پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1444 قمری در ایران

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1444 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثاني 1444 قمری، در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الثانی 1444 قمری، در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الثانی 1444 قمری، در غروب پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 10:49 UTC سه‌شنبه 25 اکتبر 2022 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 15.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 19 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در سراسرِ خشکی‌های قارّه‌ای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی (و 29 ربیع الأوّل 1444 قمری در ایران) برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صاف بودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال می‌رود پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در مناطق شمالی کشور به‌دست آید، در سراسر ایران، پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌عرض با آن و جنوبی‌تر از آن، پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم غیر مسلّح در مناطق میانی یا جنوبی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و اگر هیچ گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در کشور به‌دست نیاید، در سراسر ایران، جمعه 6 آبان 1401 شمسی برابر با 28 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در سراسرِ خشکی‌های قارّه‌ای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صاف بودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال می‌رود پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا و جنوب عربستان) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.
***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در سراسرِ خشکی‌های قارّه‌ای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، ایران در مناطق مرزی رؤیت هلال با چشم عادی قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح در نیمۀ شمالی ایران، دشوار است و در صورتِ صاف بودن هوا و نبودن گرد و غبار، احتمال می‌رود پس از مکان‌یابی و رؤیت با ابزار، هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (از جمله، بیشترِ قارّۀ آفریقا و جنوب عربستان) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.
***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخشی از مرکز اقیانوس آرام) ممکن است و در صورتِ اثبات رؤیت، برای ایران و همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود؛ وگرنه، پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در سراسرِ خشکی‌های قارّه‌ای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی (و 29 ربیع الأوّل 1444 قمری در ایران) برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده می‌شود و پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.
***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی برابر با 25 اکتبر 2022 میلادی، در سراسرِ خشکی‌های قارّه‌ای زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 4 آبان 1401 شمسی برابر با 26 اکتبر 2022 میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده می‌شود و پنجشنبه 5 آبان 1401 شمسی برابر با 27 اکتبر 2022 میلادی، روز اوّل ماه ربیع الثانی 1444 قمری خواهد بود.
 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.

کسوف یا خورشیدگرفتگی جزئی سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی در ایران

خورشیدگرفتگی (کسوف) جزئی سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی در ایران

در چهارچوب سنّت‌های تکوینیِ جاری به قدرتِ الهی، اِن‌شاءالله، سه‌شنبه 3 آبان 1401 شمسی، در بخش‌هایی از قارّه‌های اروپا و آفریقا و آسیا، خورشیدگرفتگی (کسوف) جزئی رخ می‌دهد که در ایران نیز، به‌صورت خورشیدگرفتگی جزئی قابل رؤیت است و «نماز آیات واجب می‌شود».

خورشیدگرفتگی در ایران، بعدازظهر سه‌شنبه رخ می‌دهد و میزان گرفتگی جزئی خورشید در مناطق گوناگون، متفاوت است؛ چنان‌که در شمال‌شرقی کشور، بیشتر و در مناطق جنوب‌شرقی، کمتر است؛ برای نمونه، یکی از مناطق با بیشترین گرفتگی، شمال‌شرقی‌ترین نقطۀ خاک ایران در شهرستان بجنورد استان خراسان شمالی یعنی بالاتر از «روستای تکله قوز» است که خورشیدگرفتگی در ساعت 13:44 (به وقت محلّی) آغاز می‌شود و بر میزان گرفتگی آن افزوده می‌شود تا در ساعت 15:00 به اوج گرفتگی جزئی می‌رسد که قدر گرفتگی (قطر پوشیدگی) آن 69.8% است و از همین لحظه، گرفتگی شروع به کم‌شدن و بازشدن می‌کند و هم‌چنان در گرفتِ جزئی است تا در ساعت 16:09 گرفتِ جزئی پایان می‌یابد و ماه کاملاً از جلوی خورشید کنار می‌رود.
یکی از مناطق با کمترین گرفتگی نیز، جنوبی‌ترین نقطۀ خاک ایران در شهرستان دشتیاری استان سیستان و بلوچستان یعنی «روستای پَسابندر» است که خورشیدگرفتگی در ساعت 14:20 (به وقت محلّی) آغاز می‌شود و بر میزان گرفتگی آن افزوده می‌شود تا در ساعت 15:27 به اوج گرفتگی جزئی می‌رسد که قدر گرفتگی (قطر پوشیدگی) آن 50.7% است و از همین لحظه، گرفتگی شروع به کم‌شدن و بازشدن می‌کند و هم‌چنان در گرفتِ جزئی است تا در ساعت 16:28 گرفتِ جزئی پایان می‌یابد و ماه کاملاً از جلوی خورشید کنار می‌رود.

همچنین میزان گرفتگی برای دو شهر مذهبی مشهد و قم، چنین است:
در مشهد، خورشیدگرفتگی در ساعت 13:51 آغاز می‌شود و بر میزان گرفتگی آن افزوده می‌شود تا در ساعت 15:06 به اوج گرفتگی جزئی می‌رسد که قدر گرفتگی (قطر پوشیدگی) آن 68.1% است و از همین لحظه، گرفتگی شروع به کم‌شدن و بازشدن می‌کند و هم‌چنان در گرفتِ جزئی است تا در ساعت 16:14 گرفتِ جزئی پایان می‌یابد و ماه کاملاً از جلوی خورشید کنار می‌رود.
در قم نیز، خورشیدگرفتگی در ساعت 13:42 آغاز می‌شود و بر میزان گرفتگی آن افزوده می‌شود تا در ساعت 15:00 به اوج گرفتگی جزئی می‌رسد که قدر گرفتگی (قطر پوشیدگی) آن 62.4% است و از همین لحظه، گرفتگی شروع به کم‌شدن و بازشدن می‌کند و هم‌چنان در گرفتِ جزئی است تا در ساعت 16:10 گرفتِ جزئی پایان می‌یابد و ماه کاملاً از جلوی خورشید کنار می‌رود.
به این ترتیب، آغاز و پایان گرفتگی نیز، در مناطق گوناگون، متفاوت است؛ امّا طبق بررسی‌ها، زودترین زمان آغاز گرفتگی، ساعت 13:23 (در شمالی‌ترین نقطۀ خاک ایران در شهرستان ماکوی استان آذربایجان غربی یعنی «چشمه ثریّا») و دیرترین زمان آن، ساعت 14:20 (در روستای پَسابندر) است؛ چنان‌که زودترین زمان پایان گرفتگی، ساعت 15:55 (در چشمه ثریّا) و دیرترین زمان آن، ساعت 16:28 (در روستای پَسابندر) است؛ بنابراین، کسانی که زمان دقیق آغاز و پایانِ گرفتگی در محلّ سکونت خویش را می‌دانند، در آن فاصلۀ زمانی فرصت دارند نماز آیات را به‌جا آورند و کسانی که زمان دقیق آغاز و پایانِ گرفتگی در منطقۀ خویش را نمی‌دانند، بهتر است احتیاط کنند و از ساعت 14:20 تا ساعت 15:55 نماز آیات را به‌جا آورند.
محاسبات علمی و زمان‌های به‌دست‌آمده، با دقّتِ «دقیقه» گِرد شده و مفیدِ اطمینان است؛ ولی بهتر است برای اداء نماز آیات، نسبت به دقایقی پس از آغاز خورشیدگرفتگی و پیش از پایان خورشیدگرفتگی، رعایت احتیاط ترک نشود.
همچنین، با توجّه به اختلاف فتاوای مراجع عظام تقلید دربارۀ زمان اداء و قضاء نماز آیات (و اینکه برخی از آنان، احتیاط واجب کرده‌اند که تا پیش از بازشدن گرفتگی، نماز آیات، اداء خوانده شود و پس از آغاز بازشدن و پیش از پایان گرفتِ جزئی، بدون نیّت اداء و قضاء خوانده شود و پس از آن، قضاء خوانده شود)، سفارش می‌شود پس از رجوع به رسالهٔ مرجع تقلید خویش و با توجّه به زمان‌های گرفتگی (که در بالا گفته شد)، به وظیفۀ شرعی خویش عمل کنید.