غير مسلّح در غروب پنجشنبه در عراق و مناطق همجوار نزد معظم‌له به اثبات نرسيده‌است و بنابراين، جمعه 17 اسفند 97 برابر با سی‌ام جمادى‌الثانی 1440 و شنبه اول ماه رجب خواهد بود.

متن خبر دريافتى به اين شرح است:

بسم الله الرحمن الرحيم

 

لم يثبت لدى سماحة السيد السيستاني (دام ظله) رؤية هلال شهر رجب الاصب بالعين المجردة بعد غروب يوم الخميس ٢٩ جمادى الآخرة ١٤٤٠ في العراق و المناطق المجاورة له، و لذلك يكون يوم السبت هو اوّل ايام هذا الشهر الفضيل. مكتب السيد السيستاني - النجف الاشرف»

 
4- به فرض پذیرش این رؤیت‌ها، دقّت در نقشه‌های هم‌افقی روشن می‌سازد که تحقّق رؤیت با چشم عادی در اصفهان و قم، برای اثبات اوّل ماه در نوار بالایی کشور(استان‌های خراسان رضوی و شمالی، گلستان، مازندران، گیلان، البرز، قزوین، زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی) مفید نیست.
التماس دعا
۰ نظر ۱۴ اسفند ۹۷ ، ۰۳:۴۲
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1439 قمری در غروب شنبه 26 و یکشنبه 27 اسفند ماه 1396

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 قمری، در غروب شنبه 26 اسفند 1396 شمسی برابر با 17 مارس 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 در 26 اسفند 1396 - عوده


دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری 
هلال ماه رجب 1439 قمری، در غروب یکشنبه 27 اسفند 1396 شمسی برابر با 18 مارس 2018 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 در 27 اسفند 1396 - عوده
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


سه) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 قمری، در غروب شنبه 26 اسفند 1396 شمسی برابر با 17 مارس 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 در 26 اسفند 1396 - یالوپ


چهار) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 قمری، در غروب یکشنبه 27 اسفند 1396 شمسی برابر با 18 مارس 2018 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1439 در 27 اسفند 1396 - یالوپ
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


نتیجه‌گیری*:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه رجب 1439 قمری در غروب شنبه 26 اسفند 1396 شمسی برابر با 28 جُمادی‌الثانیة 1439 قمری و 17 مارس 2018 میلادی، نه تنها در ایران و عراق، بلکه در سراسر قارّه‌ها و خشکی‌های زمین، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه رجب 1439 قمری در غروب یکشنبه 27 اسفند 1396 شمسی برابر با 29 جمادی الثانیة 1439 قمری و 18 مارس 2018 میلادی، با چشم مسلّح و غیر مسلّح در سراسر ایران و عراق به‌راحتی دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند و قائل به «اشتراط اتّحاد افق» هستند و «اشتراک در شب» را کافی نمی‌دانند، ماه جمادی‌الثانیه 29 روزه و طبق هر دو مبنا، دوشنبه 28 اسفند 1396 شمسی روز اوّل ماه رجب 1439 قمری خواهدبود.


یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.


التماس دعا



پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان مقارنه، زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. با توجّه به تجارب عملی و نتایج استهلال ماه‌های چند سال گذشته، معیار یالوپ دقیق‌تر است و هنگام نگارش بخش «نتیجه‌گیری»، بیشتر بر آن تکیه می‌شود.

3. هنگام نتیجه‌گیری و پیش‌بینی رؤیت هلال(چه با چشم مسلّح و چه غیر مسلّح) طبق مبنای فقهی مشهور فقهاء(اشتراط اتّحاد افق) عمل می‌شود(یعنی رؤیت هلال در یک نقطه، فقط برای مناطقِ هم‌افق و قریب‌الأفق با آن کافی است؛ نه برای نقاط بعیدالأفق یا همۀ زمین و نه برای نقاطی که با هم، اشتراک در شب دارند)؛ از این‌رو، مراکز اسلامی یا نهادها و افرادی که تابع مبنای غیر مشهور هستند(مبنای حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، وحیدخراسانی، صافی‌گلپایگانی، هاشمی‌شاهرودی، نوری‌همدانی و ...)، ممکن است روز دیگری را اوّل ماه اعلام کنند.

4. در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، گزارش استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)


۰ نظر ۲۴ اسفند ۹۶ ، ۰۱:۰۶
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1438 قمری در غروب سه‌شنبه 8 و چهارشنبه 9 فروردین ماه 1396

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 قمری، در غروب سه‌شنبه 8 فروردین 1396 شمسی برابر با 28 مارس 2017 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 در 8 فروردین 1396 - عوده


دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری 
هلال ماه رجب 1438 قمری، در غروب چهارشنبه 9 فروردین 1396 شمسی برابر با 29 مارس 2017 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 در 9 فروردین 1396 - عوده
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


سه) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 قمری، در غروب سه‌شنبه 8 فروردین 1396 شمسی برابر با 28 مارس 2017 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 در 8 فروردین 1396 - یالوپ


چهار) 
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 قمری، در غروب چهارشنبه 9 فروردین 1396 شمسی برابر با 29 مارس 2017 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1438 در 9 فروردین 1396 - یالوپ
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


نتیجه‌گیری:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه رجب 1438 قمری در غروب سه‌شنبه 8 فروردین 1396 شمسی برابر با 29 جمادی الثانیة 1438 قمری و 28 مارس 2017 میلادی، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر قارّه آسیا، با چشم غیر مسلّح و حتّی با چشم مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه رجب 1438 قمری در غروب چهارشنبه 9 فروردین 1396 شمسی برابر با 30 جمادی‌الثانیة 1438 قمری و 29 مارس 2017 میلادی، با چشم مسلّح و غیر مسلّح در سراسر ایران دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و همچنین بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند، ماه جمادی‌الثانیه 30 روزه و طبق هر دو مبنا، پنجشنبه 10 فروردین 1396 شمسی روز اوّل ماه رجب 1438 قمری خواهدبود.


یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.


التماس دعا

۳ نظر ۰۵ فروردين ۹۶ ، ۰۱:۱۶
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب المرجّب 1437 قمری در غروب پنجشنبه 19 و جمعه 20 فروردین ماه 1395

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 قمری، در غروب پنجشنبه 19 فروردین 1395 شمسی برابر با 7 آوریل 2016 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 در 19 فروردین 1395 - عوده


دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری
هلال ماه رجب 1437 قمری، در غروب جمعه 20 فروردین 1395 شمسی برابر با 8 آوریل 2016 میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 در 20 فروردین 1395 - عوده
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


سه)
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 قمری، در غروب پنجشنبه 19 فروردین 1395 شمسی برابر با 7 آوریل 2016 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 در 19 فروردین 1395 - یالوپ


چهار)
نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 قمری، در غروب جمعه 20 فروردین 1395 شمسی برابر با 8 آوریل 2016 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشه رؤیت‌پذیری هلال ماه رجب 1437 در 20 فروردین 1395 - یالوپ
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)


نتیجه‌گیری:

1. با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق و عربستان در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه رجب المرجّب 1437 قمری در غروب پنجشنبه 19 فروردین 1395 شمسی برابر با 28 جمادی الثانیة 1437 قمری و 7 آوریل 2016 میلادی، در قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا با چشم مسلّح و غیر مسلّح، ناممکن است.

2. هلال ماه رجب 1437 قمری در غروب جمعه 20 فروردین 1395 شمسی برابر با 29 جمادی‌الثانیة 1437 قمری و 8 آوریل 2016 میلادی، با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند و نیز، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند، ماه جمادی الثانیه 29 روزه و طبق هر دو مبنا، شنبه 21 فروردین 1395 شمسی روز اوّل ماه رجب 1437 قمری خواهدبود.

یادآور می‌شود که ماه رجب، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ 555 قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود.


التماس دعا


۲ نظر ۱۸ فروردين ۹۵ ، ۰۰:۲۵
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

«بالمولودین فی رجب» کدام دو امام، زادۀ ماه رجب‌اند؟


این‌بار یکی از مشهوراتی را که در دعای هر روزِ ماه رجب تکرار می‌شود و کمتر به تناقضِ آن پرداخته شده، بر می‌رسیم* تا اثبات کنیم طبق آنچه به دست ما رسیده، زادروز امام محمّد تقی(ع) و امام علی نقی(ع) در ماه رجب نیست و دو امامی که زادۀ ماه رجب‌اند، امام محمّد باقر(ع) و امام علی(ع) هستند.

بیشترِ خوانندگان، این دعا را در «مفاتیح الجنان» شیخ عبّاس قمی(ره) دیده و خوانده‌اند؛ البتّه ایشان از کتاب «مصباح المتهجّد» شیخ طوسی(ره) نقل می‌کند؛ چنان‌که سیّد بن طاووس(ره) در «إقبال الأعمال» و علّامه مجلسی(ره) در «بحار الأنوار» و «زاد المعاد» و بیشترِ نویسندگان بعدی نیز، از «مصباح» شیخ طوسی(ره) نقل کرده‌اند که فرموده:
«قال ابن عیّاش: و خرج إلی أهلی على ید الشیخ الکبیر أبی القاسم رضی الله عنه فی مقامه عندهم هذا الدعاء فی أیّام رجب: اللّهم إنّی أسألک بالمولودین فی رجب محمّد بن علیّ الثانی و ابنه علیّ بن محمّد المنتجب» (مصباح المتهجّد، ج ‏2، ص 804 – 805)
شیخ طوسی(ره) پس از دعاء و در ادامه فرموده:
«و ذکر ابن عیّاش أنّه کان مولد أبی الحسن الثالث یوم الثانی من رجب و ذکر أیضاً أنّه کان یوم الخامس و ذکر أنّه کان یوم العاشر مولد أبی جعفر الثانی(ع) و ذکر أیضاً أنّ یوم الثالث عشر کان مولد أمیر المؤمنین(ع) فی الکعبة قبل النبوّة باثنتی عشرة سنة» (همان)

برخی به استناد این دعا و نقل ابن‌عیّاش -که خواهیم گفت سندش ضعیف است- قائل شده‌اند که امام محمّد تقی(ع) در دهم ماه رجب و امام علی نقی(ع) در دوم یا پنجم ماه رجب به دنیا آمده‌اند!
اگر یادآوری کنیم که زادروز امام محمّد باقر(ع) در اوّل رجب و امام علی(ع) نیز در سیزده رجب است و دعا باید «اللّهم إنّی أسألک بالموالید فی رجب...» می‌بود و چه خصوصیّتی داشته که از میان چهار امام معصوم، تنها به دو امام سوگند یاد شود و تنها به آن دو توسّل شود، دست به توجیهاتی می‌زنند که پذیرفتنی نیست؛ تا آنجا که به اقوال ضعیف دست می‌یازند تا زادروز امام باقر(ع) را در ماه صفر و زادروز امام علی(ع) را در ماه شعبان یا ماه مبارک رمضان بدانند! در حالی که این دعا با سند ضعیف، اگر برای راز و نیاز و دعاخواندن پذیرفتنی باشد، برای اثبات مطالب علمی و رویدادهای تاریخی ضعیف است و پذیرفتنی نیست.


بر اساس «پژوهش محقّقان»** زادروز امام محمّد باقر(ع) در اوّل رجب سال 57 ق، زادروز امام علی نقی(ع) در 15 ذی‌الحجّة سال 212 ق، زادروز امام محمّد تقی(ع) در 15 ماه رمضان سال 195 ق، و زادروز امیرالمؤمنین امام علی(ع) در 13 رجب سال 30 عام‌الفیل بوده‌است.

تنها برای نمونه، به بخشی از پژوهش دربارۀ زادروز امام جواد(ع) اشاره می‌شود تا ضمن آن، ضعف سند آن دعا هم بیان شود:
جز همان یک روایت ابن‌عیّاش که زادروز امام جواد(ع) را در ماه رجب دانسته، منابع کهن شیعیان(مانند «فرق‌الشیعة» نوبختی، «المقالات و الفرق» اشعری، «الکافی» کلینی، «اثبات الوصیّة» مسعودی، «تاریخ قم» قمی، «الإرشاد» و «مسارّ الشیعة» و «المقنعة» مفید، «تهذیب الأحکام» طوسی، «دلائل الإمامة» طبری، «روضة الواعظین» فتّال نیشابوری، «إعلام الوری» و «تاج الموالید» طبرسی، «مناقب» ابن شهرآشوب، «کشف الغمّة» اربلی، «المستجاد» علّامه حلّی، «الدروس» شهید اوّل، و ...) بر زادروز ایشان در ماه مبارک رمضان تأکید دارند.



روایت ابن‌عیّاش از چند جهت، پذیرفتنی نمی‌نماید:

1. شیخ طوسی(ره) که نخستین ثبت‌کننده این گزارش است، فقط به نقل آن در کتاب «مصباح المتهجّد» -که کتابی گزارشی است- بسنده کرده و در کتاب «تهذیب الأحکام» خویش -که برترین کتاب پژوهشی اوست- آن را بر نتابیده و بر زادروز امام جواد(ع) در ماه مبارک رمضان تأکید کرده‌است؛ چنان‌که طبرسی(ره) و ابن شهرآشوب(ره) نیز چنین کرده‌اند.

2. گزارش ابن‌عیّاش به لحاظ اعتبار، قابل اعتماد نیست؛ زیرا با اینکه وی از عالمان و راویان تاریخ و حدیث بوده، به گفتۀ نجاشی(ره) و شیخ طوسی(ره) حافظۀ وی در پایان عمر به‌گونه‌ای دچار اختلال و ناتوانی شد که تعبیرها و مطالب را به هم می‌آمیخت و جابه‌جا گزارش می‌کرد!
رجالی بزرگ شیعه، جناب نجاشی(ره) دربارۀ ابن‌عیّاش می‌گوید: «این شیخ را دیدم و دوستِ من و پدرم بود و از او مطالب فراوانی شنیدم؛ ولی از آنجا که دیدم شیوخ ما او را ضعیف می‌دانند، از او چیزی روایت نکردم و از او پرهیز کردم.»

به نظر می‌رسد گزارش وی دربارۀ زادروز امام جواد(ع) نیز از آن مطالب به‌هم‌آمیخته و جابه‌جا بوده‌است؛ چنان‌که رجالی معاصر علّامه شوشتری(ره) در «رسالة فی تواریخ النبیّ و الآل» بر این باور است.
همچنین در دیدگاه رجالی آیت‌الله خوئی(ره) جناب ابن‌عیّاش، «ضعیف» شمرده شده‌است. (معجم رجال الحدیث، ج 3، ص 77 - 78 و المفید من معجم رجال الحدیث، ص 43)

3. با توجّه به ضعف سندی پیش‌گفته و اختلال حافظۀ ابن‌عیّاش، چه بسا در ثبت دعا یا نسخه‌برداری‌های بعدی، خطاهایی رخ داده‌باشد و بتوان گفت دعای درست، چنین بوده:
«اللّهم إنّی أسألک بالمولودین فی رجب محمّد بن علیّ الأوّل و أبیه علیّ المنتخب»

در تقویم رسمی ایران، جز زادروز امام جواد(ع)، سه زادروز دیگر با استناد به قول قوی‌تر در تقویم ثبت شده‌اند و امید است «شورای فرهنگ عمومی» به کمک کارشناسان، این موضوع را بیشتر بررسی کند و نسبت به حذف مناسبت زادروز امام جواد(ع) از ماه رجب و درج آن در تقویم‌ها در 15 ماه مبارک رمضان اقدام کند.

التماس دعا



پي‌نوشت:

*: این بررسی برگرفته از تلاش‌های پژوهشگر ارجمند، جناب «حجّت‌الاسلام و المسلمین یدالله مقدّسی» در کتاب ارزشمندِ «بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع)» است و حدود 90 درصدِ مطالب این نوشته، وام‌گرفته از کتاب ایشان است.

**: به دلیل کمبود وقت و برای اختصار مطلب، همۀ اقوال و بررسی‌های آنها ذکر نشده و هر جا عنوان «پژوهش محقّقان» آورده شود، منظور استناد به همان کتاب است و علاقه‌مندان می‌توانند برای مطالعۀ کامل به این صفحات بنگرند:
یدالله مقدّسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع)، ص 184 – 194 و 350 – 359 و 453 – 463 و 483 – 496


۰ نظر ۰۸ ارديبهشت ۹۴ ، ۰۹:۰۹
محسن فصاحت ( آسمان 25 )

«لیلة الرغائب» سنّت یا بدعت؟! - تکمیل و ویرایش سوم: 23 فروردین 1395


چند سالی است به مدد تبلیغات صدا و سیما، اعمال «لیلة الرغائب» و به‌جاآوردن آن میان مردم به‌ویژه نسل جوان، خیلی رایج شده؛ امّا ظاهراً این اعمال، سندیّت درستی ندارد که در این متن، مختصراً به آن می‌پردازیم.
-----
ابتدا بخشی از صحبت‌های آیت‌الله سیّداحمد مددی در درس خارج اصول در تاریخ 20/7/1390 را نقل می‌کنیم:

«همین صلات لیلة الرغائب که باز هم سیّد بن طاووس این را نقل کرده؛ به عین این سند و متن -که اصلاً متن و سند هم مال آنها{یعنی اهل تسنّن} است- در کتاب موضوعات ابن جوزی{سنّی} آمده!!...
اسمش را هم گذاشته‌اند شب آرزوها!! لیلة الرغائب! یک حدیثی است که آثار جعل از سر تا پای آن واضح است! خوب این چه درجه و قوت احتمالی برای آدم می‌آورد؟!...
چون اهل سنّت که شما می‌دانید به چه وضعی نماز تراویح را می‌خوانند در ماه رمضان! بعد از نماز تراویح، در طی سال، شب جمعه اول ماه رجب در مساجد جمع می‌شوند و این نماز لیلة الرغائب را می‌خوانند؛ یعنی لیلة الرغائب از لیالی مشهوره اهل سنّت بعد از تراویح است!! تراویح، درجه اوّل! به خاطر همین حدیث جعلی و لیلة الرغائب، درجه دوم!!...»

سخنان آیت‌الله مددی را از اينجا دانلود كنيد:

http://bayanbox.ir/download/885859832230452167/Madadi-900720.mp3

-----


برای توضیح بیشتر می‌توان گفت:

بحث لیلة الرغائب و اعمال آن شدیداً در میان عوامّ اهل سنّت رواج داشته و دارد؛ امّا علمای اهل سنّت از همان ابتدا، با آن مخالفت شدیدی داشتند. برای نمونه می‌توان از ابن جوزی و نووی و دیگر بزرگان حدیث اهل‌سنّت نام برد که سند این روایت را بسیار ضعیف دانسته و عمل لیلة الرغائب را بدعتی ‌بزرگ شمرده‌اند.

ابن جوزی می‌نویسد:
«هذا حدیث موضوع علی رسول الله صلی الله علیه و سلّم، ... و سمعت شیخنا عبد الوهاب الحافظ یقول: رجاله مجهولون، و قد فتشت علیهم جمیع الکتب فما وجدتهم!»

قال النووی‏:
«و هاتان الصلاتان بدعتان مذمومتان منکرتان قبیحتان‏،‏ و لا تغتر بذکرهما فی کتاب قوت القلوب ـ لأبی طالب المکی ـ والإحیاء ـ للإمام الغزالی ـ ‏،‏ و لیس لأحد أن یستدل على شرعیتهما بما روی عنه علیه الصلاة و السلام أنه قال ‏:‏ ‏{‏ الصلاة خیر موضوع ‏}‏ فإن ذلک یختص بصلاة لا تخالف الشرع بوجه من الوجوه ‏، و لا یغتر ببعض مَنِ اشْتَبَهَ علیه حکمهما من الأئمة فصنف ورقات فی استحبابهما فإنه غالط فی ذلک... و قال أبو الفرج بن الجوزی‏:‏ صلاة الرغائب موضوعة على رسول الله و کذب علیه.» المجموع (4/ 61).

امّا مایه تعجّب است که با اینکه علمای شیعه، رشد را در مخالفت اهل‌سنّت می‌دانند و حتّی احادیث صحیح آنان را هم(در صورتی که در منابع شیعه مؤیّدی برای آن نیابند) ردّ می‌کنند، با چه ملاک و معیاری این روایت ضعیف را نقل و ترویج کرده‌اند؟


پاسخی که به نظر می‌رسد، این است:

۱- سیّد بن طاووس(۵۸۹ - ۶۶۴ ق) بر مبنای قاعده «تسامح در ادلّۀ سنن» و بدون توجّه به ضعف سند، این روایت از پیامبر(ص) را در کتاب «اقبال» نقل کرده‌است.

۲- علمای بعد از سیّد بن طاووس(ره) هم، بر اساس همان مبنا یا با توجّه به ارادتی که به سیّد و قداست او داشته‌اند، این روایت را نقل کرده‌اند.

پس از جست‌وجو در منابع حدیثی شیعه آنچه یافته‌ایم، این است که افزون بر سیّد بن طاووس(ره)، شاگردش علّامه حلّی(۶۴۸ - ۷۲۶ ق) در منهاج الصلاح، کفعمی(۸۴۰ - ۹۰۵ ق) در البلد الأمین و سپس در المصباح(جنّة الأمان الواقیة)، شیخ حرّ عاملی(۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ ق) در وسائل الشیعة، و علامه مجلسی(۱۰۳۷ - ۱۱۱۰ ق) در بحار الأنوار نیز، این روایت را نقل کرده‌اند که به ترتیب، به آنها می‌پردازیم:


الف)  روایت سیّد بن طاووس(ره) در الإقبال بالأعمال الحسنة(ط دفتر تبلیغات اسلامی)، ج 3، ص 185

«وجدنا ذلك في كتب العبادات مرويّاً عن النبي صلّى اللّه عليه و آله، و نقلته أنا من بعض كتب أصحابنا رحمهم اللّه، فقال في جملة الحديث عن النبي صلّى اللّه عليه و آله في ذكر فضل شهر رجب ما هذا لفظه: "و لكن لا تغفلوا عن أوّل ليلة جمعة منه، فإنّها ليلة تسمّيها الملائكة ليلة الرغائب ..."»‏

1. مرحوم سیّد(ره) نام کتابی را که از آن برای ما نقل می‌کند، ذکر نکرده‌است و چنان‌که استاد مددی فرموده‌اند، با توجّه به متن روایت، به احتمال زیاد از کتب اهل‌تسنّن بوده و گفته‌شد که خود علمای اهل‌سنّت، این روایت را نپذیرفته‌اند.

2. گاهی گفته می‌شود که جناب سیّد(ره) کتاب‌های زیادی داشته که به دست ما نرسیده و خودش فرموده: «نقلته أنا من بعض كتب أصحابنا رحمهم اللّه(من آن را از برخی از کتاب‌های اصحابمان(ره) نقل کرده‌ام)» و این نشان می‌دهد که روایت در کتابی از شیعیان آمده‌است.

در پاسخ باید گفت: شکّی نیست که کتاب‌های زیادی به‌دست ما نرسیده؛ ولی وظیفه ما فحص در کتاب‌های موجود و بیان‌های واصل است و چنانچه در اینها به نتیجه‌ای نرسیم، به صِرف «احتمال وجود مطلبی در کتاب‌های از میان‌رفته» نمی‌توانیم آن مطلب را به دین استناد دهیم و جزء دین بدانیم؛ وگرنه با این ادّعا باب هرج و مرج علمی گشوده خواهدشد.

از طرفی، مرزبندی شیعه یا سنّی‌بودن در قرن‌های ششم و هفتم قمری، به روشنی امروز نبوده؛ و افراد و مؤلّفانی هستند که گمان می‌شد شیعه‌اند و امروز در مذهب آنان اختلاف است؛ پس باید نام کتاب و مؤلّف را بدانیم؛ امّا حتّی با چشم‌پوشی از این اشکال و اعتماد به فرموده جناب سیّد(ره)، اشکال بعدی مطرح می‌شود.

3. برای سنجش اعتبار روایت، نیازمند سند هستیم(حتّی با فرض اینکه سیّد آن را از کتب اربعه گرفته‌باشد!) تا آن را طبق مبانی رجالی خودمان(و نه طبق مبانی رجالی سیّد و علّامه و دیگر علما) بررسی کنیم؛ چنان‌که دیده می‌شود سند روایت سیّد بن طاووس(ره) ذکر نشده؛ پس مُرسَل و ضعیف است.

به سراغ دیگر نقل‌ها می‌رویم.


ب) روایت علّامه حلّی(ره) در منهاج الصلاح فی اختصار المصباح(ط مکتبة العلامة المجلسی)، ص 456 - 457

«و یستحب أن یصلّی فیه صلاة الرغائب.

روی عمر بن شمر {کذا فی النسخة المطبوعة، و الصحیح: عمرو بن شمر} عن جابر بن یزید الجعفی: أنّه {أی المکلّف} یصوم أوّل خمیس فی رجب، ثمّ یصلّی ...»

1. کتاب «مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد» اثر شیخ طوسی(۳۸۵ - ۴۶۰ ق) در دعا و زیارات و آداب دینی است که به سبب نزدیکی به عصر غیبت و جلالت شأن مؤلّف، بسیار ارزشمند است. برخی از علمای بعدی، آن را تلخیص کردند و یکی از بهترین تلخیص‌های مصباح المتهجد، از علامه حلّی است. باید دقّت کرد که تلخیص در میان علمای گذشته، با آنچه امروزه از آن تعبیر می‌کنیم، متفاوت بوده و افزون بر برخی حذف‌ها و تغییر در تبویب و ترتیب، شامل اضافات هم می‌شده‌است. علامه حلّی(ره) نیز در «منهاج الصلاح» مطالب بسیاری را که به تعبیر خودش: «ممّا لابدّ منه و لا یستغنی عنه» بوده، افزوده است.

از جمله اضافات، همین عبارت «و یستحبّ ...» و روایت محلّ بحث است که در کتاب اصلی شیخ طوسی(ره) نیست! نفس نبودنِ این روایت در کتاب‌های اربعه در قرن چهارم و پنجم، و اینکه تا پیش از سیّد بن طاووس(ره) در قرن هفتم، اثری از آن در کتب شیعه به ما نرسیده، بر ما لازم می‌کند که دقّت بیشتری به عمل آوریم.

2. در روایت منقول، هیچ نشانه‌ای حتّی ضمیری دالّ بر نقل از معصوم(ع) وجود ندارد! و این «جابر بن یزید» است که می‌گوید: «مکلّف، نخستین پنجشنبه ماه رجب را روزه می‌گیرد؛ سپس ...».

اگر چه با جلالت قدر «جابر بن یزید جعفی(ره)» از این اشکال چشم می‌پوشیم و می‌گوییم که بعید است ایشان، از خودش چیزی بگوید.

3. سند این روایت، از علّامه حلّی(ره) تا عمرو بن شمر، مقطوع است؛ پس ضعیف است.

4. شخص «عمرو بن شمر» ضعیف است یا دست‌کم، وثاقتش ثابت نیست:
«عمرو بن شمر:
قال النجاشي: "عمرو بن شمر أبو عبد الله الجعفي، عربي، روى عن أبي عبد الله عليه السلام، ضعيف جدّاً، زيد أحاديث في كتب جابر الجعفي ينسب بعضها إليه و الامر ملتبس".
... و قال ابن الغضائري: "عمرو بن شمر أبو عبد الله الجعفي، كوفي، روى عن أبي عبد الله و جابر؛ ضعيف".
... أقول [أنا=الخوئي] : الرجل لم تثبت وثاقته، فإنّ توثيق علي بن إبراهيم القمي إياه معارض بتضعيف النجاشي، فالرجل مجهول الحال.» (الخوئي، معجم رجال الحدیث، ج ۱۴، ص ۱۱۶- ۱۱۷)

با توجّه به این اشکالات، این روایت هم ضعیف است.

ج) روایت کفعمی(ره) در «البلد الأمین» و در «المصباح(جنّة الأمان الواقیة)»

به گفته استاد رسول جعفریان «کفعمی در نقل از کتاب‌های دعا، به‌طور عمده به نقل‌های ابن طاووس متّکی است؛ گرچه به صراحت، به این امر اشارت نکرده‌است.»(نامه مفید، ش 5، بهار 1375، ص 218، مقاله «ادب دعا در شیعه»)

لینک دریافت مقاله «ادب دعا در شیعه»:

http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426174610-5192-42.pdf

لینک مقاله ذخیره‌شده در آرشیو، در صورت تغییر لینک یا حذف از منبع:

https://web.archive.org/web/20180610131032/http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426174610-5192-42.pdf

از این‌رو، برای اختصار مطلب، از دو نقل وی چشم می‌پوشیم و تنها نتیجه را ذکر می‌کنیم که در هر دو مورد، روایت‌ها مرسل و ضعیف هستند.


د) روایت شیخ حرّ عاملی(ره) در وسائل الشیعة(ط آل‌البیت)، ج 8، ص 98- 100

«بَابُ اسْتِحْبَابِ صَلَاةِ الرَّغَائِبِ لَيْلَةَ أَوَّلِ جُمُعَةٍ مِنْ رَجَب
10172- 1- الْحَسَنُ بْنُ يُوسُفَ بْنِ الْمُطَهَّرِ الْعَلَّامَةُ فِي إِجَازَتِهِ لِبَنِي زُهْرَةَ بِإِسْنَاد ذَكَرَهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجَبٌ شَهْرُ اللَّه‏ ... الْحَدِيثَ.
وَ هُوَ طَوِيلٌ يَشْتَمِلُ عَلَى ثَوَابٍ جَزِيل‏ وَ رَوَاهُ ابْنُ طَاوُسٍ فِي الْإِقْبَالِ مُرْسَلًا عَنِ النَّبِيِّ ص نَحْوَهُ.»

شیخ حرّ عاملی(ره) این نماز را به عنوان نماز رغائب در شب اوّلین جمعه ماه رجب، با سلسله سندی که علامه حلّی به بنی‌زهره اجازه داده‌است، از رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) نقل می‌کند و در پایان می‌گوید: «ابن طاووس در اقبال، آن را مرسلاً از پیامبر(ص) روایت کرده‌است.»

پس سند این روایت، اجازه‌نامه علّامه حلّی(ره) به بنی‌زهره است که در بند بعدی بررسی و روشن می‌شود که سندی ضعیف است.

هـ) روایت علّامه مجلسی(ره) در بحار الأنوار(ط بیروت)، ج 95، ص 395- 396

«باب 25 عمل خصوص ليلة الرغائب زائداً على أعمال مطلق ليالي شهر رجب‏
1- أَقُولُ قَدْ رَوَى الْعَلَّامَةُ ره فِي إِجَازَتِهِ الْكَبِيرَةِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الدَّرْبِيِّ عَنِ الْحَاجِّ صَالِحٍ مَسْعُودِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ أَبِي الْفَضْلِ الرَّازِيِّ الْمُجَاوِرِ بِمَشْهَدِ مَوْلَانَا أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَرَأَهَا عَلَيْهِ فِي مُحَرَّمٍ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَ سَبْعِينَ وَ خَمْسِمِائَةٍ عَنِ الشَّيْخِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْجَلِيلِ الرَّازِيِّ عَنْ شَرَفِ الدِّينِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ سَدِيدِ الدِّينِ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَحْمَدَ النَّيْسَابُورِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَاجِّ مسموسم عَنْ أَبِي الْفَتْحِ نُورْخَانَ عَبْدِ الْوَاحِدِ الْأَصْفَهَانِيِّ عَنْ عَبْدِ الْوَاحِدِ بْنِ رَاشِدٍ الشِّيرَازِيِّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْهَمْدَانِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ خَلَفِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الصَّنْعَانِيِّ عَنْ حُمَيْدٍ الطُّوسِيِّ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا مَعْنَى قَوْلِكَ رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ قَالَ لِأَنَّهُ مَخْصُوصٌ بِالْمَغْفِرَةِ فِيه ...»‏

علامه مجلسی(ره) این روایت را با سلسله سند اجازه‌نامه علّامه حلّی(ره) به بنی‌زهره، از «انس بن مالک» از رسول خدا(ص) آورده و نام تک‌تک راویان را با شرح رجالی برخی از آنها در بحار، ج 104، ص 123 نقل می‌کند که عبارت‌اند از:

1. علّامه (حسن بن یوسف مطهر معروف به علامه حلّی): از علمای بزرگ شیعه و مورد اعتماد است؛

2. الحسن بن الدربی: عالم جلیل‌القدر بود؛

3. مسعود بن محمد بن ابی الفضل رازی: علامه مجلسی در ج 95 بحار هنگام نقل حدیث می‌نویسد: مسعود بن محمد و ابی الفضل رازی، ولی در توضیحی که در ج 104، ص 123 دارد، می‌نویسد: مسعود بن محمد بن ابی الفضل، یعنی این دو یک نفرند؛ نه دو نفر! و بعد می‌نویسد وی فقیهی صالح بود؛

4. علی بن عبد الجلیل بیاضی رازی: وی متکلم، باتقوا و اهل مناظره بود؛

5. شرف‌الدین المنتجب بن الحسن بن علی الحسنی: وی فقیهی صالح بود؛

6. سدیدالدین ابو الحسن علی بن الحسن: با توجه به فراوان‌بودن راویان با نام علی بن حسن، نمی توان به طور قطع وی را مشخص کرد و گفت ثقه هست یا نیست؛

7. عبد الرحمن بن احمد النیسابوری: شیخ اصحاب ری، حافظ، واعظ و فقیه بود؛

8. ابو عبدالله الحسین بن علی: علامه مجلسی می‌نویسد مشخص نیست وی چه کسی است؛ اما هر کس باشد، انسان صالحی بوده است؛

9. مسموسم (یا سموسم و یا سمرسم): علامه مجلسی می‌نویسد در کتاب‌های رجالی و غیره، مشخص نیست وی ثقه است یا نه؛

10. ابی الفتح نورخان عبد الواحد اصفهانی یا ابو الفتح بن رجاء: در کتاب‌های رجالی، مطلبی دال بر ثقه‌بودن وی یافت نشد؛

11. عبد الواحد بن راشد الشیرازی یا عبد العزیز بن راشد بندار: در کتاب‌های رجالی، مطلبی دال بر ثقه‌بودن وی یافت نشد؛

12. علی بن جهضم، ابو الحسن الحمدانی یا همدانی: نام وی در کتاب‌های رجالی شیعه یافت نشد و در کتاب‌های رجالی اهل سنت نیز فقط به نام وی اشاره شده و هیچ کلمه‌ای بر مدح یا ذمش وجود ندارد و در کتاب‌های روایی نیز، بیش از چهار روایت از وی نقل نشده است که یکی همین نماز لیلة الرغائب است که جعلی دانسته شده و در معجم المؤلفین آمده که وی صوفی بود؛

13. علی بن محمد بن سعید البصری: نام وی در کتاب‌های رجالی شیعه یافت نشد و غیر از حدیث لیلةالرغائب، روایتی از این فرد در کتاب‌های معتبر یافت نشد؛

14. پدرش: نام وی در کتاب‌های رجالی شیعه یافت نشد و در کتاب‌های اهل سنت نیز توثیق یا رد نشده است و از وی بیش از سه چهار روایت در کتاب‌های اهل سنت و شیعه نقل نشده است؛

15. خلف بن عبد الله یا خلف بن عبید الله الصنعانی: ابن حجر می‌گوید: وی حدیث لیلة الرغائب را نقل کرده است که ابن جوزی، این روایت را جعلی و ابوموسی چنین روایتی را غریب دانسته است؛ غیر از این روایت، حدیثی از وی در کتاب‌های شیعه و سنی یافت نشد و از سوی دیگر، در کتاب‌های رجالی نامی از وی نیست تا روشن شود ثقه بوده یا نه؛

16. حمید طوسی: وی را حمید الطویل و حمید بن تیرویه نیز می‌نامند؛ برخی گفته‌اند وی ثقه است؛ چنانچه یحیی بن معین گفته وی ثقه است؛ و برخی دیگر می‌گویند وی تدلیس می‌کرد!

17. انس بن مالک: وی خادم رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) بود که البتّه از بیعت و یاری و شهادت‌دادن به نفع حضرت علی(ع) سر باز زد و امام علی(ع) او را نفرین کرد که به برص دچار شد. بنا بر روایتی‌ منقول‌ از امام صادق‌(علیه‌السلام)، انس‌ یکی‌ از سه نفری‌ بود که‌ بر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) دروغ‌ می‌بست:

«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ زَكَرِيَّا قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع يَقُولُ ثَلَاثَةٌ كَانُوا يَكْذِبُونَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ أَبُو هُرَيْرَةَ وَ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ وَ امْرَأَةٌ.» (خصال صدوق، ط جامعه مدرّسین، ج 1، ص 190)
به این ترتیب، حتّی با چشم‌پوشی از 16 نفر قبلی در سلسله سند، روایت «انس» برای ما پذیرفتنی نیست!


نتیجه‌گیری:

با توجه به بررسی سندی این روایت، می‌توان نتیجه گرفت که چنین حدیثی معتبر نیست و به ادلّه زیر نمی‌توان مستحبّ‌بودن اعمال لیلة الرغائب را ثابت کرد:

1. توثیق نشدن افراد ذیل در این روایت: سدید الدین ابو الحسن علی بن الحسن؛ مسموسم (یا سموسم و یا سمرسم)؛ ابی الفتح نورخان عبد الواحد اصفهانی؛ عبد الواحد بن راشد الشیرازی؛ علی بن جهضم؛ علی بن محمد بن سعید البصری؛ پدرش؛ خلف بن عبد الله.

2. شبیه این روایت با سلسله سندی دیگر، در کتاب‌های اهل سنت آمده است که با راویان آخر این حدیث مورد بررسی، مشترک هستند(علی بن جهضم؛ علی بن محمد بن سعید البصری؛ پدرش؛ خلف بن عبد الله) و کتاب‌های رجالی اهل‌سنّت، به اتّفاق، آن را جعلی و ساختگی دانسته‌اند؛

3. روایت شیخ حرّ عاملی با همان سندی است که در روایت علامه مجلسی آمده؛ و چنان‌که گذشت، اعتبارش ثابت نشد؛

4. روایات سیّد بن طاووس(ره)، علّامه حلّی(ره) و کفعمی(ره) مرسل و در نتیجه، ضعیف است؛

5. غیر از روایاتی که تفصیلاً بررسی شد و بیشتر آنها در واقع، یک روایت هستند که از «انس بن مالک» نقل شده، روایت معتبر دیگری در اثبات مستحبّ‌بودن نماز و دیگر اعمال لیلة الرغائب پیدا نشد.

6. جالب است که خود علامه مجلسی(ره) در کتاب «زاد المعاد» خویش که شبیه «مفاتیح الجنان» است، می‌نویسد:

«و ذکر لکل من هذه الصلوات ثواب کثیر لم نذکره بناء على عدم الاعتماد على السند ... و لهذا لم نورد فی هذه الرسالة صلاة لیلة الرغائب‏ المشهورة مع أنّها منقولة عن طرق العامّة!» (زاد المعاد، ط اعلمی، ص 42)
یعنی به همین دلیل(عدم اعتماد به سند) ما نماز مشهور لیلة الرغائب را در این رساله نیاوردیم، علاوه بر این(اشکال) که از راه عامّه(اهل تسنّن) هم نقل شده‌است!

-----


در پایان باید گفت:

مشروعیّت این اعمال و نماز، وابسته به مبنای فقیه در «قاعدهٔ تسامح در ادلّهٔ سنن» است.

مراد از قاعده «تسامح در ادلّه سنن» این است که آنچه به‌عنوان شرایط عمل به «خبر واحد» ذکر شده(مانند عدالت یا وثاقت راوی، فراموش‌کار نبودن و ضابط‌بودن در نقل) در روایات دالّ بر سنن، معتبر نیست و با روایت ضعیف هم می‌توان، حکم مستحب یا مکروه را ثابت کرد. برای آگاهی بیشتر از این قاعده و ادلّه موافقان و مخالفان، بنگرید به:

1. http://www.wikifeqh.ir/قاعده_تسامح_در_ادله_سنن

نشانی صفحه ذخیره‌شده در آرشیو، در صورت تغییر لینک یا حذف از منبع:

https://web.archive.org/web/20180610132211/http://www.wikifeqh.ir/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AD_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%86%D9%86


2. http://www.wikifeqh.ir/تسامح_ادله_سنن

نشانی صفحه ذخیره‌شده در آرشیو، در صورت تغییر لینک یا حذف از منبع:

https://web.archive.org/web/20180610132026/http://www.wikifeqh.ir/%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AD_%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%86%D9%86


3. http://www.wikifeqh.ir/بررسی_تسامح_در_ادله_سنن

نشانی صفحه ذخیره‌شده در آرشیو، در صورت تغییر لینک یا حذف از منبع:

https://web.archive.org/web/20180610131702/http://www.wikifeqh.ir/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AD_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%86%D9%86


اگر مجتهدی(یا مقلّدی عن تقلیدٍ) این قاعده را قبول دارد، می‌تواند چنان نمازی را مستحبّ و مشروع بداند؛ ولی اگر این قاعده را اجتهاداً(و در مورد مقلّد، تقلیداً) قبول ندارد،  به دلیل ضعف سند و اشکالات موجود در این روایت، چنان نمازی مستحبّ و مشروع نیست و ادای آن «به قصد ورود(نه رجاءً)» قطعاً حرام و بدعت است.

امّا از آنجا که عموم مردم، قصد ورود و قصد رجاء را متوجّه نمی‌شوند و پس از فراگیرشدن تبلیغات رسانه‌ای، این اعمال را به گمان مستحب‌بودن انجام می‌دهند، باید تا آنجا که می‌شود مردم را آگاه کرد تا مبادا بدعتی چون لیلة الرغائب وارد دین شود و سال‌ها بعد، رنگ سنّت به خود بگیرد!

زیرا بدعت، هر چیز عجیب و غریبی نیست که با اصول منافات داشته باشد؛ بلکه بدعت یعنی داخل‌کردن چیزی در دین، که جزء دین نیست(إدخال ما لیس فی الدین، فی الدین!) پس حتی نماز و روزه خاصی که در دین نیست، اگر وارد دین شود، بدعت است!!

حتی برخی‌ها تعریفشان از بدعت، از این هم وسیع‌تر است و می‌گویند: إدخال ما لم یعلم أنّه من الدین فی الدین! یعنی طبق این تعریف، می‌توان گفت از آنجایی که ما نمی‌دانیم لیلة الرغائب، جزء دین هست یا نه، داخل‌کردنش در دین، بدعت است و بی‌مفسده نخواهدبود!

-----


اشکال و پاسخ:

اشکال نخست:
این مباحث علمی، در جای خود مفید است و باید در دروس حوزه‌های علمیّه مطرح شود، نه در سطح جامعه! زیرا به نظر می‌رسد دامن‌زدن به ردّ و طعن چنین مستحبّاتی، غیر از کوتاه‌کردن دست مؤمنان از مناجات و توسّل، ثمرهٔ عملی دیگری ندارد!!

پاسخ:
قرار نیست دست مؤمنان از دعا کوتاه شود؛ بلکه باید آگاه شوند و با تبلیغ درست دین، به‌جای دعاهای جعلی یا ضعیف‌السند، به سوی دعاها و اعمال معتبر تشویق شوند. آیا در جامعه ما، «صحیفه سجّادیّه» با آن دعاهای گران‌قدر، مهجور نیست؟


اشکال دوم:

چگونه هنگامی که برخی از علما و سالکان، این حدیث را نقل‌کرده‌اند، شما آن را ردّ می‌کنید؟! یعنی آن بزرگان، متوجّه ضعف و اشکالات آن نبوده‌اند؟!

پاسخ:

بزرگان و علمای شیعه به‌جای خویش محترم‌اند؛ امّا گاهی اشتباه‌های علمی نیز رخ می‌دهد که کتاب‌های علمی و تاریخ هر علم، گواهِ آن است. ما تابع دلیل هستیم(نحن أبناء الدلیل) و هر عالم هر چند که موثّق باشد، باید سخنش به شیوهٔ علمی بررسی شود که بررسی شد؛ از جمله، فرمایش علامه مجلسی(ره) در «زادالمعاد» را دوباره بخوانید.

از طرفی، آن بزرگواران قاعده «تسامح در ادلّه سنن» را قبول داشته‌اند و طبق مبنای خویش عمل‌کرده‌اند؛ امّا امروزه، مقلّدی که مرجع تقلیدش این قاعده را قبول ندارد، نمی‌تواند آن‌گونه عمل‌کند و باید این ادعیه و اعمال را رجاءً به‌جا بیاورد.


اشکال سوم:

برخی از علما در معاملات، قاعدۀ تسامح را جاری می‌کنند و آنجا شاید جای مخالفت و اعتراض داشته‌باشد؛ امّا آیا در عبادات، نیازی به مخالفت هست؟ یعنی اگر مردم، فرق اداء مستحبّاً و اداء رجاءً را ندانند، چه مشکلی گریبان ما را خواهدگرفت؟
پاسخ:
اتّفاقاً کار در معاملات که عمدتاً امضائی هستند، ساده‌تر است تا در عبادات که تأسیسی هستند؛ ما ممکن است «معاملهٔ مباح» داشته‌باشیم؛ ولی «عبادت مباح» نداریم! عبادت نیازمندِ «امر وجوبی یا استحبابی» است.
مشکلِ گریبان‌گیر، زمانی درک خواهدشد که کار از کار گذشته‌باشد و جریانات رسانه‌ای که معنای «جامعهٔ دینی» را به «حفظ ظواهر دینی و اقبال مردم به این ظواهر جمعی» فرو می‌کاهند و چشم را بر ارکانِ موریانه‌خوردهٔ اخلاق و عدالت اقتصادی فرو می‌بندند، این مناسک را چنان تبلیغ کنند که «جزء دین» شمرده شود و این، چیزی جز بدعت نیست. به‌نظر بنده، ساده‌گیری در این امور و بزرگ‌نمایی اجتماعیِ هر عبادت و منسکی که استنادِ آن به دین، معلوم نیست و بیم آن می‌رود که در اذهان مردم، «جزء دین» شمرده شود، ضررش برای دین، بیش از «دین‌ستیزی و دین‌زدایی آشکار» است.

اشکال چهارم:

در سایت آیت‌الله مددی، در پاسخ به پرسش «چه انگیزه‌ای برای جعل کردن روایت لیلة الرغائب وجود دارد؟» آمده‌است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
حکم به جعل در روایات، و یا جعّال، وضّاع، کذّاب و ... در رجال، آسان نیست و به‌اصطلاح، کار ائمّه شأن است.
ابن الجوزی در کتاب الموضوعات، روایات فراوانی را موضوع می‌داند که بسیاری از علماء، آنها را ضعیف می‌دانستند. موضوع روایت لیلة الرغائب را ابن الجوزی در همین کتاب، جزء موضوعات آورده؛ و با همان سند در بعض کتب ادعیه، آورده شده‌است؛ ولی نمی‌توان با اعتماد به کلام ابن الجوزی، آن را موضوع دانست.
مرحوم علّامه حلّی در منهاج الصلاح، آن را از عمرو بن شمر عن جابر آورده‌است که اصطلاحاً این سند، ضعیف است و التفصیل موکول الی محلّه.»

منبع: http://www.ostadmadadi.ir/persian/qa/11535

نشانی صفحه ذخیره‌شده در آرشیو، در صورت تغییر لینک یا حذف از منبع:

https://web.archive.org/web/20180610133336/http://www.ostadmadadi.ir/persian/qa/11535

با توجّه به سخنان ایشان، از مجموع بحث، فهمیده می‌شود که روایت لیلة الرغائب، ضعیف است و نمی‌توان به سنّت‌بودنش یقین داشت؛ در عین حال، بدعت‌بودنش هم قطعی نیست؛ چون یقین نداریم که روایتش جعلی باشد؛ پس چرا می‌گویید بدعت است؟

پاسخ:
برای بدعت‌بودن، نیازی به اثباتِ جعلی‌بودنِ روایت نداریم! همین که سندش ضعیف است، قابل استناد به دین نیست و ادای آن به قصد ورود، بدعت خواهدبود، مگر برای مقلّدی که مرجع تقلیدش، «قاعدهٔ تسامح در ادلّهٔ سنن» را قبول دارد؛ پس هر کس باید به نظر مرجع تقلیدش عمل‌کند یا اینکه آن را رجاءً به‌جا بیاورد.


اشکال پنجم:
مستحبّات را می‌توان بنا بر مبنای «تسامح در ادلّهٔ سنن» انجام داد و نیازی به «سند معتبر» نیست. این نماز هم ایراد و مشکلی جز در سند ندارد و بر طبق احادیث «من بلغ» اگر کسی انجام داد، مأجور است.
پاسخ:

اشکال شما مبنی بر قاعدهٔ «تسامح در ادلّه سنن» و اخبار «من بلغ» است که مورد پذیرش همهٔ فقهاء نیست و نمی‌تواند استحباب شرعی را ثابت کند؛ برای نمونه، می‌توانید به اشکالات شیخ اعظم(ره) بر این اخبار، در تنبیه دوم بحث شبهه وجوبیه در کتاب «فرائد الأصول» رجوع کنید.

حضرت آیت‌الله خوئی(ره) دربارهٔ اخبار «من بلغ» و اینکه نمی‌توانند استحباب عملی را ثابت‌کنند و دربارهٔ بی‌اساس‌بودنِ قاعدهٔ «تسامح در ادلّهٔ سنن» فرموده‌اند:
«فان مفادها مجرد الاخبار عن فضل (الله تعالى) وأنه سبحانه بفضله ورحمته یعطی الثواب الذی بلغ العامل، وإن کان غیر مطابق للواقع، فهی - کما ترى - غیر ناظرة إلى العمل و أنه یصیر مستحبّاً لأجل طرو عنوان البلوغ، ولا إلى إسقاط شرائط حجیة الخبر فی باب المستحبات.
فتحصل أن قاعدة التسامح فی أدلة السنن مما لا أساس لها، وبما ذکرناه من عدم دلالة هذه الأخبار على الاستحباب الشرعی سقط کثیر من المباحث التی تعرضوا لها فی المقام:
(منها) - أن المستفاد منها هل هو استحباب ذات العمل، أو استحبابه فیما إذا اتی به بعنوان الرجاء والاحتیاط؟ فنقول لا دلالة لها على استحباب العمل بأحد من الوجهین نعم الثواب مترتب على ما إذا کان الاتیان بالعمل بعنوان الرجاء واحتمال المطلوبیة على ما یستفاد من قوله (ع): (فعمله التماس ذلک الثواب) أو طلب قول النبی صلى الله علیه وآله وسلم، فلا یترتب الثواب على ما إذا أتی بالعمل لغرض آخر.» [مصباح الأصول، ج2، ص 319 - 320]

همچنین حضرت آیت‌الله میرزا جواد تبریزی(ره) قاعده تسامح را بی‌اساس: «أنّ قاعدة التسامح فی أدلّة السنن لا أساس لها» و حکم غیر الزامی را هم مانند حکم الزامی، نیازمند به مستند و دلیل معتبر می‌دانند: «أنّ الحکم الاستحبابی و غیر الإلزامی کالإلزامی یحتاج إلى مستند معتبر»[أسس القضاء و الشهادة: 64]

بنابراین، روشن شد که اخبار «من بلغ» نمی‌تواند استحباب نماز لیلة الرغائب را اثبات کند؛ حتّی به فرض اینکه بتواند، این نماز لیلة الرغائب، دائر مدار میان بدعت و استحباب است و مقتضای احتیاط، ترک این نماز به قصد ورود است؛ زیرا در صورت انجام آن، احتمال حرمت و ارتکاب بدعت وجود دارد، به خلاف صورت ترک؛ زیرا ترک این نماز، حدّاکثر ترک عمل مستحبّ است؛ و ترک عمل مستحبّ، مانعی ندارد.

گذشته از حضرات آیات خوئی(ره) و تبریزی(ره)، بزرگانی چون آیات عظام سیستانی، شبیری‌زنجانی، وحیدخراسانی و سبحانی نیز، قاعدهٔ «تسامح در ادلّهٔ سنن» را قبول ندارند.
دربارهٔ این قاعده، هر مقلّدی باید به مرجع تقلید خویش رجوع‌کند و به نظر وی عمل‌کند؛ هر مرجعی هم مسئول مبنا و فتوای خویش است. در موارد متعدّدی، مراجع تقلید در آغاز رساله‌های خود «قصد رجاء» را هشدار داده‌اند؛ روشن است که رعایتش بر عهدهٔ مقلّدان است!
تنها برای نمونه:

1. منهاج الصالحین (للخوئی)؛ ج‌1، ص: 12
(مسألة 32): إن کثیرا من المستحبات المذکورة فی أبواب هذه الرسالة یبتنی استحبابها على قاعدة التسامح فی أدلة السنن، و لما لم تثبت عندنا فیتعین الإتیان بها برجاء المطلوبیة، و کذا الحال فی المکروهات فتترک برجاء المطلوبیة، و ما توفیقی إلا باللّه علیه توکلت و إلیه أنیب.

2. منهاج الصالحین (للتبریزی)؛ ج‌1، ص: 14
(مسألة 32): إن کثیرا من المستحبات المذکورة فی أبواب هذه الرسالة یبتنی استحبابها على قاعدة التسامح فی أدلّة السنن، و لما لم تثبت عندنا فیتعین الإتیان بها برجاء المطلوبیة، و کذا الحال فی المکروهات فتترک برجاء المطلوبیة، و ما توفیقی إلّا باللّه علیه توکلت و إلیه أنیب.

3. منهاج الصالحین (للوحید الخراسانی)؛ ج‌2، ص: 6
(مسألة 32): إن کثیرا من المستحبات المذکورة فی أبواب هذه الرسالة یبتنی استحبابها على قاعدة التسامح فی أدلة السنن، و لما لم تثبت عندنا فیتعین الإتیان بها برجاء المطلوبیة، و کذا الحال فی المکروهات فتترک برجاء المطلوبیة، و ما توفیقی إلا باللّه علیه توکلت و إلیه أنیب.

4. منهاج الصالحین (للسیستانی)؛ ج‌1، ص: 19
مسألة 32: إن کثیرا من المستحبات المذکورة فی أبواب هذه الرسالة یبتنی استحبابها على قاعدة التسامح فی أدلة السنن، و لما لم تثبت عندنا فیتعین الاتیان بها برجاء المطلوبة. و کذا الحال فی المکروهات فتترک برجاء المطلوبیة، و ما توفیقی إلا بالله علیه توکلت و إلیه أنیب.

5. الرسائل الأربع (للسبحانی)؛ ج‌4، ص: 36
فتحصل من جمیع ذلک أنّ قاعدة التسامح فی أدلّة السنن مما لا أساس لها لا من النقل و لا من العقل، و ظهر مما ذکرنا أنّ المناسب أنّ یبحث عن مفاد أخبار من بلغ فی علم الکلام لا الأُصول و لا الفقه.

اخبار «من بلغ»، حتّی به فرض پذیرش، فردی است و اگر فقهای قائل به قاعده «تسامح در ادلّه سنن» بخواهند به پیامدهای اجتماعی مبتلابهِ امروز بیشتر دقت‌کنند، چه بسا در نظرشان تجدید نظر کنند تا ساحت دین از برخی آفت‌ها در امان بماند!

بحث ما در «مشهورات زمانه» است که کم‌کم با تبلیغات رسانه‌ای کاری می‌کنند که این شب، با عنوانی خاص تجلیل شود و رغبت‌ها و آرزوها و درخواست‌ها و تقدیرهای مردم به سوی آن رانده شود و چه بسا پس از سالیانی، هم‌ردیف شب قدر قرار گیرد! این جریان‌سازی نیازمند استناد معتبر به دین است؛ وگرنه به بدعت می‌انجامد.


التماس دعا


۵ نظر ۱۰ ارديبهشت ۹۳ ، ۰۰:۲۱
محسن فصاحت ( آسمان 25 )