معرّفی سایت محاسبه اوقات شرعی
محاسبه دقیق اوقات شرعی برای مؤمنانی که می‌خواهند بر روزه و اوقات فضیلت نمازشان محافظت داشته‌باشند، از اهمّیّت ویژه‌ای برخوردار است. برنامه‌ها و سایت‌های زیادی هستند که این کار را انجام می‌دهند؛ امّا شاید هیچ‌کدام، به پای سایت « intime.ir - اوقات شرعی ایران » نرسند:
وب‌اپ این سایت که نوشته « مهندس علیرضا معظّمی » است، بر پایه فرمـول‌های تدویـن‌شده «دکتر حمید ضرابی‌زاده » استادیار دانشگاه صنعتی شریف، در سال 1393 شمسی پی‌ریزی شده و چند امکان سفارشی‌سازی و محاسبه نسبت‌های مهمّ سایه شاخص و کارکرد در حالت آفلاین به آن افزوده شده‌است.
به‌دلیل اهمّیّت توضیحات آموزنده‌ای که آقای معظّمی در بخش مستندات سایت خویش آورده‌اند، بخشی از آن عیناً نقل می‌شود:
*** آغاز مطلب آقای معظّمی ***
تعریف اوقات شرعی
اوقات شرعی به وقت‌هایی گفته می‌شود که از نظر شرع مهم است اما به دلیل اهمیت نماز - که پذیرش همه اعمال در گرو پذیرفته شدن آن است - عبارت «اوقات شرعی» برای اوقات ادای نمازهای واجب روزانه متداول است که منظور ما از «اوقات شرعی» در این نوشته نیز همین است.
روش‌های محاسبه
فرمولی برای محاسبه موقعیت خورشید حسب موقعیت و زمان وجود دارد. یعنی می‌توان با توجه به این فرمول کشف کرد که در فلان روز و فلان ساعت، در مکانی که ما هستیم، آفتاب چه زاویه‌ای نسبت به افق دارد.
با استفاده از این فرمول می‌توان زمان «طلوع» و «غروب» (زاویه حدود 0 و 180) را محاسبه کرد. نقطه وسط زمان طلوع و غروب خورشید نیز «ظهر» شرعی است که زوال خورشید آغاز می‌شود. با توجه به زاویه خورشید، به سادگی طول سایه شاخص در هر زمانی از روز قابل محاسبه است. با این نکته، زمان نماز «عصر» نیز حسب مبنای شرعی موردقبول شما قابل محاسبه است.
اوقات شرعی فوق‌الذکر (طلوع، غروب، ظهر و عصر) با دقت ثانیه قابل محاسبه است و در این خصوص هیچ اختلافی بین متخصصین امر نیست. اما اوقات شرعی مغرب و عشاء و صبح با این دقت قابل محاسبه نیست چرا که وابسته به اثر دیداری خورشید زیر افق، بر آسمان است.
مثلا در مورد مغرب بسیاری معتقدند که وقتی خورشید به 4 درجه زیر افق می‌رسد، نشانه مغرب شرعی (زائل شدن سرخی بعد غروب در طرف مشرق) رخ می‌دهد و برخی خصوصا در ایران 4.5 درجه زیر افق را لحاظ می‌کنند که چند دقیقه دیرتر واقع می‌شود و البته درنظرگرفتن این تاخیر مختصر برای زمان مغرب مشکلی ایجاد نمی‌کند لذا کسی که همین مبنای 4.5 درجه را (برای افطار یا ادای نماز مغرب) لحاظ کند، می‌تواند مطمئن باشد که هم روزه‌اش صحیح است و هم نماز مغرب‌ش را در وقت ادا کرده است.
اما در مورد صبح قضیه فرق می‌کند و زمان نماز صبح به شدت مورد اختلاف بوده و مثلا در اوقات شرعی کشور ایران حتی در سال‌های پس از انقلاب تغییراتی داده شده که نشان از اختلاف بین محاسبین دارد. در جدول زیر چند نمونه مبنای محاسباتی مختلف برای نماز صبح و عشاء را می‌بینید:
همانطور که در جدول فوق می‌بینید، اختلافات قابل توجهی در زاویه (و در نتیجه زمان) اعلامی برای نماز صبح وجود دارد که کار را مشکل می‌کند. اغلب مردم نادانسته به مبنای ژئوفیزیک تهران عمل می‌کنند که خود نیز متغیر بوده است چرا که مدتی زاویه 19.25 را برای فجر مبنا قرار می‌داد! و سپس سال‌ها بر مبنای 17.8 درجه زیر افق و در چند سال اخیر 17.7 درجه زیر افق را مبنا قرار می‌دهد. اما موسسه پژوهشی لواء برای آگاهان قابل‌توجه‌تر است چرا که این موسسه برای رصد فجر در ایام مختلف سال و در مکان‌های مختلف ایران و اطراف آن توسط «فضلای حوزه» تلاش‌های قابل‌تقدیری انجام داده است که بخشی از آنها در نامه اسکن‌شده زیر آمده است. همچنین نتایج کار این موسسه که زیرنظر آقای سیستانی است، مورد تائید برخی مراجع دیگر (از جمله سیدموسی شبیری زنجانی که در اندازه‌ها و مقیاس‌های شرعی دقت خاصی دارند) نیز قرار گرفته است که تصویر آن را نیز در ادامه مشاهده می‌فرمایید.
طبعا راه اصلی برای کشف زمان فجر (که 1 زمان مشخص بیشتر نیست) این است که فرد اقدام به رصد آسمان در سمت مشرق کند. اما این کار چندان میسر نیست چرا که اولا باید در افق مشرق مانعی نباشد و ثانیا باید به مکانی برود که آلودگی‌های نوری زمانه‌ی ما، موجب تشخیص ناصحیح زمان وقوع فجر نشود خصوصا در شب‌های مهتابی که کار مشکل‌تر است.
لذا کسی که بخواهد احتیاط را پیشه کند، لازم است ابتدا زمان‌هایی را که احتمال عقلایی می‌دهد فجر در آن رخ دهد، درنظر بگیرد و سپس اولین زمان در بین این احتمالات را برای امساک (پرهیز) سحری لحاظ کند و آخرین زمان احتمالی فجر را برای اقامه نماز صبح درنظر بگیرد تا مطمئن باشد که هم روزه‌اش صحیح است و هم نماز را قبل از وقت‌ش ادا نکرده است.
همچنین بازه فضیلت نمازهای مغرب و عشاء، بستگی به طول شب دارد که تعریف شب (زمان شروع و پایان آن) نیز از دید مراجع متفاوت است لذا امکان تنظیم ابتدا و انتهای شب برای کاربر فراهم شده تا بتواند حسب تنظیمات موردنیازش آن را تغییر دهد. در صورتی که کاربر زاویه 0 را وارد کند، این عدد به عنوان زمان طلوع و غروب لحاظ می‌شود و زوایه حقیقی (0.833) برای محاسبه زمان دقیق طلوع و غروب توسط برنامه لحاظ می‌شود.
نهایتا با توجه به محاسبه‌شدن طول شب برای نمازهای مغرب و عشاء، مناسب دیدیم تبرکا امکان محاسبه 1/6 نیمه دوم شب نیز فراهم شود. در حدیث معتبری در کتاب شریف الکافی نقل شده که حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند که در هر شب، زمانی است که هیچ عبد مومنی موفق به نماز و سپس دعا در آن (نماز یا وقت) نمی‌شود مگر آنکه برای او مستجاب می‌شود. راوی با اشتیاق از حضرت می‌پرسد که آن کدام زمان از شب است؟ حضرت فرمود در یک‌ششم اول از نیمه دوم شب.
*** پایان مطلب آقای معظّمی ***
اکنون در چند گام، تنظیمات لازم برای استفاده از این سایت، با تصویر توضیح داده می‌شود:
1. در مرورگر، این آدرس را تایپ کنید: intime.ir
2. پس از اینکه سایت، کاملاً بارگذاری شد، برای تعریف دقیق مکان، در بالا و سمت راست صفحه، روی گزینه «نقشه» کلیک کنید و در پنجره جدیدی که باز می‌شود، نام شهر خود را تایپ کنید و مناسب‌ترین گزینه پیشنهادی را انتخاب‌کنید و دکمه «انتخاب کردم» در پایین را بزنید:
3. برای روش محاسبه و نمایش، در بالا و سمت چپ صفحه، گزینه «سفارشی» را انتخاب‌کنید و در جدولی که نمایش داده می‌شود، سطرهای مورد نیاز خود را تیک بزنید.
پیشنهاد می‌شود نام‌های دلخواه برای سرستون‌ها را مانند تصویر زیر تایپ‌کنید؛ امّا در هر صورت، فراموش نکنید که درجه‌ها را برای «نماز صبح» و «مغرب» و «پایان فضیلت مغرب و شروع فضیلت عشاء» مطابق تصویر زیر تغییر دهید تا نتایج طبق روش «مؤسسه پژوهشی لواء قم - تحت اشراف آیت‌الله العظمی سیستانی» محاسبه شود:
4. در پایان، دکمه «اتمام تنظیمات» در پایین و سمت چپ را بزنید؛ بلافاصله تنظیمات إعمال و جدول اوقات شرعی به‌روزرسانی(Update) می‌شود. در صورت عدم دسترسی به اینترنت، جدول اوقات شرعی حسب آخرین تنظیمات کاربر در زمان اتّصال به اینترنت، نمایش داده خواهدشد و به مدّت 1 ماه نیز، این جدول بدون نیاز به اینترنت قابل استفاده خواهدبود و اوقات شرعی همان روز و روزهای آینده را نمایش خواهدداد.
التماس دعا