پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه صفر 1443 قمری در ایران
برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و ... مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی 60 درجۀ جنوبی تا 60 درجۀ شمالی بوده و برای عرضهای بیشتر از 60 درجه پاسخگو نیستند.)
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه صفر 1443 قمری، در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه صفر 1443 قمری، در غروب چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه صفر 1443 قمری، در غروب پنجشنبه 18 شهریور 1400 شمسی برابر با 9 سپتامبر 2021 میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشتهباشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بیرنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ میدهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب میکند؛ ولی روشنایی هلال به اندازهای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب میکند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ میدهد.)
نتیجهگیری*:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت 0:52 UTC سهشنبه 7 سپتامبر 2021 میلادی رخ میدهد؛ امّا حدود 13 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود 16.5 ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
با پوزش از خوانندگان و بهعلّت کمبود وقت نگارنده، رؤیتپذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیشبینی میشود:
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امامخمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی (و 29 محرّم الحرام 1443 قمری در ایران) برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در سراسرِ ایران، ممتنع و ناممکن است.
2- در غروب چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی (و 30 محرّم الحرام 1443 قمری در ایران) برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، هلال در سراسر ایران بهراحتی با چشم عادی دیده میشود و پنجشنبه 18 شهریور 1400 شمسی برابر با 9 سپتامبر 2021 میلادی ، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی وحید خراسانی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در سراسرِ ایران، ممتنع و ناممکن است.
2- البتّه، در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجیرنگ نقشۀ یک (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده میشود و ایران نیز، در بیشترِ شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطفالله صافی گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در سراسرِ ایران، ممتنع و ناممکن است.
2- البتّه، در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ و نارنجیرنگ نقشۀ یک (از جمله، غربِ قارّۀ آفریقا) هلال با چشم عادی مطمئنّاً دیده میشود و ایران نیز، در بخشی از شب با آنجا مشترک است؛ در نتیجه، در سراسر ایران، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطهای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی بشیرحسین نجفی)
1- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک (بیشترِ اقیانوس آرام، سراسرِ آمریکای مرکزی، بخشی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس) بهراحتی محقّق میشود؛ از اینرو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی خامنهای)
1- در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی (و 29 محرّم الحرام 1443 قمری در ایران) برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و جنوبغربی و بخشی از مرکز ایران (استانهای هرمزگان، فارس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحالّ و بختیاری، خوزستان، و ایلام، و جنوب و جنوبغربی استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، اصفهان، لرستان، و کرمانشاه)، محقّق میشود؛ امّا در شرق و شمالشرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمالغربی ایران، رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است.
2- در نتیجه، استهلال، تعیینکننده است: اگر گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق شمالشرقی و شمال و شمالغربی کشور بهدست آید، در سراسر ایران، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود؛ و اگر فقط گزارش معتبری از رؤیت هلال با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا جنوبغربی کشور بهدست آید، تنها در منطقۀ رؤیت هلال و مناطق همافق با آن و جنوبیتر از آن، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود [زیرا با توجّه به «شرط اتّحاد افق» و دقّت در نقشههای همافقی، صِرف تحقّق رؤیت با چشم مسلّح در مناطق جنوبی یا میانی یا جنوبغربی ایران، برای اثبات اوّل ماه در مناطقِ شمالیتر از آن، مفید نیست]؛ و در مناطق شرق و شمالشرقی و شمال و شمالغربی کشور، پنجشنبه 18 شهریور 1400 شمسی برابر با 9 سپتامبر 2021 میلادی ، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)
1- در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی (و 29 محرّم الحرام 1443 قمری در ایران) برابر با 7 سپتامبر 2021 میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در جنوب و جنوبغربی و بخشی از مرکز ایران (استانهای هرمزگان، فارس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحالّ و بختیاری، خوزستان، و ایلام، و جنوب و جنوبغربی استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، اصفهان، لرستان، و کرمانشاه)، محقّق میشود؛ ولی در شرق و شمالشرقی و بخشی از مرکز و شمال و شمالغربی ایران، رؤیت هلال با چشم مسلّح، بسیار دشوار است؛ امّا از آنجا که این مناطق، در بخشی از شب با محدودههای رؤیت هلال مشترکاند، در سراسر ایران، چهارشنبه 17 شهریور 1400 شمسی برابر با 8 سپتامبر 2021 میلادی، روز اوّل ماه صفر 1443 قمری خواهد بود.
یادآور میشود که آغاز ماه صفر، بیش از تأثیری که در تعیین روز اربعین حسینی دارد، در پایانبخشی به «ماههای حرام و بحث تغلیظ و افزایش دیه» نقشی تعیینکننده دارد.
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
http://aasemaan25.blog.ir/post/Helal-Chashm-Ofoq
پینوشت:
*: (1. هدف این وبلاگ، بیان ساده و کوتاه و قابل فهم مطلب برای عموم است و اعداد فنّی و محاسباتی مربوط به «زمان غروب خورشید و ماه، سمت و ارتفاع خورشید و ماه و جدایی زاویهای آن دو، فاز ماه و ...» عمداً ذکر نمیشود؛ وگرنه همۀ اعداد با نرمافزار محاسبه شده و کپیپیستِ آنها کاری ندارد.
2. گزارش استهلال در کشور ایران در ماههای غیر اختلافی یا ماههایی که نتیجۀ استهلال با پیشبینیِ اعلامشده متفاوت نباشد، در وبلاگ درج نمیشود. در هنگام بروز اختلاف، پس از آغاز ماه، «نتیجۀ گزارشهای استهلال» به انتهای مطلبِ پیشبینی رؤیتپذیری، و قیدِ «+ نتیجه استهلال» در عنوانِ مطلب، افزوده میشود.)
******************************************************
نتیجهٔ گزارشهای استهلال ماه صفر 1443 قمری در ایران
با توجّه به مطلب بالا دربارۀ «پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه صفر 1443 قمری»، رؤیت هلال ماه صفر در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی با چشم عادی در سراسرِ ایران، نشدنی بود. پس از تلاش گروههای رصدی متعدّد در سراسر کشور نیز، هیچ گزارش معتبر و موثّقی از رؤیت هلال با چشم عادی بهدست نیامد.
امّا احتمال رؤیت هلال ماه صفر در غروب سهشنبه 16 شهریور 1400 شمسی با چشم مسلّح در ایران، وجود داشت و در چند نقطه نیز، محقّق شد که گزارش آنها را میتوانید در این بخش از «گزارش ماهانه استهلال» در پایگاه اطّلاعرسانی دفتر مقام معظّم رهبری ببینید.
از میان رؤیتهای هلال با چشم مسلّح، رؤیت آن در بجنورد، برای اعلام اوّل ماه در سراسر ایران طبق مبنای فقهی پنجم (مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق») کفایت میکرد.