پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 قمری در ایران + نتیجه استهلال

پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال المکرّم 1442 قمری در ایران

 

برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:

نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری، در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوال 1442 قمری، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری، در غروب پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

 

نتیجه‌گیری*:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 19:00 UTC سه‌شنبه 11 می 2021 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود 18.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 22.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.

با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)

 

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است؛ از این‌رو، ماه مبارک رمضان 30 روزه خواهد بود.
3- در غروب پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی (و 30 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 13 می 2021 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 14 می 2021 میلادی ، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.
***

 

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی است.
3- البتّه، در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجی‌رنگ نقشۀ دو (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 12 می 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو (بیشترِ اقیانوس آرام، سراسرِ آمریکای مرکزی، بخشی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

***

 

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و بخشی از مرکز و غرب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شرق و شمال‌شرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمال‌غربی ایران (شمال‌شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و یزد و اصفهان، نیمۀ شمالی استان‌های قزوین و زنجان و آذربایجان غربی، سراسرِ استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و خراسان شمالی و گلستان و مازندران و گیلان و سمنان و تهران و البرز و اردبیل و آذربایجان شرقی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است.
3- در نتیجه، استهلال، تعیین‌کننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمال‌شرقی و شمال و شمال‌غربی (نام‌برده در بند پیشین) به‌دست آید، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی کشور به‌دست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق هم‌افق با آن و جنوبی‌تر از آن، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشه‌های هم‌افقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا غربی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالی‌تر از آن، مفید نیست]؛ و در آن مناطق شمال‌شرقی و شمال و شمال‌غربی (نام‌برده در بند پیشین)، جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 14 می 2021 میلادی ، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود. (بنا بر تجربه، احتمال اخیر، قوی‌تر است.)

***

 

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه 21 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 11 می 2021 میلادی، در سراسرِ زمین، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی (و 29 رمضان المبارک 1442 قمری در ایران) برابر با 12 می 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و بخشی از مرکز و غرب ایران، محقّق می‌شود؛ امّا در شرق و شمال‌شرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمال‌غربی ایران (شمال‌شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و یزد و اصفهان، نیمۀ شمالی استان‌های قزوین و زنجان و آذربایجان غربی، سراسرِ استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی و خراسان شمالی و گلستان و مازندران و گیلان و سمنان و تهران و البرز و اردبیل و آذربایجان شرقی) رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است؛ امّا از آنجا که این مناطقِ نام‌برده، در بخشی از شب با محدوده‌های رؤیت هلال مشترک‌اند، در سراسر ایران، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی برابر با 13 می 2021 میلادی، روز اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر خواهد بود.

 

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:

http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq

 

پی‌نوشت:

*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد توسّط نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.

2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماه‌های غیر اختلافی یا ماه‌هایی که نتیجۀ استهلال با پیش‌بینیِ اعلام‌شده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمی‌شود. در موارد بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارش‌های استهلال» به انتهای مطلبِ پیش‌بینی رؤیت‌پذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده می‌شود.)

 

 

 

******************************************************

 

پس‌نوشت: (افزوده‌شده در تاریخ 18 خرداد 1400)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه شوّال 1442 قمری در ایران

 

با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه شوّال 1442 قمری»، رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی بود.
پس از تلاش گروه‌های رصدی متعدّد در سراسر کشور، هیچ گزارش معتبر و موثّقی از رؤیت هلال با چشم عادی به‌دست نیامد و می‌توان گفت هرگونه ادّعای رؤیت آن با چشم عادی، برآمده از «توهّم رؤیت و خطای دید» است؛ زیرا به اتّفاق کارشناسان رؤیت هلال، پارامترهای هلال به‌گونه‌ای بود که امکان رؤیت آن با چشم عادی در سراسر ایران وجود نداشت.

از همین‌رو، دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) اعلامیّه‌ای صادر کرد و با توجّه به اثبات‌نشدن رؤیت هلال با چشم عادی در عراق و مناطق مجاور، پنجشنبه 23 اردیبهشت 1400 شمسی را سی‌ام ماه رمضان المبارک 1442 قمری، و جمعه 24 اردیبهشت 1400 شمسی را اوّل ماه شوّال 1442 قمری و عید فطر دانست:
«بسم الله الرحمن الرحيم
لم تثبت لدى سماحة السيّد السيستانيّ(دام ظلّه) رؤية الهلال بالعين المجرّدة في العراق و المناطق المجاورة له بعد غروب الأربعاء ٢٩ شهر رمضان المبارك؛ فوفقاً لمبناه الفقهيّ يكون غداً الخميس مكمّلاً لعدّة شهر رمضان، و تكون الجمعة يوم عيد الفطر السعيد، أعاده الله على الجميع بالخير و اليمن و البركات.
مكتب السيّد السيستانيّ - النجف الأشرف»
این خبر در مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آيت‌الله العظمى سيستانى(دام ظلّه العالي) نیز، اعلام شد.

در این نتیجۀ پیش‌گفته، حضرات آیات عظام شبیری زنجانی و سبحانی و جوادی آملی نیز، هم‌داستان بودند. برای آگاهی از اطّلاعیّه‌های دیگر مراجع عظام تقلید، این صفحه در سایت شبکۀ اجتهاد را بنگرید.

امّا احتمال رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه 22 اردیبهشت 1400 شمسی با چشم مسلّح در ایران، وجود داشت و در چند نقطه نیز، محقّق شد که گزارش آنها را می‌توانید در این بخش از «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر مقام معظّم رهبری ببینید.

از میان رؤیت‌های هلال با چشم مسلّح، رؤیت آن در ارتفاعات صوفیان بجنورد، برای اعلام اوّل ماه در سراسر ایران طبق مبنای فقهی پنجم (مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق») کفایت می‌کرد؛ با این همه، مقام معظّم رهبری در اطّلاعیّه‌ای، حکم به اوّل ماه کردند:
«بسم الله الرحمن الرحیم
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مردم عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطّلاع می‌رساند برابر گزارش‌های رسیده از گروه‌های رصدی خبره و مورد اطمینان، رؤیت هلال ماه شوّال در غروب چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای رهبر معظّم انقلاب اسلامی(مدّ ظلّه العالی) محرز شده و به آن حکم کرده‌اند؛ بنابراین، پنجشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، اوّل شوّال المکرّم ۱۴۴۲ و عید سعید فطر خواهد بود.
دفتر مقام معظّم رهبری»
در پیِ تشکیک برخی دربارۀ معنای «حکم» در این اطّلاعیّه، حجّت‌الاسلام و المسلمین محمّد رضایی، مدیر دفتر استفتائات و مطالعات فقهی دفتر مقام معظّم رهبری، بر صدور «حکم حکومتی رهبر» تأکید کرد.

گفتنی است این حکم حکومتی، برای مجتهدان و مراجع تقلیدی که «حکم حاکم» را یکی از راه‌های اثبات اوّل ماه می‌دانند و برای مقلّدانِ این مراجع، لازم‌الاتّباع بوده‌است، مگر آنکه حکم حاکم یا مستند حکم وی را تخطئه کرده باشند؛ آگاهی بیشتر از این شرایط، نیازمند بحث فقهی است و در این مجال نمی‌گنجد.