پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم الحرام 1447 قمری در ایران
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از 60 درجه پاسخ‌گو نیست.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم 1447 قمری، در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم 1447 قمری، در غروب پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم 1447 قمری، در غروب جمعه 6 تیر 1404 شمسی برابر با 27 ژوئن 2025 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به‌سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در اوضاع جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 10:32 UTC یا 14:02 IRST چهارشنبه 25 ژوئن 2025 میلادی رخ می‌دهد؛ امّا در کرۀ زمین، حدود 12 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 16 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
با پوزش از خوانندگان و به‌علّت کمبود وقت نگارنده، رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سبحانی، جوادی آملی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی، دوزدوزانی تبریزی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی (و 29 ذی‌حجّه 1446 قمری در ایران) برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و جمعه 6 تیر 1404 شمسی برابر با 27 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است؛ و اگرچه در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است؛ امّا ایران با محدودۀ رؤیت هلال، در بیشترِ شب، اشتراک ندارد.
2- در غروب پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و جمعه 6 تیر 1404 شمسی برابر با 27 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است؛ و اگرچه در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز اقیانوس آرام) هلال با چشم عادی به‌راحتی دیده می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز و شرق اقیانوس آرام) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است؛ امّا ایران با محدودۀ رؤیت هلال، در بخشی از شب نیز، اشتراک ندارد.
2- در غروب پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود و جمعه 6 تیر 1404 شمسی برابر با 27 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، هلال در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (مرکز اقیانوس آرام) به‌راحتی با چشم عادی دیده می‌شود؛ از این‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- در غروب پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی (و 30 ذی‌حجّه 1446 قمری در ایران) برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، هلال در سراسر ایران به‌راحتی با چشم مسلّح و عادی دیده می‌شود و جمعه 6 تیر 1404 شمسی برابر با 27 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)
1- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
2- امّا در غروب چهارشنبه 4 تیر 1404 شمسی برابر با 25 ژوئن 2025 میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی و سبزرنگ نقشۀ یک (سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای شمالی، و بیشترِ اقیانوس آرام) هلال مطمئنّاً با چشم مسلّح دیده می‌شود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، پنجشنبه 5 تیر 1404 شمسی برابر با 26 ژوئن 2025 میلادی، روز اوّل ماه محرّم 1447 قمری خواهد بود.
***
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پی‌نوشت:
*: 1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمی‌شود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرم‌افزار محاسبه شده و کپی‌پیستِ آنها کاری ندارد.
2. به‌علّت کمبود وقت نگارنده، گزارش‌های استهلال در وبلاگ درج نمی‌شود.