پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه رمضان المبارک 1441 قمری در ایران و جهان
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه مبارک رمضان 1441 قمری، در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه مبارک رمضان 1441 قمری، در غروب جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه مبارک رمضان 1441 قمری، در غروب شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 2:26 UTC پنجشنبه 23 آوریل 2020 میلادی رخ می‌دهد؛ ولی حدود 16.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و نزدیک به 21 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال (برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی مرکز اقیانوس آرام (جزایر توکلاو، جزایر فینیکس، جزیره‌های هاولند و بیکر، جزایر کوک، جزایر لاین، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌های میانی و شرقی اقیانوس آرام (جزایر پلی‌نزی فرانسه، جزیره‌های پیت‌کرن، گالاپاگوس، کوکوس، کلیپرتون، رویلیاخیخدو، و مناطق دریایی میان آنها) و شمال‌غربی آمریکای جنوبی (سراسر اکوادور، غرب و جنوب‌غربی کلمبیا، شمال و شمال‌غربی پرو) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا و بلیز) و جنوب‌غربی آمریکای شمالی (تقریباً سراسر مکزیک، مگر نوار باریکی از شمال‌شرقی آن) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود. [در مناطق مرزی (غرب و جنوب‌غربی کلمبیا، شمال و شمال‌غربی پرو، شمال و شمال‌شرقی مکزیک) استهلال، تعیین‌کننده است و اگر هلال رؤیت نشود، به مناطق بند 3 ملحق خواهند شد.]
3- غیر از مناطق بندهای 1 و 2، در بیشترِ مناطق زمین (بقیّۀ آمریکای شمالی و جنوبی و قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه غیر از مناطقی که در بند 4 گفته می‌شود)، در غروب جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی (و 30 شعبان 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، هلال با چشم عادی دیده می‌شود و شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
4- در محدوده‌های صورتی و آبی و بی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نواری از جنوب اقیانوس هند (جزیرۀ هِرد و جزایر مک‌دونالد و مناطق دریایی اطراف آنها) و بخشی از جنوب اقیانوسیّه (نیمۀ جنوبی نیوزیلند و مناطق دریایی اطراف آن) و منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا [شبه‌جزیرۀ کامچاتکا (به‌جز بخشی از جنوب آن) و مناطق بالاتر)] در غروب شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، هلال با چشم عادی دیده می‌شود و یکشنبه 7 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 26 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 3 است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی مرکز اقیانوس آرام (جزایر توکلاو، جزایر فینیکس، جزیره‌های هاولند و بیکر، جزایر کوک، جزایر لاین، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌های میانی و شرقی اقیانوس آرام (جزایر پلی‌نزی فرانسه، جزیره‌های پیت‌کرن، گالاپاگوس، کوکوس، کلیپرتون، رویلیاخیخدو، و مناطق دریایی میان آنها) و شمال‌غربی آمریکای جنوبی (سراسر اکوادور، غرب و جنوب‌غربی کلمبیا، شمال و شمال‌غربی پرو) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا و بلیز) و جنوب‌غربی آمریکای شمالی (تقریباً سراسر مکزیک، مگر نوار باریکی از شمال‌شرقی آن) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد، برای سراسر قارّۀ آمریکا و بیشترِ اقیانوس اطلس و بخشی از غرب آفریقا [سراسر کشورهای غنا، ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال، موریتانی، صحرای غربی، بیشترِ کشورهای بورکینافاسو و مالی و مراکش (به‌جز بخشی از شرق آنها)، اندکی از غرب الجزایر، و جزایر و مناطق دریایی غربی‌تر از آنها] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
2- برای دیگر مناطق زمین (غیر از مناطق بند 1)، شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی مرکز اقیانوس آرام (جزایر توکلاو، جزایر فینیکس، جزیره‌های هاولند و بیکر، جزایر کوک، جزایر لاین، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌های میانی و شرقی اقیانوس آرام (جزایر پلی‌نزی فرانسه، جزیره‌های پیت‌کرن، گالاپاگوس، کوکوس، کلیپرتون، رویلیاخیخدو، و مناطق دریایی میان آنها) و شمال‌غربی آمریکای جنوبی (سراسر اکوادور، غرب و جنوب‌غربی کلمبیا، شمال و شمال‌غربی پرو) و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا و بلیز) و جنوب‌غربی آمریکای شمالی (تقریباً سراسر مکزیک، مگر نوار باریکی از شمال‌شرقی آن) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهد شد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و غرب آسیا [بیشترِ هند (به‌جز منطقۀ شرقی‌تر از بنگلادش)، غرب بنگلادش، سراسر کشورهای نپال، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، غرب چین (غربی‌تر از خطّ واصلِ منطقۀ کیونگ‌زی‌ژیانگ نزدیک مرز چین با شرق نپال - منطقۀ بوزیدون‌ژیانگ در استان آق‌سو نزدیک مرز چین با شرق قرقیزستان)، بیشترِ قزّاقستان (به‌جز شرقی‌تر از خطّ واصلِ کوه بایانکُل - شهر تالدی‌قورغان - شهر نورسلطان - شهر ساومالکُل)، غرب روسیه (غربی‌تر از خطّ واصلِ شهرهای گلیادیانسکویی - یکاترینبورگ - پرم)، و همۀ مناطق و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.] و بیشترِ اقیانوس هند که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
2- برای دیگر مناطق زمین (غیر از مناطق بند 1)، شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی مرکز اقیانوس آرام (جزایر توکلاو، جزایر فینیکس، جزیره‌های هاولند و بیکر، جزایر کوک، جزایر لاین، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ یک یعنی اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز «جنوب و جنوب‌شرقی اروگوئه (پایین‌تر از خطّ واصلِ روستای پلاسیدو روساس - شهر ساراندی دل یی - شهر کارملو)، دوسومِ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصلِ شهرهای بوئنوس آیرس - خنرال پیکو - لاس اُویجاس)، نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از خطّ واصلِ شهرهای هوپیل - کیورانایلاهیو)»] و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا و بلیز) و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا (به‌جز شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای واشینگتن دی.سی. - شیکاگو - مایلز سیتیِ مونتانا - رکسفوردِ مونتانا)، اندکی از جنوب‌غربی کانادا (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصلِ شهرهای کلونا - نامو - تاسو)] و بخشی از اقیانوس اطلس (جزیره‌های ترینداد و مارتین واز، اسنشن، فرناندو دی نورونیا، سنت پیتر و سنت پاول، برمودا، و مناطق دریایی اطراف آنها) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود. [در مناطق مرزی (اطراف خطّ واصل‌های پیش‌گفته در اروگوئه و آرژانتین و شیلی و ایالات متّحدۀ آمریکا و کانادا، و جزیره‌های ترینداد و مارتین واز، اسنشن، برمودا) استهلال، تعیین‌کننده است و اگر هلال با چشم مسلّح رؤیت نشود، به مناطق بند 2 ملحق خواهند شد.]
2- غیر از مناطق بند 1، در بیشترِ مناطق زمین (بقیّۀ آمریکای شمالی و جنوبی و قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی (و 30 شعبان 1441 قمری در ایران و عراق) برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 2 است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه 4 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 23 آوریل 2020 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ یک یعنی اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز «جنوب و جنوب‌شرقی اروگوئه (پایین‌تر از خطّ واصلِ روستای پلاسیدو روساس - شهر ساراندی دل یی - شهر کارملو)، دوسومِ جنوبی آرژانتین (پایین‌تر از خطّ واصلِ شهرهای بوئنوس آیرس - خنرال پیکو - لاس اُویجاس)، نیمۀ جنوبی شیلی (پایین‌تر از خطّ واصلِ شهرهای هوپیل - کیورانایلاهیو)»] و سراسر آمریکای مرکزی (کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، السالوادور، هندوراس، گواتمالا و بلیز) و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای مکزیک، جامائیکا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، کوبا، باهاما، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا (به‌جز شمال‌شرقی‌تر از خطّ واصل شهرهای واشینگتن دی.سی. - شیکاگو - مایلز سیتیِ مونتانا - رکسفوردِ مونتانا)، اندکی از جنوب‌غربی کانادا (جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصلِ شهرهای کلونا - نامو - تاسو)] و بخشی از اقیانوس اطلس (جزیره‌های ترینداد و مارتین واز، اسنشن، فرناندو دی نورونیا، سنت پیتر و سنت پاول، برمودا، و مناطق دریایی اطراف آنها) ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت می‌شود، در بیشترِ مناطق زمین (غیر از مناطق بند 2) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه 5 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 24 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
2- برای بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه (سراسر نیوزیلند، جزیره‌های چاتام، کرمادک، نورفک، وانواتو، فیجی، تووالو، سلیمان، گیلبرت، مارشال، ویک، و مناطق دریایی اطراف آنها) و اندکی از شمال‌شرقی آسیا (اندکی از شمال‌شرقی ژاپن، دریای اختسک، جزیرۀ ساخالین و بخشی از جنوب‌شرقی روسیه در نزدیکی آن، شبه‌جزیرۀ کامچاتکا)، شنبه 6 اردیبهشت 1399 شمسی برابر با 25 آوریل 2020 میلادی، روز اوّل ماه مبارک رمضان 1441 قمری خواهد بود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند 1 است.)
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پی‌نوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)